مأموریت دشوار احیای اعتبار آلمان
ژوئن گذشته و زمانی که آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده در کنار آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان ایستاده بود، رابطه واشنگتن و برلین را این‌گونه توصیف کرد: «به نظر من منصفانه است که بگوییم ایالات متحده هیچ شریک و دوستی بهتر از آلمان در جهان ندارد».
به گزارش روزنامه شرق، ژوئن گذشته و زمانی که آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده در کنار آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان ایستاده بود، رابطه واشنگتن و برلین را این‌گونه توصیف کرد: «به نظر من منصفانه است که بگوییم ایالات متحده هیچ شریک و دوستی بهتر از آلمان در جهان ندارد». حدود هشت ماه از آن اظهارات خوش‌بینانه می‌گذرد و هنگامی که امروز اولاف شولتس، جانشین مرکل در اولین سفر خود به آمریکا در مقام صدراعظم آلمان با جو بایدن رئیس‌جمهوری ایالات متحده دیدار کند، حرف‌های بلینکن دیگر خاطره‌ای است از گذشته‌های دور. در ماه‌های اخیر، شهرت و اعتبار آلمان در آمریکا با توجه به آنچه «موضع متزلزل برلین در قبال مسکو و پکن» تفسیر می‌شود، به‌شدت نزول کرده است.
هفته گذشته امیلی هابر، سفیر آلمان در ایالات متحده، با ارسال پیامی به برلین هشدار داد که بسیاری از سیاست‌مداران در ایالات متحده، آلمان را «شریک غیرقابل اعتماد» می‌دانند. به نوشته هابر، جمهوری‌خواهان در کنگره، آلمان را «مطیع و دنباله‌رو پوتین» می‌بینند و درباره آسیب غیرقابل جبران به اعتبار آلمان هشدار می‌دهند. بسیاری از اعضای دولت بایدن هم درمورد مواضع برلین تردید دارند، هرچند در برابر دوربین‌ها چهره‌ای متفاوت و شجاعانه از آلمان نشان می‌دهند. شرکای آلمان در اروپای شرقی این مواضع خود در قبال برلین را صریح‌تر بیان می‌کنند. هفته گذشته آرتیس پابریکس، وزیر دفاع لتونی، موضع آلمان در قبال روسیه و چین را «غیراخلاقی و ریاکارانه»
خوانده بود. درحالی‌که در زمان الحاق کریمه به روسیه در سال 2014، در راستای کاهش تنش‌ها، دولت باراک اوباما رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، بر رابطه منحصر‌به‌فرد مرکل با روسیه حساب باز کرد، اما شولتس از سوی متحدانش در دو سوی اقیانوس اطلس، به اتخاذ موضعی مبهم در قبال تحولات اوکراین متهم شده است. مخالفت با برهم‌زدن پروژه نورد استریم۲ که گاز روسیه را به آلمان می‌رساند، از جمله مهم‌ترین اختلاف‌های میان شولتس و بایدن عنوان می‌شود.
در دولت شولتس، سوسیال‌دموکرات‌ها با حزب سبز و دموکرات‌های آزاد، ائتلاف کرده‌اند و انتظار می‌رود سفر او به واشنگتن تا حدی به شفاف‌شدن سیاست خارجی این ائتلاف کم‌سابقه کمک کند. شولتس در چنین شرایطی امروز به دیدار بایدن می‌رود و مأموریت اصلی او در سفر به واشنگتن باید بازگرداندن اعتبار آلمان در غرب باشد. او به‌عنوان یک میانه‌رو حامی بهبود رابطه دو سوی اقیانوس اطلس، با پیامی روشن درباره تحریم‌های روسیه، کمک بیشتر به قابلیت‌های دفاعی ناتو و اتخاذ سیاستی مشترک در قبال چین، می‌تواند موقعیت مناسبی برای بهبود اعتبار آلمان ایجاد کند.
شولتس با دیدار با جو بایدن، مجموعه‌ای از سفرهای خارجی خود را در زمانی که احتمال حمله روسیه به اوکراین افزایش یافته، آغاز می‌کند. صدراعظم آلمان همچنین قرار است چند روز پس از دیدار با امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه، در 14 فوریه به اوکراین و در 15 فوریه به مسکو سفر کند.
آلمان تاکنون بر اهمیت رایزنی‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از افزایش تنش‌ها میان روسیه و اوکراین تأکید و از ارسال سلاح به اوکراین خودداری کرده و این موضوع باعث خشم متحدان غربی برلین شده است. شولتس همچنین به دلیل ناتوانی در حفظ وجهه عمومی خود در این بحران، با انتقادات داخلی هم مواجه شده است. گفت‌وگوها درباره بحران اوکراین در حالی ماه‌ها در قالب‌های مختلف دیپلماتیک ادامه دارد که هنوز منجر به هیچ امتیاز یا عقب‌نشینی بزرگی از سوی روسیه و ایالات متحده نشده و هنوز مشخص نیست که این سفرها و رایزنی‌ها چه تأثیری بر کاهش تنش در منطقه خواهد داشت.
