ورود مهاجران افغانستانی به بام لند ممنوع است؟

به گزارش خبرنگار شبکه شرق،  روز گذشته، خبری غیر رسمی درخصوص ممنوعیت ورود مهاجران افغانستانی به مجتمع بام‌لند از اول تا چهارم فروردین ماه منتشر شده است. روابط عمومی این مجموعه ترجیح داده پس از انتشار این خبر به تلفن همراه خود پاسخ ندهد. پیگیری‌های دو روزه خبرنگار شرق به پیامکی ختم می‌شود که درخواست می‌کند؛ دلیل تماس‌های پی درپی را پیامک کنیم اما پرسش پیامکی هم بی‌پاسخ می‌ماند. 

سکوت بام لند

این اولین بار نیست که خبری مبنی بر ممنوعیت ورود مهاجران افغانستانی به یکی از مناطق تفریحی  منتشر می شود. براساس اخبار منتشر شده مسئولان حراست و نگهبانی این مجتمع در توضیح این ممنوعیت گفته‌اند:‌ برای راحتی شهروندان ایرانی، ورود افغانستانی‌ها در این چهار روز به مجتمع بام‌لند ممنوع شده است. 

پس از انتشار خبر، موج واکنش‌های منفی از سوی شهروندان به این ممنوعیت در فضای مجازی منتشر شده است. انتقاد اصلی به تصمیم‌های نژادپرستانه‌ای است که گرفته می‌شود. 

هرچند برخی نسبت به صحت خبر تردید دارند اما «تعجب» و« تاسف» دو واکنش پر تکرار از سوی کاربران فضای مجازی است. البته برخی کاربران از حضور انبوه مهاجران افغانستانی در دریاچه خلیج فارس سخن می‌گویند که مرزی مشترک هم با این مجموعه دارد. بام لند در محدوده استان‌های تهران و البرز در نزدیکی دریاچه چیتگر قرار دارد و یکی از مناطق تفریحی و گردشگری محبوب در پایتخت است.

 ورود مهاجران منع قانونی ندارد

مجموعه بام لند ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران به شرق می‌گوید: در جریان این خبر نیستم و از طریق شما از آن مطلع شدم و نمی‌دانم چنین خبری صحت دارد یا خیر اما به اعتقاد من مهاجرانی که مجوز قانونی ورود به خاک جمهوری اسلامی ایران را دارند، باید از تمام فضاهایی که منع قانونی برای حضورشان وجود ندارد، استفاده کنند. 

وی ادامه می‌دهد: ‌نمی‌دانم این ممنوعیت با چه هدفی مطرح شده اما اتباع سایر کشورها که به‌صورت مسافر، موقت یا مهاجر به کشورمی‌آیند تابع قوانینی هستند که این قوانین باید ملاک قرار گیرد و ورود آنها به فضاهای عمومی شهر منعی ندارد و باید بتوانند از هر مکان عمومی استفاده کنند. 

این عضو شورای شهر همچنین ممنوعیتی را بعید می‌داند و معتقد است که دلیلی برای چنین محدودیتی وجود ندارد. تاکید او بر استفاده فضاهای عمومی شهر برای تمامی مهاجران قانونی است. 

با وجود تردیدها که بر اصل خبر وجود دارد برخی ساکنان مجتمع‌های مسکونی نزدیک به مجتمع بام‌لند در گفت‌وگو با شبکه شرق این محدودیت را در دو سه روز اول نوروز 1402 تایید کرده‌اند. نگهبانان مجموعه به برخی مراجعه‌کنندگان معترض که دلیل محدودیت را می‌پرسیدند مدعی است مهاجران افغانستانی مشکلاتی در این محدوده ایجاد کرده‌اند. 

‌این نوع تصمیم گیری ها انسانی نیست

علیرضا نادعلی سخنگوی شورای شهر تهران هم به «شبکه شرق» می گوید :‌من این نوع نگاه را قبول ندارم قوانینی در کشور درخصوص اتباع وجود دارد که این قوانین هم قدیمی ست و به روز رسانی نشده و باید در این حوزه براساس مفاهیم انقلابی آغوشی باز داشته باشیم . همچنین ما مهاجرت هایی دائمی از کشور افغانستان داریم که به صورت قانونی و غیر قانونی وارد کشور می شوند که این مهاجرت ها پس از حضور طالبان در این کشور افزایش داشته و هرچند که از مهاجرت غیر قانونی استقبال نمی کنیم اما به دلیل  قوانین قدیمی مشکلاتی در این حوزه وجود دارد . 

