حضور ۱۴ هزار زباله گرد در تهران

حاشیه‌نشینی اجتماعی و طرد شدن یکی از عوامل ایجاد زباله‌گردی است

حسن پاسالاری عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این نشست با تاکید بر اینکه ۱۴ هزار زباله‌گرد در سطح شهر تهران هستند، بیان کرد: با توجه به شرایط اقتصادی، تعداد این افراد در آینده افزایش پیدا خواهد کرد.  

وی به موضوع افزایش تولید پسماند با توسعه شهرنشینی و افزایش جمعیت پرداخت و گفت: در حال حاضر شهروندان تهرانی، ۵ هزار و ۱۰۰ تن و بعضا تا ۷ هزار تن پسماند تولید می‌کنند. پسماند تولیدی توسط اماکن مسکونی شامل ۶۳ درصد پسماند خشک ارزشمند و ۷.۸ درصد پسماند خشک غیر ارزشمند است. روزانه حدود ۴.۵ میلیاردتومان از چرخه مدیریت پسماند، توسط زباله‌گردها خارج می‌شود.  

پاسالاری تاکید کرد: ضرورت اقتصادی و فقر، عدم وجود شغل‌های رسمی و عدم‌وجود محدودیت ورود به زباله‌گردی و حاشیه‌نشینی اجتماعی و طرد شدن از جمله عوامل ایجاد زباله‌گردی هستند. این مسائل باعث شده بسیاری افراد به بحث‌ زباله‌گردی تمایل داشته باشند. زباله‌گردی پیامدهای بهداشتی، مشکلات تنفسی و مواجهه با مواد خطرناک، عفونت‌های پوستی، اختلالات گوارشی، مسائل مربوط به سلامت روان و سایر مشکلات را به همراه دارد.

داود گودرزی، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری تهران در این نشست ضمن تقدیر از برگزاری چنین نشست هایی به طرح چالش‌های اجرایی مدیریت پسماند در کلانشهر تهران پرداخت و گفت: یکی از مهم ترین رویکردهای مدیریت شهری طرح موضوعات و چالش ها و درگیر کردن نخبگان برای حل آن موضوعات است.  

گودرزی در ادامه بر لزوم هم افزایی و هم اندیشی در راستای حل مسائل مختلف در حوزه مدیریت شهری پرداخت و گفت: از یک سو نخبگان، دانشگاهیان، اعضای هیئت علمی، راهکارهای مختلفی را مطرح می کنند و از سوی دیگر در بحث اجرا با راهکارهای دیگری مواجه هستیم و به طور کلی هم افزایی و هم اندیشی درستی که منجر به اجرا و عملیاتی شدن موضوعات گردد یا وجود ندارد و یا کم تر است. لذا نخبگان و دانشگاهیان و مسئولین اجرایی باید با کمک و همراهی یکدیگر این نقیصه را برطرف کنند تا به نتایج قابل قبولی دست پیدا کنیم و معتقدیم که که مسائل و موضوعات شهری بدون وجود نخبگان و بدون مشارکت جریان نخبگی وعلمی کشور حل نخواهد شد.

وی بر لزوم بهره گیری از نظرات، پیشنهادات و ایده های علمی جریان نخبگی کشور تاکید و اظهار کرد: در بسیاری از کشورها مسائل و موضوعات مختلف همچون آلودگی هوا، ترافیک، موضوعات مختلف در حوزه مدیریت پسماند و... توسط  دانشگاهیان و پژوهشکده ها بررسی می شود و  پس از انجام تحقیقات و مطالعات لازم نهایی و به مدیران اجرایی پیشنهاد می شود و در نهایت با جمع بندی و استفاده از خردجمعی راهکارهای لازم استخراج می شود.  

گودرزی در ادامه با بیان این که معاونت خدمات شهری و محیط زیست شهرداری تهران نیز از ایده ها، پیشنهادات نوین و راهکارهای علمی و عملی نخبگان کشور در موضوعات مختلف حوزه خدمات شهری خصوصا حوزه مدیریت پسماند استقبال می کند، اذعان کرد: لذا اعضای کارگروه خدمات شهری متشکل از معاونت خدمات شهری، موسسه علمی کاربردی شهرداری تهران و مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران خواهد بود که از ظرفیت های نخبگی کشور نیز برای حل موضوعات مرتبط با این حوزه بهره ببریم.

