شناخت علائم و نشانه‌های مسمومیت با مونوکسید کربن
منواکسید کربن یکی از شایع‌ترین علت مرگ در مسمومیت‌ها است/ برخی از وسایل خانگی از جمله اجاق گاز، آب گرم کن، بخاری نفتی و گازی، فر آشپزخانه، خودرو‌ها در محیط‌های بسته و تمام منابع گاز می‌توانند موجب تولید منواکسید کربن شوند.
به گزارش شرق ، معاون آموزش و پژوهش سازمان اورژانس استان تهران ضمن اشاره به اینکه مسمویت با گاز منواکسید کربن یکی از شایع‌ترین علت مرگ در مسمومیت‌ها است به بیان توصیه‌هایی برای پیشگیری و هنگام مواجهه با مسمومیت ناشی از این گاز پرداخت.
یکم تا هفتم آبان به عنوان هفته پیشگیری از مسمومیت نام گذاری شده است. به این مناسبت و همچنین به دلیل آغاز سرما در کشور و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی و بالا رفتن احتمال مسمومیت با گاز منواکسید کربن به گفتگو با سعید مهرسروش، معاون آموزش و پژوهش سازمان اورژانس استان تهران پرداختیم.
وی ضمن اشاره به اینکه مسمومیت‌ها به ۲ دسته مسمومیت‌های غذایی و مسمومیت‌های استنشاقی تقسیم می‌شوند، گفت: با توجه به آغاز فصل سرما در کشور یکی از مسمومیت‌های خطرناکی که با آن مواجه هستیم و از آن به عنوان قاتل خاموش یاد می‌شود، مسمومیت با گاز منواکسید کربن است. منواکسید کربن در ۲ زمان از سال شیوع بیشتری دارد؛ یکی هنگام آغاز سرما که بسته به شرایط دمایی محیط از مهر ماه تا هفته‌های اول آبان ماه است که مردم استفاده از وسایل گرمایشی را آغاز می‌کنند و موج دوم هنگامی است که سرمای هوا افزایش پیدا می‌کند و شعله‌های بخاری بیشتر می‌شود و این موج معمولا در ماه‌های دی و بهمن رخ می‌دهد.
معاون آموزش و پژوهش سازمان اورژانس استان تهران با بیان اینکه منواکسید کربن از سوختن ناقص همه سوخت‌ها نظیر بنزین، زغال سنگ، چوب، پلاستیک، گاز طبیعی و .. ایجاد می‌شود، افزود: منواکسید کربن گازی بی بو و بی مزه است که تحریک کننده نیست و متاسفانه نمی‌توان این گاز را در محیط تشخیص داد. البته دستگاهی وجود دارد که می‌تواند منواکسید محیط را اندازه گیری کند و چنانچه به حدی رسد به افرادی که در آنجا زندگی می‌کنند، هشدار می‌دهد، توصیه می‌شود در منازلی که از گازطبیعی استفاده می‌شود این دستگاه را داشته باشند.
منواکسید کربن یکی از شایع‌ترین علت مرگ در مسمومیت‌ها است
مهرسروش با اشاره به اینکه منواکسید کربن یکی از شایع‌ترین علل مرگ در مسمومیت‌ها است، بیان کرد: از آنجایی که این گاز میل ترکیبی بیشتری با هموگلوبین خون دارد، وارد بدن می‌شود و شخص به جای اکسیژن از منواکسید کربن استفاده می‌کند و این مسئله می‌تواند به بافت‌های بدن آسیب برساند و در عملکردشان اختلال ایجاد کند. مغز، نخاع و قلب قسمت‌هایی از بدن هستند که سریع‌تر دچار آسیب می‌شوند.
گاز منواکسید کربن برای همه گروه‌های سنی خطرناک است
وی ضمن بیان اینکه برخی از وسایل خانگی از جمله اجاق گاز، آب گرم کن، بخاری نفتی و گازی، فر آشپزخانه، خودرو‌ها در محیط‌های بسته و تمام منابع گاز می‌توانند موجب تولید منواکسید کربن شوند، توضیح داد: گاز منواکسید کربن برای همه گروه‌های سنی خطرناک است. افرادی نظیر آتش‌نشانان و جوشکاران که در محیط‌هایی قرار دارند که این گاز بیشتر در آنجا وجود دارد، بیشتر در معرض خطر هستند.
