دربست تا سر بصیرت

روز گذشته اعضای شورای شهر تهران به تغییر نام برخی معابر رای دادند. یکی از تغییر نام‌ها تغییر نام بن بست اختر به نام بصیرت بود.  بن‌بست اختر محل حصر خانگی میرحسین موسوی و زهرا رهنورد  است.  این تغییر نام و همزمانی آن با تغییر نام خیابان شیخ نمر واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی در پی داشت. این نخستین بار نیست که برخی نام‌گذاری‌ها و حذف نام‌ها از معابر پایتخت در این دوره از مدیریت شهری حاشیه‌ساز می‌شود و رد پای رویکرد سیاسی حزب منتخب و نه هویت و تاریخ شهر در نام گذاری معابر در اولویت قرار می گیرد.

حذف نام چهره‌های ادبی بزرگ

شورای ششم در ماه‌های نخست فعالیت‌اش نام چهار چهره ادبی بزرگ را از خیابان حجاب حذف کرد. کوچه یکم در خیابان حجاب به نام استاد صمد بهرنگی با حفظ شماره‌گذاری، کوچه سوم در خیابان حجاب به نام مهدی آذر یزدی، کوچه پنجم مجاور خیابان حجاب به نام هوشنگ مرادی کرمانی، و کوچه هفتم در خیابان حجاب به نام استاد جبار باغچه‌بان نام‌گذاری شد.

کیهان: شورا قصد گرفتن انتقام از مردم را دارد!

اما این نام‌گذاری مورد انتقاد برخی از رسانه‌ها هم قرار گرفت. روزنامه کیهان  هم در مطلبی نوشت: شورای اسلامی شهر تهران همچنان درگیر بازی اسم فامیل است. این دوره از شورا که در انتخابات ۲۸ خرداد از سوی مردم تهران «نه» شنیدند و نامزدهای متمایل به جبهه انقلاب رأی بالاتری از یاران شورای فعلی کسب کردند، گویی قصد گرفتن انتقام از مردم را دارند.

نویسنده کیهان یادآوری کرده بود: در جلسه روز یکشنبه شورای شهر، تنها دو روز بعد از سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری، نام یک نویسنده مبلغ اندیشه‌های مارکسیستی را برای کوچه‌ای در تهران انتخاب کردند. هر چند که آثار «صمد بهرنگی» به دلیل فضای آزاد بعد از پیروزی انقلاب امکان انتشار یافت اما جای سوال است که چرا اعضای شورای شهر نام وی را که از نویسندگان محبوب گروهک‌های مارکسیستی بود برای یک معبر انتخاب کردند. همین رفتارها باعث سرخوردگی مردم از جریان حاکم بر شورای شهر تهران شد و در دوره اخیر انتخابات، این گروه از مردم جواب منفی گرفتند.

کمی بعد، فرمانداری تهران هم به این نام‌گذاری اعتراض کرد. در میان ۲۹ نامی که شورا مصوب کرده، فرمانداری تنها به چهار نام‌گذاری اعتراض کرده است و نام‌گذاری معبری در تهران به نام‌های جبار باغچه‌بان، مهدی آذریزدی، صمد بهرنگی و هوشنگ مرادی کرمانی را غیرقانونی دانسته بود.

شورا: اشتباه از شهرداری بوده است

علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران هم آن زمان  در توضیح حذف این نام‌گذاری‌ها با تاکید بر توجه شورای شهر ششم به بزرگان ادبیات، گفته بود: این نام‌گذاری‌ها مصوبه شورای شهر تهران را دارد اما فرمانداری به بندهایی از این مصوبه اعتراض و بر اساس مستندات قانونی چهار بند از آن را برخلاف قانون عنوان کرده است. مصوبه برای اجرا به شهرداری منطقه ابلاغ می‌شود اما شهرداری منطقه به اشتباه مصوبه شورا را ملاک عمل قرار داده است بدون آنکه توجه شود که چهار بند از آن به دلیل غیرقانونی تشخیص دادن فرمانداری از مصوبه حذف شده است که پس از متوجه شدن این مغایرت و اشتباه آن را اصلاح کردند. این نام‌گذاری‌ها دوباره در کمیسیون نام‌گذاری شورای اسلامی شهر تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد و شورای شهر توجه ویژه به شخصیت‌های حوزه ادب و فرهنگ دارد.اما این نامها دیگر به کمیسیون نام گذاری نیامد.