وی به مفاد طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران اشاره کرد و گفت: کاهش میانگین تولید پسماند(در حال حاضر هر شهروند روزانه ۷۰۰ گرم پسماند تولید می کند)، تفکیک زباله از مبداء، چگونگی جمع آوری بهینه و انتقال زباله ها بدون شیرابه، پردازش، بازیافت و دفن حداقلی در راستای کاهش اثرات زیست محیطی و بسیاری از موضوعات دیگر در طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران تاکید شده است.

نقش بسیار مهم شهروندان در اجرای مطلوب طرح تفکیک زباله از مبداء

معاون شهردار تهران به نقش بسیار مهم شهروندان در اجرای مطلوب طرح تفکیک زباله از مبداء اشاره کرد و گفت: اقدامات خوبی برای فرهنگ سازی در اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء انجام شده است اما قطعا کافی نیست، زیرا ما باید به عنوان سیاست‌گذار در ابتدا فرهنگ عمومی کاهش تولید زباله را گسترش دهیم و در مرحله بعدی عموم شهروندان را به سمت کاهش تولید زباله و جلوگیری از اصراف و هدر رفت سوق دهیم.

مدیریت شهری روزانه حدود ۱۰ میلیارد برای رفت و روب شهر تهران هزینه می‌کند

وی با بیان این که در حال حاضر ۱۰ هزار کارگر خدمات شهری به امر نظافت و رفت و روب شهر تهران می پردازند، گفت: مدیریت شهری ماهانه حدود ۳۱۰میلیارد هزینه رفت و روب شهر تهران می کند  که روزانه حدود ۱۰ میلیارد می شود. البته هزینه های دیگری نیز به شکل غیر مستقیم وجود دارد.

وی در ادامه اظهار کرد: پیش از این در ۱۲۴ ناحیه شهر تهران به ازای هر ناحیه یک پیمانکار وجود داشت و سازمان مدیریت پسماند شهر تهران مناقصات و پیمان های رفت و روب و جمع آوری زباله را به شکل مجزا برگزار می کرد و با مشکلاتی روبرو بود. اما در این دوره مدیریت شهری طرح تجمیع پیمانکاران انجام شد و ۱۴ پیمانکار انتخاب شدند و در نهایت پس از اصلاح این رویه اکنون ۲۲ پیمانکار برای ۲۲ منطقه شهر تهران تعیین شده اند. لذا در موضوع مدیریت پسماند افراد و نهادهای مختلفی نیز درگیر هستند که بر آن نظارت دارند اما با تمامی تلاش های صورت گرفته، معتقدیم که فرایند کار نیازمند بازنگری و تغییر و اصلاح شیوه است.

لزوم فرهنگ‌سازی و ترغیب شهروندان برای خروج زباله ها از منزل، راس ساعت ۹ شب

معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری تهران بر لزوم فرهنگ سازی و ترغیب شهروندان در خصوص خروج زباله ها از منزل راس ساعت ۹ شب تاکید کرد و گفت: این روش از سال ها قبل اجرایی می شده، اما به دلایلی با ورود مخازن در سطح شهر تهران به فراموشی سپرده شده است و در حال حاضر ۵۰ هزار مخزن در ۵۰ هزار نقطه از سطح شهر تهران جانمایی شده است که هزینه های بسیاری جهت تامین مخازن و ایجاد زیرمخزنی ها شده است و در یکسال اخیر ۵۵ درصد مخازن نوسازی شده است.

وی با اشاره به روش رفت و روب و نظافت در کلانشهر اصفهان، اظهار کرد: در شهر اصفهان مخزنی وجود ندارد و یک شب در میان زباله ها جمع آوری می شود؛ اما این شهر بسیار تمیز و مرتب است و این حاکی از فرهنگ سازی و همراهی شهروندان با مدیریت شهری است. حال این سوال پیش می آید که آیا روش اصفهان روش خوبی است؟ آیا ما باید مخازن را کاهش دهیم یا مخازن خشک را به مخازن کنونی اضافه کنیم؟ مخازن سطح شهر تهران صبح زود تخلیه می شوند اما شهروندان، کسبه، فروشگاه های بزرگ و... در هر ساعت از شبانه روز زباله های خود را داخل مخازن می گذارند و همین عامل منجر به ایجاد نازیبایی و مشکلاتی برای مدیریت شهری می شود.