علائم مسمومیت با گاز منواکسید کربن
معاون آموزش و پژوهش سازمان اورژانس استان تهران درباره علائم مسمویت با گاز منواکسید کربن ضمن اشاره به اینکه علائم مسمویت با این گاز می‌تواند متغیر و غیراختصاصی باشد، عنوان کرد: شایع‌ترین علائم تظاهر کننده این نوع مسمومیت سرد درد، بی حالی، حالت تهوع و سرگیجه است و حتی ممکن است با سرماخوردگی اشتباه گرفته شود که البته تفاوتش با سرماخوردگی نداشتن تب است. همچنین فردی که مدت زمان طولانی را در محیطی باشد که در آن گاز منواکسید کربن وجود دارد ممکن است دچار علائم عصبی نظیر تشنج، سنکوپ و کما شود وعلائم قلبی نظیر درد قفسه سینه، ضربان قلب نامنظم، تنگی نفس پیشرفته نیز ممکن است برای فرد مسموم انتفاق بیفتد و در نهایت موجب کما و یا حتی فوت شود.
وی با بیان اینکه کودکان خردسال علائم مسمویت با گاز منواکسید کربن را دقیق‌تر و اختصاصی‌تر نشان می‌دهند، افزود: این علائم در کودکان نوپا و نوزادان گیجی و بروز مشکل در تغذیه است. در کودکان بزرگتر علائم مسمومیت با گاز منواکسید کربن شبیه علائم بزرگسالان است.
مهرسروش درباره اقدام‌هایی که باید هنگام مسمویت اطرافیانمان با گاز منواکسید کربن انجام دهیم، گفت: در درجه اول باید ایمنی خودمان را نیز حفظ کنیم. هر چه سریع‌تر در و پنجره‌های محیط را باز کنیم و با سامانه‌های ۱۱۵ و ۱۲۵ تماس بگیریم. توصیه‌های پرستاران تریاژ تلفنی که پاسخگوی تماس‌های ۱۱۵ هستند را انجام دهیم. فرد مسموم را هر چه سریع‌تر از محیط خارج کنیم. اگر دستگاه اکسیژن در خانه داریم تا زمان رسیدن ماموران اورژانس به بیماراکسیژن وصل کنیم چرا که این اقدام می‌تواند کمک کند که زودتر منواکسید کربن از داخل خون خارج شود.
وی تاکید کرد: در برخی از خانه‌ها دستگاه سنجش اکسیژن خون وجود دارد و توصیه در هنگام استفاده از این دستگاه این است که نباید به عدد نمایش داده شده توسط دتسگاه اعتماد کرد چرا که ممکن است هنگام مسمومیت با منواکسید کربن عدد اکسیژن را ۹۹ و ۹۸ و حتی ۱۰۰ نشان دهد در حالی که اشتباه است و عدد منواکسید کربن را نشان می‌دهد و توصیه می‌شود این عدد ملاک قرار نگیرد.
راه‌های پیشگیری از مسمومیت با گاز منواکسید کربن
معاون آموزش و پژوهش سازمان اورژانس استان تهران راه‌های پیشگیری از مسمومیت با گاز منواکسید کربن توضیح داد: استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری کننده سطح منواکسید کربن توصیه می‌شود. همیشه باید به فکر تهویه مناسب باشیم و اگر از سوخت‌های طبیعی در محیط استفاده می‌کنیم نباید تمام منافذ خروجی خانه را پر کنیم، باید اجازه دهیم در بعضی از نقاط ورود و خروج هوا اتفاق بیفتد. هر سال قبل از شروع استفاده از وسایل گرمایشی باید راه خروج بخاری گازی و یا پکیج را بررسی کنیم تا مطمئن شویم مشکلی در این مورد وجود ندارد. همچنین استفاده از دودکش و وسایل استاندارد، آبگرمکن‌های دیواری و وجود دودکش‌های مستقل برای هر وسیله نیز برای پیشگیری از مسمویت با گاز منواکسید کربن توصیه می‌شود.
