منشا زلزله دماوند چه بود؟

محققان معتقدند منشأ این زمین لرزه گسل مُشا به عنوان یکی از گسل‌های فعال در شرق تهران است.

عبدالرضا قدس، دانشیار ژئوفیزیک دانشکده علوم زمین دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با اشاره به زلزله روز گذشته (چهارشنبه ۲۵ بهمن ماه) در دماوند استان تهران، گفت: گسل مُشا که در شرق تهران کشیده شده است، یک گسل طویل به شمار می‌رود و یکی از شاخه‌های این گسل مسبب رخداد زلزله روز گذشته دماوند بوده است.

او این شاخه گسل مُشا را منشعب از دره مُشا دانست و اظهار کرد: پیش از این، در این منطقه چندین زلزله به ثبت رسیده است که از جمله آن می‌توان به زلزله ۴ ریشتری در سال ۹۹ اشاره کرد.

قدس، با بیان اینکه زلزله‌های زیادی در سال ۲۰۲۰ در این منطقه به ثبت رسیده است، یادآور شد: رخدادهای لرزه‌ای در پیرامون گسل مُشا همواره رخ می‌دهد و امر غیر طبیعی نیست به گونه‌ای که خوشه لرزه‌ای در سال ۲۰۲۰ به ثبت رسیده است.

این دانشیار ژئوفیزیک دانشکده علوم زمین دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان اضافه کرد: علاوه بر اینها در این منطقه یک زمین لرزه تاریخی به ثبت رسیده است که منشأ این رخداد را به گسل مُشا اطلاق شده است.

او با بیان اینکه گسل مُشا یکی از گسل‌های فعال شهر تهران است، افزود: از این جهت است که اکثر زلزله‌های شهر تهران در سمت شرق و جنوب شرق تهران است.

این محقق علوم زمین در خصوص ارتباط این زلزله‌ها با فعالیت‌های آتشفشانی، توضیح داد: یک آتشفشان قبل از فعالیت، می‌تواند زلزله ایجاد کند ولی زلزله روز گذشته دماوند، در نزدیکی آتشفشان دماوند نبوده و حدود ۱۰ کیلومتر فاصله دارد.

قدس ادامه داد: از سوی دیگر زلزله‌های آتشفشانی که در ارتباط با فعالیت‌های آتشفشانی هستند، به صورت زلزله های با فاصله زمانی زیاد رخ نمی دهند، بلکه خوشه‌ای از زمین لرزه‌ها را ایجاد می‌کنند. فعالیت آتشفشانی همچنین همراه با فعالیت دیگری به نام "تِرِمور" یا لرزش‌های خاصی است که متفاوت از لرزش‌های زمین لرزه است.

وی یادآور شد: تعداد زمین لرزه‌های ناشی از فعالیت آتشفشانی زیاد است ولی ما چنین فعالیتی را برای آتشفشان دماوند مشاهده نکردیم و زلزله‌های به ثبت رسیده در پیرامون این آتشفشان هیچ شباهتی به زلزله‌های "ولکانیکی" (آتشفشانی) ندارد.

این دانشیار دانشگاه علوم پایه زنجان تاکید: در زلزله‌های ولکانیکی، بر اثر حرکت مواد مذاب، زمین باز می‌شود و نوع لرزشی که ناشی از حرکت مواد مذاب ایجاد می‌شود، با مطالعات شکل موج‌ها قابل تشخیص است.

به گفته وی، بر اساس مطالعه موج‌ها می‌توان تشخیص داد که زلزله به ثبت رسیده بر اساس فعالیت گسل است و یا بر اثر حرکت ماگماها و باز شدن زمین است.

قدس در پایان با تاکید بر اینکه زلزله‌های به ثبت رسیده در منطقه دماوند مربوط به فعالیت گسل می‌شود، گفت: زلزله اخیر این منطقه ربطی به فعالیت آتشفشانی ندارد.