بازخوانی حادثه پلاسکو
صبح پنج‌شنبه، ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۵، ساعت ۷:۵۲، در طبقات دهم و یازدهم ساختمان تجاری-تولیدی پلاسکو، یک جرقه کوچک منجر به آتش‌سوزی‌ای شد که در حدود ۳.۵ ساعت بعد، این ساختمان را به تلی از خاک و فلز تبدیل کرد. جان ۲۲ نفر در زیر آوارهای پلاسکو جا ماند؛ ۱۶ نفر از آنان آتش‌نشان‌هایی بودند که برای اجرای فرمان تخلیه در طبقات مانده بودند.
به گزارش شبکه شرق، صبح پنج‌شنبه، ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۵، ساعت ۷:۵۲، در طبقات دهم و یازدهم ساختمان تجاری-تولیدی پلاسکو، یک جرقه کوچک منجر به آتش‌سوزی‌ای شد که در حدود ۳.۵ ساعت بعد، این ساختمان را به تلی از خاک و فلز تبدیل کرد. جان ۲۲ نفر در زیر آوارهای پلاسکو جا ماند؛ ۱۶ نفر از آنان آتش‌نشان‌هایی بودند که برای اجرای فرمان تخلیه در طبقات مانده بودند. کابوسی که حتی پس از گذشت هفت سال، با گذر از چهارراه استانبول زنده می‌شود. صدای فریادها و ناله‌ها در حافظه این بخش از شهر ثبت شده و پلاسکوی جدید سال ۱۴۰۰، آن بنای عظیم سفید با تصاویر شهیدان آتش‌نشان در هر طبقه‌اش، نتوانسته یاد آن ساختمان فلزی قدیمی و پنج‌شنبه دلخراش تهران را از حافظه‌ها پاک کند. داستانی که هفت سال است در پایان دی‌ماه مرور می‌شود؛ تصویری از گوینده‌ای بهت‌زده در شبکه خبر که به دوربین خیره شده و می‌گوید: «پلاسکو ریخت. متأسفانه با همه تلاشی که آتش‌نشانان انجام دادند، پلاسکو فروریخت.»
روز حادثه و جلسه بحران در ساختمان مشرف
پس از آتش‌سوزی پلاسکو، داستان‌های بسیاری روایت شد. شورای شهر تهران یکی از جلسات غیرعلنی خود را در یکی از ساختمان‌های نزدیک پلاسکو که به اتاق فرمان حادثه تبدیل شده بود، برگزار کرد. نکته اصلی این بود که این ساختمان مسائل ایمنی لازم برای ساختمان‌های بلند و پرتردد را رعایت نکرده بود. هر نهادی هم که مسئولیت داشت، مدعی بود تذکر داده، اما اجرا نشده است. مسئله اصلی این بود که استانداردهای آتش‌نشانی و ایمنی در مجتمع‌های بزرگ رعایت نشده بود. همچنین بحث مالکیت و اختلافات بین بنیاد مستضعفان و کسبه داستانی طولانی داشت.
ضعف مدیریت در زمان طلایی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که دستگاه‌های نظارتی از شهرداری‌ها تا وزارت‌خانه‌های مرتبط وظایف خود را به‌درستی انجام ندادند. اگر ناظران وظایفشان را به‌موقع انجام دهند، این حوادث کمتر رخ می‌دهد. حادثه کلینیک سینا اطهر نیز نمونه‌ای دیگر از این کم‌کاری‌ها بود. آتش‌نشانی تهران حدود ۹۰ ساختمان پرخطر را شناسایی کرده است. اگر همین ساختمان‌ها تعیین تکلیف شوند، وضعیت ایمنی بهبود می‌یابد.شهرداری براساس بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها قدرت مدیریت بحران را دارد و باید تکلیف ساختمان‌های ناایمن را روشن کند. نباید صرفاً با این بهانه که ابزار اجرایی یا قضایی ندارد، کنار بکشد.»
اهمیت اجرای قوانین موجود
پلاسکو نمونه کوچکی از ایمن‌نبودن شهر تهران است. اجرای قوانین موجود مهم‌ترین راهکار پیشگیری از بحران‌های مشابه است. در کشورهای پیشرفته، ساختمان‌ها طی عمر خود چندین بار مرمت می‌شوند، اما در ایران این موضوع نادیده گرفته می‌شود. پلاسکو در طول عمر ۵۴ ساله خود حداقل باید یک بار مرمت می‌شد.
هشت سال از آن روز تلخ می‌گذرد. پلاسکوی جدید افتتاح شده و کسب‌وکارها در آن مستقر شده‌اند، اما همچنان این ساختمان نمادی از آسیب‌پذیری ساختمان‌های بلندمرتبه تهران در زمان بحران است. نمادی از بی‌توجهی به قوانین، نادیده‌گرفتن نظرات کارشناسی و غلبه مدیریت هیجانی بر مدیریت نظام‌مند و برنامه‌ریزی‌شده.