جف راتکه، دیپلمات سابق آمریکایی و رئیس مؤسسه مطالعات آلمان در دانشگاه جان هاپکینز به آسوشیتدپرس می‌گوید: «مهم‌ترین موضوع مورد مذاکره میان بایدن و شولتس چگونگی ایجاد بازدارندگی در برابر روسیه است، زیرا جلوگیری از جنگ و حفظ نظم سیاسی اروپا نه تنها برای آلمان بلکه بایدن هم امری ضروری و حیاتی محسوب می‌شود».
سفر شولتس به واشنگتن در زمانی انجام می‌شود که اولین واحد از نیروهای کمکی آمریکا با هدف تقویت نظامی اعضای ناتو در اروپای شرقی برای مقابله با تهدیدهای روسیه وارد آلمان شده است. به گفته فرماندهی نیروهای مسلح آمریکا در اروپا، واحد ۱۸ هوابرد وارد پایگاه نظامی ویسبادن در نزدیکی شهر فرانکفورت شده و در این پایگاه یک مقر فرماندهی برای حمایت از هزارو 700 نیروی هوابرد که قرار است به لهستان اعزام شوند، ایجاد خواهد کرد. این واحد اولین بخش از دو هزار نیروی کمکی است که براساس تصمیم وزارت دفاع و با تأیید رئیس‌جمهوری آمریکا برای حمایت از اعضای ناتو به اروپا اعزام می‌شوند.
چالش تأمین انرژی اروپا
در چنین شرایطی شرکت «گازپروم» شرکت گاز دولتی روسیه اعلام کرد که «گرهارد شرودر» صدراعظم سابق آلمان برای پیوستن به هیئت‌مدیره این شرکت نامزد شده است. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که انتقادهای اخیر شرودر از اوکراین در جریان تنش با روسیه، انتقادهای بسیاری را متوجه صدراعظم سابق آلمان کرده است. شرودر 77ساله که از سال 1998 تا 2005 آلمان را رهبری می‌کرد با ولادیمیر پوتین رابطه‌ای نزدیک داشت. این رهبر سابق حزب سوسیال‌دموکرات آلمان در حال حاضر و قبل از نامزدی برای حضور در هیئت‌مدیره گازپروم، ریاست کمیته سهامداران «نورداستریم» و همچنین ریاست هیئت‌مدیره «نورداستریم2» را بر عهده دارد. احداث خط لوله «نورداستریم2» که در سال‌های اخیر تنش زیادی میان آمریکا و آلمان ایجاد کرده، گاز روسیه را به آلمان می‌رساند و واشنگتن هشدار داده که عملی‌شدن این پروژه وابستگی اروپا به روسیه را افزایش می‌دهد. با این حال دولت بایدن از زمان روی‌کارآمدن، تحریم‌هایی که ترامپ علیه این پروژه اعمال کرده بود را معلق کرده است. اوکراین و برخی دیگر از متحدان آلمان در حوزه دریای بالتیک هم هنوز حاضر به مشارکت در این پروژه نشده‌اند.
عمده‌ترین نگرانی آلمان و تعدادی دیگر از کشورهای اروپایی در حال حاضر این است که اگر روسیه به اوکراین حمله کند و سپس مسکو صادرات گاز طبیعی را به تلافی تحریم‌های آمریکا و اروپا متوقف کند، چه اتفاقی برای تأمین انرژی اروپا می‌افتد. این تنش‌ها و نگرانی‌ها میزان گسترده وابستگی اروپا به روسیه برای انرژی را نشان می‌دهد، کشوری که حدود یک‌سوم گاز طبیعی این قاره را تأمین می‌کند.
«کونستانزه استلزنمولر» رئیس بنیاد فریتز استرن در آلمان درباره روابط دو سوی اقیانوس اطلس در آستانه دیدار بایدن و صدراعظم جدید آلمان می‌گوید: «بزرگ‌ترین هزینه‌های بازگشت تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه را برخی از کشورهای اروپایی کاملا احساس خواهند کرد و در این میان ایتالیا و آلمان بیش از دیگر کشورها متضرر خواهند شد. این تحریم‌ها پیامدهای سیاسی گسترده‌ای هم خواهد داشت. وقتی مشکل عرضه گاز ایجاد می‌شود، قیمت گاز افزایش می‌یابد، طبیعتا روس‌ها با چنین چالشی ارتباط مستقیم دارند. این روند در نهایت باعث افزایش تورم می‌شود و پوپولیست‌های اروپایی که همیشه به دنبال راه‌هایی برای استثمار هستند از این چالش‌ها استفاده می‌کنند و موقعیت خود را استحکام می‌بخشند».
استلزنمولر انتظار دارد که رهبران آلمان و ایالات متحده در دیدار خود از هر «نشانه‌ای از واگرایی و تفرقه در اتحاد» اجتناب کنند. علنی‌کردن هرگونه اختلاف در جبهه غرب می‌تواند به سود روسیه باشد که در روزهای اخیر چین را هم با خود همراه کرده است. باید انتظار داشت که بایدن و شولتس قبل از نشست خبری مشترک مطمئن شوند که اختلافی بین مواضع آنها وجود ندارد.