لزوم نوسازی ناوگان و ماشین آلات پسماند

وی در بخش دیگری از سخنان خود به فرسودگی ناوگان و ماشین آلات پسماند اشاره کرد و گفت: تجهیزات و ماشین آلات این سازمان نیازمند نوسازی است، البته در قراردادهای جدید بخشی از پیمانکاران ملزم به خریداری تجهیزات و نوسازی ناوگان شدند؛ اما همچنان این ناوگان نیازمند نوسازی است.

لزوم همراهی منابع طبیعی، محیط زیست، وزارت کشور، دستگاه قضا در مباحث مختلف مدیریت پسماند

گودرزی به اقدامات خوب سازمان مدیریت پسماند شهر تهران جهت رصد و پایش ماشین آلات پیمانکاران رفت و روب به منظور نظارت بر عملکرد آنلاین پیمانکاران پرداخت و گفت: مشکلاتی در خصوص نظافت گاردریل ها در بزرگراه ها وجود داشت که با تشکیل جلسات با معاونت های حمل و نقل و ترافیک و فنی و عمرانی اصلاحات و توافقاتی صورت گرفته است و اکنون این امر در بزرگراه مدرس در دستور کار قرار گرفته است و بزرگراه های دیگر نیز اجرایی خواهد شد.

گفتنی است؛ در این نشست معاون شهردار تهران بر موضوعاتی چون اسناد بالادستی، قوانین و مقررات در حوزه مدیریت پسماند، لزوم همراهی منابع طبیعی، محیط زیست، وزارت کشور، دستگاه قضا در مباحث مختلف مدیریت پسماند، لزوم حل موضوع مالکیت پسماند، معضلات و مشکلات قانونی در بحث زباله گردی، لزوم اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء، طرح نوماند، مدل های مالی با پیمانکاران و نحوه قراردادها، رویه پیمانکاران در انجام و وظایف و ماموریت ها، مدل نظارت بر پیمانکاران، وضعیت اسکان های کارگری و... تاکید کرد.

موضوع پسماند از منظر جهانی از اولویت بالایی برخوردار است

مسعود ندافان رئیس موسسه آموزش عالی علمی کاربردی شهرداری تهران همچنین در این نشست با تاکید بر اینکه موضوع پسماند موضوعی چند جانبه است که نه تنها یکی از دغدعه‌های مدیریت شهری و شهرداری‌ها است بلکه موضوعی زیست محیطی است و از منظر جهانی از اولویت بالایی برخوردار است، بیان داشت: ما در دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تهران خود را موظف می دانیم به عنوان تنها نهاد علمی و دانشگاهی در شهرداری‌های کل کشور موصوعی چنین جهان شمول و چندجانبه را از منظر علمی و پژوهشی مورد بحث و بررسی قرار دهیم و با پیش رو قرار دادن چالش‌ها و راهکارها و مقایسه اقدامات کارآمد جهانی و استفاده از نظرات متخصصین و پژوهشگران به ایده‌ها و روش‌های نوین و اجرایی دست یابیم.

وی‌ در ادامه تاکید کرد: بررسی تجربه‌های جهانی در مدیرت پسماند و بررسی روندهای تعاملی به منظور دستیابی به مدیریت اصولی و سازگار با محیط زیست نیازمند بررسی نمونه‌های موفق است چرا که زمینه مناسب برای شناسایی الگوها و چگونگی مدیریت پسماند را فراهم می‌سازد.

ندافان ضمن تاکید بر اینکه ما در پنجمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تهران با عنوان "تهران آینده، بهگشت مهارت و مدیریت" خود را موظف دانستیم به این‌مهم توجه ویژه داشته باشیم و با دعوت از دست اندر کاران، مدیران، پژوهشگران و متخصصین این حوزه، موضوع فرایند مدیریت پسماند در ایران و جهان را مورد بحث و بررسی قرار دهیم، بیان داشت: امیدوارم این نشست آغازگر راهی روشن و امیدبخش برای نیل به چشم اندازی روشن برای آینده، محیط زیست و رفاه شهروندی باشد.

