پیکر اسکندر کجاست؟
اسکندر پس از رسیدن به قدرت در کمتر از۱۳ سال یکی از بزرگترین امپراتوریها را پایهگذاری کرد. اما پیکر او سالهاست ناپدید شده و یافتن مقبره اسکندر مقدونی جزو معماهای کنونی است؟
به گزارش گروه رسانهای شرق، برخی میگویند بقایای او زیر خیابانهای اسکندریه مصر مدفون است، برخی دیگر احتمال میدهند که کوسه جسد او را خورده باشد.
اما در گزارشی که اخیرا منتشر شده احتمال پیدا شدن پیکر او اندکی بیشتر شده است.
سالهاست که پژوهشگران درباره محل دفن او بحث میکنند و نظریههای مختلفی مطرح شده است؛ از زادگاهش مقدونیه (یونان امروزی) گرفته تا مصر. مقبره او مانند جام مقدس یا تابوت عهد به یک افسانه باستانشناسی تبدیل شده که نسلهای متعددی از باستانشناسان را مجذوب خود کرده است.
نیکلاس ساندرز، استاد بازنشسته انسانشناسی و باستانشناسی دانشگاه بریستول بریتانیا و نویسنده کتاب زندگی اسکندر مقدونی، گفته است: «تا زمانی که مقبره اسکندر پیدا نشود، او همچنان در یک وضعیت نیمهافسانهای باقی میماند و همین موضوع باعث میشود که نظریهها، گمانهزنیها و بحثهای جدید درباره او ادامه پیدا کند.»
در طول قرنها، بسیاری در جستوجوی مقبره اسکندر مقدونی بودهاند، اما هنوز هیچ نشانهای از آن پیدا نشده است.
زاهی حواس، باستانشناس، متخصص مصر باستان و وزیر پیشین آثار باستانی این کشور، میگوید: «یادم هست که در سال ۱۹۶۳، وقتی دانشجو بودم، مردی یونانی در نزدیکی ایستگاه قطار اسکندریه مشغول حفاری بود. من اغلب برای دیدن کارهایش میرفتم. او پنج سال به جستوجو ادامه داد، اما هیچ چیز پیدا نکرد.»
کالیوپی لیمنئوس پاپاکوستا، باستانشناس و بنیانگذار مؤسسه پژوهشی فرهنگ اسکندریه هلنی، که در حال حاضر در شهر اسکندریه مصر مشغول حفاری است، میگوید بیش از هر زمان دیگری به حل این معما نزدیک شده است.
او معتقد است که مقبره احتمالا زیر خیابانهای اسکندریه امروزی و در محل تلاقی دو گذرگاه باستانی دفن شده باشد. شواهدی از جمله مجسمهای هلنیستی و بقایای شهری متعلق به همان دوران، نشان میدهد که این منطقه میتواند محل دفن اسکندر باشد.
پاپاکوستا اظهار داشت: «من در نقطهای کلیدی از این جستوجو هستم و فکر میکنم شانس بیشتری برای پیدا کردن مقبره او نسبت به هر فرد دیگری دارم.»
یکی از دلایلی که این مقبره هنوز کشف نشده، جابهجاییهای متعدد پیکر اسکندر پس از مرگ اوست. گفته میشود که او بیش از یکبار به خاک سپرده شده، عاملی که یافتن آرامگاه اصلی او را پیچیدهتر کرده است.
علاوه بر این، اسناد تاریخی درباره مقبره او بسیار محدود است و بیشتر روایتهایی که در دسترساند، صدها سال پس از مرگ او نوشته شدهاند. به گفته پل کارتلیج، استاد بازنشسته فرهنگ یونان در دانشگاه کمبریج، هر یک از این منابع تاریخی با جهتگیریهای سیاسی یا جانبدارانه نوشته شدهاند. به همین خاطر «باید تمام این گزارشها را با دیده تردید نگریست».
مشکل دیگر این است که هیچ تصویر دقیقی از مقبره اسکندر وجود ندارد که بتواند باستانشناسان را در جستوجوی آن راهنمایی کند. نیکلاس ساندرز، پژوهشگر باستانشناسی، میگوید نبود این تصاویر، کار تحقیقات را دشوارتر کرده است.
اما شاید بزرگترین مانع این باشد که شهر مدرن اسکندریه عملا روی بقایای شهر باستانی ساخته شده است.
زاهی حواس میگوید که بخش بزرگی از اسکندریه امروزی، بهویژه مرکز شهر، روی بقایای شهر باستانی ساخته شده است.
یافتن مقبره اسکندر مستلزم حفاری در مناطقی است که امروزه محل زندگی و کار مردم است. چالشی که بدون شواهدی محکم درباره وجود یک اثر تاریخی در این مکانها، انجام آن چندان آسان نخواهد بود