چند برج در باغات تهران سبز شد
برخی از مدیران شهری دوره ششم، دل خوشی از مصوبه خانه باغ ندارند. به اعتقاد آنها این مجوز، ساخت و ساز در باغات را قفل کرده و آنها تنها ۱۵ پروانه ساخت در این مدت برای باغات صادر کرده‌اند. تلاش‌های آنها برای لغو و جایگزینی طرحی جدید هم به نتیجه نرسیده است. اما ماجرای «باغات تهران» چیست؟
تخریب باغ‌ها و فضای سبز شهری برای ساخت برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی یکی از معضلات جدی کلان‌شهرها به‌ویژه تهران است. در حالی که باغ‌ها روزگاری ریه‌های تنفسی شهر محسوب می‌شدند، روند تبدیل آنها به برج‌های مسکونی یا تجاری طی سال‌های اخیر سرعتی نگران‌کننده به خود گرفته است.
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، در سه دهه اخیر، مساحت قابل‌توجهی از باغ‌های شهری در تهران و سایر کلان‌شهرها از بین رفته و به جای آن برج‌ها و ساختمان‌های بلندمرتبه سر برآورده‌اند. در تهران، مناطقی مانند شمیرانات، ولنجک و فرمانیه که زمانی پوشیده از باغ‌های انبوه بودند، اکنون به نمادی از برج‌سازی بی‌رویه تبدیل شده‌اند.
به گفته کارشناسان در ده سال گذشته، بیش از ۲۰ درصد از باغ‌های باقی‌مانده تهران تخریب شده‌اند. در منطقه شمیرانات، که زمانی یکی از سبزترین مناطق پایتخت بود، تعداد باغ‌ها به شدت کاهش یافته و جای آنها را مجتمع‌های لوکس گرفته‌اند.
کارشناسان شهری یکی از دلایل اصلی تخریب باغ‌ها را سودآوری ساخت‌وساز می دانند.زمین‌های دارای کاربری باغ به دلیل ارزش بالای تجاری و مسکونی، همواره هدفی جذاب برای سازندگان بوده‌اند. تغییر کاربری این زمین‌ها سود کلانی برای مالکان و سازندگان به همراه دارد. همچنین هرچند قوانینی مانند «قانون حفظ و گسترش فضای سبز» تصویب شده‌اند، اما ضعف در اجرای این قوانین، راه را برای تخریب باغ‌ها باز گذاشته است. در برخی موارد، حتی با پرداخت جرایم سنگین، سازندگان موفق به تغییر کاربری زمین‌ها شده‌اند.
باغ‌ها و درختان نقشی کلیدی در تصفیه هوا و کاهش آلودگی ایفا می‌کنند. تخریب این منابع طبیعی باعث افزایش آلاینده‌ها و کاهش کیفیت هوا شده است.
از بین رفتن فضای سبز، افزایش دمای محیط شهری و تغییرات اقلیمی را به همراه دارد. پدیده «جزیره گرمایی» که در تهران به شدت احساس می‌شود، یکی از نتایج مستقیم کاهش فضای سبز است.فعالان محیط‌زیست معتقدند : «تا زمانی که قوانین حفظ باغ‌ها شفاف و غیرقابل دور زدن نشوند و نظارت بر تغییر کاربری زمین‌ها تقویت نشود، روند تخریب باغ‌ها ادامه خواهد یافت.»تبدیل باغ‌ها به برج‌ها نتیجه‌ای جز کاهش کیفیت زیست‌محیطی و اجتماعی شهرها ندارد. اگرچه سودآوری اقتصادی کوتاه‌مدت انگیزه اصلی این روند است، اما پیامدهای بلندمدت آن می‌تواند بحران‌هایی جدی برای نسل‌های آینده ایجاد کند. حفظ و احیای باقی‌مانده باغ‌ها، به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران، ضرورتی انکارناپذیر است که نیازمند همکاری همه‌جانبه مردم و مسئولان است.
کارشناسان معتقدند تخریب باغ‌ها و رشد برج‌سازی بدون برنامه‌ریزی، نه‌تنها معضلات زیست‌محیطی و شهری را تشدید کرده، بلکه به نابرابری اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی شهروندان منجر شده است. آنها بر لزوم اصلاح قوانین، تشدید نظارت‌ها و سرمایه‌گذاری بر حفظ و احیای فضای سبز تأکید دارند.
بر اساس گزارش‌های موجود، مساحت باغ‌های تهران در گذشته حدود ۱۴ هزار و ۱۶۷ هکتار بوده است. این مساحت در سال ۱۳۸۱ به ۱۰ هزار و ۲۸۶ هکتار کاهش یافت که نشان‌دهنده از بین رفتن حدود ۴ هزار و ۲۰۰ هکتار از باغ‌ها در دهه ۷۰ است.
در سال‌های بعد، با تصویب مصوبه «برج‌باغ‌ها» در سال ۱۳۹۶، تعداد ۲۸۳ باغ به مساحت ۱۲۷ هکتار از باغ‌های تهران تخریب شد.
با توجه به این آمار، مساحت باقی‌مانده باغ‌های تهران به حدود ۱۰ هزار و ۱۵۹ هکتار می‌رسد. این روند تخریب همچنان ادامه دارد و نگرانی‌هایی درباره کاهش بیشتر مساحت باغ‌ها و فضای سبز در تهران وجود دارد.