مذاکره با دو شرکت سرمایه گذار جهت احداث زباله سوز

محسن قضاتلو، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهر تهران نیز در جریان این جلسه به ارائه  گزارشی جامع در خصوص عملکرد و برنامه های پیش روی این سازمان پرداخت و گفت: تاکنون ۵۰ هزار مخزن زباله در سطح شهر تهران جانمایی شده است و اقدامات بسیاری برای مقابله با کاهش زباله گردی انجام شده است اما در این راستا نیازمند همراهی و حمایت دستگاه قضا هستیم.  

وی با بیان این که نگاه درآمدی به موضوع پسماند خشک را کاهش خواهیم داد تا با این روش موضوع زباله گردی را کاهش دهیم، اظهار کرد: با ایجاد و قرارداد با مراکز پر تولید؛ نوماند و تفکیک زباله از مبداء را مدیریت می کنیم.

اجرای طرح نوماند از آذرماه سال گذشته

قضاتلو با طرح این موضوع که اجرای طرح نوماند از آذرماه سال گذشته آغاز شده است، اذعان کرد: اکنون ۲۳ تن زباله خشک از طریق منازل جمع آوری می شود، این طرح ۳۱۱ هزار کاربر و ۳۸ هزار کاربر فعال دارد و در حال حاضر ۴۵۷ غرفه بازیافت در سطح شهر تهران دایر است که از این طریق  ۳۲ تن زباله خشک جمع آوری می شود و در مراکز پرتولید نیز با ۳۵۰۰ مرکز قرارداد بسته شده است و در نظر داریم این میزان افزایش قابل توجهی یابد.

انتقال روزانه  ۶۵۰۰ تن زباله به مرکز دفن و پردازش آرادکوه 

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهر تهران به مرکز دفن و پردازش آرادکوه اشاره کرد و گفت: روزانه ۶۵۰۰ تن زباله به مرکز دفن و پردازش آرادکوه منتقل می شود. برای مدیریت این حجم از زباله و کاهش دفن در بحث زباله سوز با دو شرکت سرمایه گذار مذاکره و جلسات متعددی برگزار شده است تا به نتایج مطلوب تری در راستای حفظ محیط زیست شهری دست یابیم.

قضاتلو در ادامه در خصوص برنامه های این سازمان جهت استحصال گاز متان، انتقال مراکز غیرمجاز و تولید گرانول به مجتمع بازیافت، اورهال تصفیه خانه شیرابه، احداث تصفیه خانه جدید، لزوم فرهنگ سازی در خصوص کاهش دفن زباله و اجرای مطلوب طرح تفکیک از زباله از مبداء، جمع آوری زباله های خشک به شکل نرم افزاری(استفاده از اپلیکیشن شهرزاد و نوماند)، غرف بازیافت و استفاده از ظرفیت مخازن هوشمند در سال آتی، غربالگری نیروهای پاکبان با همکاری شرکت شهر سالم و... توضیحاتی را ارائه داد.

موضوع پسماند یکی از موضوعات کلیدی مدیریت شهری است

محمدحسین بوچانی، رئیس هیات اندیشه ورز موسسه علمی کاربردی شهرداری تهران در این نشست ضمن تاکید بر اینکه هر زمان که سکونت بوده؛ مسئله پسماند یکی از موضوعات کلیدی مدیریت شهری در ایران است، گفت: برای مدیریت پسماند به دگردیسی ساختاری نیاز داریم که برای آن، نیاز به عزم جدی مدیریتی است.  

سرانه تولید پسماند در تهران نسبت به سرانه جهانی کم‌تر است

مهدی جلیلی قاضی‌زاده عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در این نشست با پرداختن به این موضوع که در زمان صحبت از تفکیک باید به این امر اشاره شود که چه جزئی را می‌خواهیم تفکیک‌ کنیم، بیان کرد: براساس رابطه‌ای که مطرح است، درصد تفکیک از مبدا همواره باید براساس جزئی که قرار است تفکیک شود، قرار گیرد.   

وی با اشاره به اینکه هر زمان که اوضاع اقتصادی در کشور مناسب می‌شود؛ سرانه تولید پسماند افزایش پیدا می‌کند و بالعکس، گفت: امروز در تهران سرانه تولید پسماند کم‌تر است. به جهت اینکه ۲۰ الی ