دولت بایدن ابزار مؤثر واشنگتن علیه مخالفان آمریکا را تغییر می‌دهد
همکاری با متحدان به‌جای تحریم دشمنان
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال گزارش می‌دهد تیمی که از سوی بایدن برای بازبینی در استفاده از این ابزار تعیین شده بود، کار خود را به پایان رسانده است. رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا از این گروه خواسته بود تا به‌جای اعمال فشار یکجانبه و ایجاد خسارت اقتصادی برای دشمنان آمریکا، واشنگتن با همراهی متحدانش، رقبا و دشمنان خود را مجبور به تغییر رفتار کند.
«تحریم اقتصادی» مهم‌ترین ابزار برای تنبیه و تحت فشار قراردادن دشمنان ایالات متحده محسوب می‌شود و دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا بارها از این ابزار قدرتمند و کارساز با هدف تغییر رفتار روسیه، چین، ایران و دیگر کشورهایی که تهدیدی علیه واشنگتن محسوب می‌شوند استفاده کرده است؛ اما اکنون دولت دموکرات جو بایدن می‌خواهد در شیوه استفاده از این ابزار تغییراتی ایجاد کند.
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال گزارش می‌دهد تیمی که از سوی بایدن برای بازبینی در استفاده از این ابزار تعیین شده بود، کار خود را به پایان رسانده است. رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا از این گروه خواسته بود تا به‌جای اعمال فشار یکجانبه و ایجاد خسارت اقتصادی برای دشمنان آمریکا، واشنگتن با همراهی متحدانش، رقبا و دشمنان خود را مجبور به تغییر رفتار کند. تغییر این استراتژی بایدن قرار است تا پایان تابستان امسال نهایی شود و یکی از مهم‌ترین اهداف ایالات متحده هم کاهش فشارهای تحریم‌ها بر ایران است. هدف دولت بایدن، افزایش هماهنگی نظام تحریم‌ها با متحدان واشنگتن و جلوگیری از آسیب‌های اقتصادی ناخواسته است. با اینکه هنوز بازبینی در سیاست تحریم‌ها از سوی دولت بایدن نهایی نشده و معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا هنوز گزارش نهایی را تأیید نکرده اما مقام‌های دولت بایدن نمونه‌هایی از این تغییرات را در قبال تحریم آمریکا علیه ایران اجرائی کرده‌اند. این بازبینی به موازات تلاش جو بایدن برای احیای برجام و لغو تحریم‌ها علیه ایران صورت گرفته است. جزئیات رویکرد تازه دولت آمریکا از سوی مقام‌های فعلی و سابق دولت آمریکا یا مقام‌‌هایی که ممکن است در آینده به دولت بپیوندند، تشریح شده و در برخی جلسات کنگره نیز مطرح شده است. به نوشته روزنامه وال‌استریت‌ژورنال، «برایان نلسون» و «الیزابت روزنبرگ» دو مقامی هستند که در صورت تأیید کنگره از نزدیک بر اجرای تحریم آمریکا علیه دشمنانش از جمله ایران نظارت خواهند داشت.
الیزابت روزنبرگ از زمان روی‌کار‌آمدن دولت بایدن به‌عنوان مشاور «جانت یلن»، وزیر خزانه‌داری فعالیت می‌کرده و اکنون به‌عنوان گزینه پیشنهادی جو بایدن برای پست مدیر کل مقابله با حمایت مالی تروریسم در وزارت خزانه‌داری به کنگره معرفی شده است. روزنبرگ در جلسه خود در حضور سناتورها گفت: «ماهیت پیچیده قدرت اقتصادی و امنیت ملی آمریکا ایجاب می‌کند که در استفاده از ابزارهای اقتصادی برای رسیدن به منافع کشور، رویکردی خلاقانه، هدفمند و دقیق داشته باشیم. در دوره‌ای که ابزارهای وزارت خزانه‌داری اغلب اولین راه مقابله با تهدید تصور می‌شوند و آمریکا با رقابت جدی بین‌المللی روبه‌روست، رویکرد سنجیده و استراتژیک در مقابله با پول‌شویی و استفاده از تدابیر اقتصادی، از هر زمان دیگری مهم‌تر است، درست همان‌قدر هم تعهد به همکاری با متحدان و شرکای آمریکا در پیشبرد این کار مهم، امری حیاتی است».
فاصله‌گرفتن از اقدامات یکجانبه
یک مقام ارشد دولت آمریکا که نخواست نامش عنوان شود، درباره رویکرد تحریمی دولت بایدن می‌گوید: «تمرکز فعلی ما بر این است که از اقدامات یکجانبه فاصله بگیریم؛ چیزی که در چهار سال گذشته سیاست آمریکا را شکل داده است و در عوض به همکاری با متحدان و شرکایمان نزدیک شویم. در دوران ترامپ اقدامات تنبیهی و تحریم‌ها به‌صورت یکجانبه انجام می‌شد و در این مسیر گاهی متحدانمان هم مخالف این رویکرد واشنگتن بودند. اقدامات یکجانبه هزینه سیاسی زیادی برای ایالات متحده داشته است».
با اینکه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و سپس اعمال مجدد تحریم‌ها علیه این کشور با اعتراض هم‌پیمانان غربی آمریکا انجام گرفت اما حتی کشورهای اروپایی هم به دلیل تبعات اقتصادی و سیاسی گسترده نقض تحریم‌ها، چاره‌ای جز همراهی با تحریم اعمال‌شده نداشتند.
یکی دیگر از مقامات دولت بایدن که در تیم بازبینی سیاست تحریمی دولت بایدن حضور دارد، می‌گوید: «ابتدا باید به اصول اولیه خود با شرکای اروپایی‌مان بازگردیم و مشخص کنیم که فشار را دقیقا به کجا باید وارد کرد و هماهنگی با شرکا را در همین زمینه بالا ببریم. تجربه چهار سال گذشته نشان داد که اقدام یکجانبه کارایی چندانی نخواهد داشت». در‌حال‌حاضر، «آدوال آدایمو» معاون «جنت یلن» وزیر خزانه‌داری آمریکا بر بازبینی سیاست تحریمی این کشور نظارت دارد و با نمایندگان شرکت چندملیتی، بانک‌ها و سازمان غیردولتی جلسات متعددی برگزار کرده تا به مجموعه‌ای از کارکردهای تضمین‌شده، استراتژیک و عادلانه از تحریم دست پیدا کند. دولت جو بایدن از زمان آغاز به کار خود در ژانویه 2021 چند مورد از تحریم‌ها علیه افراد حقیقی و حقوقی مرتبط با ایران را لغو کرده اما هر‌بار اعلام کرده که لغو این تحریم‌ها ارتباطی با مذاکرات درباره احیای توافق هسته‌ای با ایران ندارد.
مخالفان کاهش تحریم‌ها
با‌این‌حال، خروج چندین مقام سابق دولت ایران از لیست سیاه از سوی دولت بایدن، در هفته اخیر انتقاداتی را درباره عجله برای برچیدن تحریم‌هایی که برای تحت فشار قراردادن تهران استفاده می‌شود، برانگیخته است. «جیسون بارلت» پژوهشگر مرکز تحقیقانی «نیو سکیوریتی» در واشنگتن می‌گوید: «حامیان دولت بایدن می‌گویند این اقدام پیامی را می‌رساند مبنی بر اینکه اقدامات تنبیهی در جهت تحمیل هدف برای تغییر به روشی مفید برای جامعه بین‌المللی است و نه فقط تلاش برای اعمال فشار بر یک کشور».
تغییر استراتژی در برابر پکن
دولت بایدن همچنین تلاش کرده است تا در زمینه تحریم اعمال‌شده علیه حکومت چین به دلیل نقض حقوق بشر در هنگ‌کنگ و استان غربی این کشور با متحدان خود همکاری کند. علاوه‌بر‌این، اعمال تحریم علیه مقامات روسی به دلیل حمله به مخالفان سیاسی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و حمایت مسکو از سرکوب معترضان و مخالفان در بلاروس هم قرار است با همراهی و همکاری متحدان اروپایی واشنگتن انجام شود. تحلیلگران می‌گویند دولت بایدن با تصمیم برای کاهش نامحسوس تحریم ایران و همچنین تغییر رفتار در قبال روسیه و چین توانسته تنش دیپلماتیک با متحدان خود را کاهش دهد. در ماه آوریل، متحدان آمریکا تصمیم دولت بایدن برای حذف مقامات دادگاه کیفری بین‌المللی از لیست سیاه تحریم‌ها را که از سوی دولت ترامپ اعمال شده بود، مورد تحسین قرار دادند. در ماه می نیز تصمیم دولت بایدن برای عدم تمدید تحریم شرکت اروپایی و روسی که در پروژه احداث خط لوله «نورد استریم2» همکاری می‌کنند، باعث شد تا مقام‌های آلمانی، از تغییر سیاست واشنگتن استقبال کنند؛ اما این تصمیم بایدن انتقاد قانون‌گذاران جمهوری‌خواه و دموکرات را برانگیخته که می‌گویند احداث این خط لوله جای پای استراتژیک مسکو در اروپا را تقویت می‌کند و به همان میزان از نفوذ واشنگتن در اروپا می‌کاهد.
در‌همین‌حال برخی مقام‌های پیشین ایالات متحده هم می‌گویند که این امر به رویکردهای آینده آمریکا کمک می‌کند؛ چر‌اکه دولت بایدن در چند مورد به حمایت و همراهی روسیه و چین نیاز دارد و لازم است که امتیازاتی به آنها بدهد.