شورا: هیچ پادشاهی را به رسمیت نمی‌شناسیم

یکی دیگر از تغییر نام‌هایی که در این دوره از شورای شهر پرحاشیه شد تغییر نام خیابان انوشیروان بود. سخنگوی شورای شهر تهران در صحن شورای شهر تهران در  دفاع از این تغییر نام گفت که ما در جمهوری اسلامی سیاست‌های رسمی داریم. یا انقلاب کردیم یا خیر. انقلاب اسلامی سال 57 ضدیت با سلطنت 2500 ساله داشت یعنی ما غیر از پادشاهی حضرت سلیمان و حضرت داوود هیچ پادشاهی را به رسمیت نمی‌شناسیم. هم‌اکنون چند کوچه در اطراف دفتر مقام معظم رهبری به اسم پادشاهان است. اینکه ما اسم شهید را بر روی این کوچه‌ها بگذاریم منافاتی ندارد.

ما انقلاب کردیم و رژیم سلطنتی را برانداختیم. قرار بود اخلاق سلطنتی نداشته باشیم، ظلم نکنیم، مردم‌داری کنیم، فساد نباشد، استقلال باشد و وادادگی به بیگانگان صورت نگیرد که خوشبختانه در بخش اعظمی، جمهوری اسلامی در این خصوص موفق بود اما قرار نیست آثار تاریخی تمدنی خود را محو کنیم. بالاخره اینها جزئی از تاریخ ایران هستند. تاریخ ایران را نمی‌توان نادیده گرفت و آن را حذف کرد. این تغییر نام در صحن شورای شهر رای نیاورد.

باز هم زنان ساکت شورای ششم

مسئولیت کمیسیون فرعی نام‌گذاری در شورای شهر به  عهده نرگس معدنی‌پور است.زنان ششمین دوره شورای شهر تهران را می‌توان ساکت‌ترین اعضای شورای شهر تهران دانست، نرگس معدنی‌پور از میان 4 عضو زن این دوره (نرجس سلیمانی، زهرا شمس احسان، سوده نجفی) در این ویژگی رکورددار است. با وجود آنکه تجربه شهرداری منطقه در سابقه کاری‌اش دارد و پیش‌بینی می‌شد عضو موثرتری در این دوره باشد. او رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران است اما کمتر تهرانی او را به خاطر فعالیت‌هایش در این حوزه به یاد می‌آورد. نشانی او برای تهرانی‌ها فیش حقوقی دختر دانشجویش و حضورش در شورا بود که برخلاف مصوبه تعارض منافع در شورا بود مجبور به استعفا شد.  

او در گزارش عملکرد این کمیسیون گفته است که تاکنون ۲۱ جلسه رسمی برگزار کرده که طی آن ۱۶۹ مورد نام‌گذاری به تصویب رسیده که از این تعداد ۱۴۶ مورد به نام شهدا نام‌گذاری شده که ۱۷ مورد از آنها مربوط به شهدای زن است.

نگاهی به تاریخچه تغییر نام معابر

در تمام دوره‌های گذشته تغییر نام شهدا بیشترین سهم را در نام‌گذاری های معابر پایتخت داشته است. بررسی آمار نام‌گذاری‌ها در 5 دوره گذشته نشان می‌دهد یکی از محبوب‌ترین نام‌ها به جز نام شهدا، اسامی گل است که بنفشه و رز، لاله، یاس و زنبق در لیست محبوب‌ترین نام‌ها قرار دارند .

شورای پنجم متفاوت‌ترین نام گذاری‌ها را طی 4 سال انجام داد. از نام‌گذاری معبری به نام مصدق که مطالبه سالیان دراز مردم شهر بود، تا استادشجریان ، بیژن ترقی، داوود رشیدی، بهمن کشاورز، جمشید مشایخی، مهدی بازرگان، عباس کیارستمی، حسین منزوی، علی نصیریان، پروین دولت‌آبادی، سیمین دانشور، اخوان‌ثالث، علی حاتمی، عزت‌الله انتظامی، ناصر حجازی و... .