شور زندگی بمی‌ها در قاب دیوار؛ ۲۰ سال پس از زلزله
داده‌های دیوار می‌گوید مشکل اشتغال بزرگترین معضلی است که اهالی بم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. البته که هنوز هم هر از گاهی می‌شود «گل‌پونه‌های وحشی دشت امید» را در میان آگهی‌های اهالی دوست‌داشتنی بم دید.
درست ۲۰ سال پیش، صبح زود زمین بم لرزید و فاجعه به بار آورد. ارگ باستانی بم همراه بسیاری از ساختمان‌های حتی نوساز شهر فرو ریخت و هزاران هم‌وطن نازنین و خون‌گرم زیر آوار جان‌شان را از دست دادند. ایرج بسطامی هم در میان همین نازنینانِ ازدست‌رفته بود. خواننده‌ای ۴۶ ساله و اهل بم که ترانه‌های «گل‌پونه‌ها» و «وطن من»اش را نه تنها همشهریان‌اش، بلکه بسیاری از ایرانیان در داخل و خارج کشور بسیار دوست می‌داشتند و زمزمه می‌کردند. ترانه‌هایی که هم دریغ می‌خوردند از اینکه حتی «کفن» مردمان این سرزمین نیز از «بافته»های وطن‌شان نیست و هم در عین حال با «گل‌پونه‌های وحشی دشت امید» درد دل می‌کردند. همان قصه کورسوی امید در دل تاریکی، که شاید این روزها برای مردم سرزمین‌مان از هر زمان دیگری آشناتر باشد. اتفاقا انگار اهالی بم این دو دهه بعد از فاجعه را با همین روحیه سرپا مانده‌اند.
به همین مناسبت، نگاهی انداخته‌ایم به فعالیت ساکنان شهر بم در دیوار. اینکه بیشتر در چه دسته‌هایی آگهی منتشر می‌کنند، به آگهی‌های کدام دسته بیشتر سر می‌زنند و با کدام‌ها بیشتر تماس می‌گیرند، چه خودروهایی را بیشتر دوست دارند و معضل اصلی زندگی‌شان چیست. جواب همه این سوال‌ها را در ادامه این مطلب بخوانید.
«سرگرمی و فراغتِ» پُرآگهی
پرآگهی‌ترین دسته در دیوار شهر بم تماما از جنس زندگی است: «سرگرمی و فراغت». کاربران دیوار در این شهر در ۹ ماه نخست امسال بیشتر از دسته‌های دیگر، آگهی منتشر کرده‌اند. سهم این دسته ۳۱ درصد از کل آگهی‌هاست. پس از آن، دسته «وسایل نقلیه» در رتبه دوم و دسته‌های «املاک» و «خدمات» مشترکا در رتبه سوم قرار دارد.
پژو محبوب‌تر است یا موتورسیکلت؟
در ۹ ماه اول امسال، در دسته‌های مختلف دیوارِ شهر بم نزدیک به ۱۳ میلیون بار جستجو انجام شده. بررسی این جستجوها نشان می‌دهد انواع وسایل نقلیه، بیش از اقلام دیگر، جستجو شده و ۵۴ درصد از این جستجوها را به خودشان اختصاص داده‌اند. بعد از آن کاربران بم انواع حیوانات خانگی و تزیینی و سپس انواع حیوانات مزرعه را جستجو کرده‌اند. در مجموع، این سه عنوان ۸۰ درصد کل جستجوها را به خودشان اختصاص داده‌اند.
جالب است که بر خلاف فهرست پرجستجوهای کل کشور، که طی چند سال اخیر، پراید بیشتر از بقیه خودروها جستجو می‌شده و حتی در رتبه اول کل جستجوها قرار داشته، در بم، انواع خودروی پژو بسیار محبوب‌تر از پراید است و بیش از ۳ برابر پراید جستجو شده. بعد از پژو هم انواع موتورسیکلت محبوب کاربران بمی بوده. البته انواع کبوتر با فاصله کمی از موتورسیکلت در رده سوم این فهرست قرار دارد.
در بین انواع پژو، پژو ۴۰۵ بیش از همه هواخواه دارد و با فاصله کمی از آن پژو پارس قرار گرفته است. این دو مدل مجموعا ۸۲ درصد جستجوهای پژو را به خودشان اختصاص داده‌اند.
زخمِ کاری اشتغال!
داده‌های دیوار می‌گوید مهمترین مشکل اهالی بم معضل اشتغال است. فرصت‌های شغلی آگهی‌‌شده در ۹ ماه نخست امسال در دیوار بسیار کم و در حد ۲ درصد کل آگهی‌های این شهر است. در عوض، میزان بازدید از این آگهی‌ها و تماس با آن‌ها از همه دسته‌های دیگر در دیوار بیشتر است، خیلی بیشتر. کاربران بم از هر کدام از آگهی‌های دسته «استخدام و کاریابی» به طور میانگین ۱۳۹۴ بار بازدید کرده‌اند، یعنی ۲ برابر میانگین بازدید از کل آگهی‌های این شهر. همچنین اهالی بم به طور میانگین ۷۲ بار اقدام به تماس با هر یک از این آگهی‌ها کرده‌اند، یعنی ۴ برابر میانگین اقدام به تماس برای کل آگهی‌های شهر. برای آنکه میزان تقاضای شغل نسبت به سایر نیازمندی‌ها در دیوار دستمان بیاید، کافی است بدانیم میانگین اقدام به تماس با آگهی‌های دسته‌های «خدمات» و «املاک» که در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند، نزدیک به ۲۴ بار بوده است.
زندگی و دیگر هیچ!
از عنوان و متن خیلی از آگهی‌های بم، و از میزان بازدید کاربران از این آگهی‌ها به خوبی پیداست که اهالی بم، با تمام بی‌مهری‌هایی که دیده‌اند و در دل تمام مشکلاتی که دارند، هم‌چنان سرشار از زندگی‌اند.
شاهد دم‌دستی‌اش آگهی «مرغ بریان ذغالی با نوشابه رایگان!» است که بیش از ۲۴ هزار بار بازدید شده یا آگهی «سالن رقص مو» که «آرایش عروس» انجام می‌دهد و نزدیک به ۲۸ هزار بار دیده شده. یکی از جذاب‌ترین آگهی‌های پربازدید، آگهی پیکان دوگانه‌سوزی است که آگهی‌گذار گفته «عروسک» است و در توصیفش نوشته «نگا نکن اسمش پیکان بخدا امکاناتش مث پژو بخدا چرخش با پراید میارزه باید از نزدیک ببینید چ جگریه». این آگهی هم چشم ۱۱ هزار بازدید کننده را گرفته.
عباس کیارستمی در فیلم «زندگی و دیگر هیچ» به خوبی نشان داده که ما آدم‌ها بعد از فاجعه‌ای که هستی‌مان را نشانه رفته، برای ادامه زندگی هیچ راهی جز در آغوش‌کشیدن خود زندگی و پناه بردن به آن نداریم. البته شاید این «هیچ راهی» فقط برای مردمان خاورمیانه مصداق داشته باشد!