او ادامه می دهد :‌این نوع تصمیم گیری ها نه با روحیات ایرانی و مذهبی ما همخوانی دارد و نه انسانی است.وقتی این مهاجران در کشور ما حضور پیدا کرده اند باید از خدمات عمومی استفاده کند . در پاساژ یا مجتمع ها که امکان  چک کردن مدارک شناسایی نیست که فردی قانونی وارد کشور شده یا غیر قانونی که محدودیت ورود پیش بینی شود . بنابراین در فضاهایی گردشگری براساس قوائد ورود باید رفتار شود و این که اتباع کشوری اجازه ورود داشته و کشور دیگری ممنوعیت ورود داشته باشند، انسانی نیست .

انسانیت زدایی از مهاجران افغانستانی

اما ریشه این برخوردها را آرش نصر ‌اصفهانی، دانش‌آموخته‌ و فارغ‌التحصیل دکترای جامعه‌شناسی و پژوهشگر حوزه مسائل اجتماعی ایران نژادپرستی برخی از ایرانیان می‌داند. او تاکید دارد که همه مردم ایران نژادپرست نیستند و معتقد است در دنیای امروز که دنیای مهاجرت است، چاره‌ای جز تغییر نداریم.به گفته نصر‌اصفهانی به چهار میلیون جمعیت که در ایران زندگی می‌کنند، بی‌توجهی می‌کنیم و تمام امکان‌های پیوند با همسایگان را از بین می‌بریم. نوع رفتار ما با افغانستانی‌ها باعث تقویت نگرش ضد‌ایرانی در افغانستان می‌شود. ‌او معتقد است: بخش زیادی از ایدئولوژی نژادپرستی عملا از افغانستانی‌ها انسانیت‌زدایی می‌کند. انگار ما (ایرانی‌ها) بسیاری از ویژگی‌های یک انسان کامل با همه حقوقی را که دارد، برای آنها قائل نیستیم. آنها را در یک مرتبه فروتر از یک انسان قرار می‌دهیم؛ در نتیجه آنچه نسبت به آنها روا داشته می‌شود،‌ حقشان است.

عادی سازی تبعیض و خشونت

از نظر او یکی از کارکردهای ایدئولوژی نژادپرستی - ‌‌تقسیم‌‌بندی و قائل‌شدن سلسله‌مراتب - توجیه‌کردن هر شکلی از خشونت است. قربانی این ایدئولوژی از جانب جامعه محلی یا مردم بومی، مستحق هر شکلی از خشونت است؛ به‌ویژه وقتی دولت هم حمایت نمی‌کند. از یکسو دولت از شما هیچ حمایتی نمی‌کند و از سوی دیگر مردم فکر می‌کنند شما به‌عنوان یک افغانستانی در ایران، استحقاق استفاده از امکانات را ندارید. به دلیل متفاوت‌بودن خونی که در بدن شما جاری است، شما آدم‌های خشن‌تری هستید. در نتیجه طبیعی است که ما رأسا شما را مجازات کنیم و این خشونتی که به شما روا داشته می‌شود به‌عنوان یک افغانستانی، غیر‌اخلاقی نیست. 

این پژوهشگر حوزه مسائل اجتماعی ایران، تاکید می‌کند: تبعیض و خشونتی را که نسبت به افغانستانی‌ها اعمال کردیم، عادی‌سازی کردیم. از آنجایی که عادی جلوه می‌کند و آنها استحقاق‌شان بیش از این نیست، در نتیجه اعتراضی هم به این قضیه در جامعه ایران وجود ندارد.

اتفاقی که در نوروز 1402 در بام‌لند افتاد تکرار اتفاقات مشابهی بود که در سال‌های گذشته نیز افتاده بود. برخوردهای تکراری که مدتی باعث آزردگی خاطر بخشی از شهروندان می‌شود اما دوباره تکرار می‌شود.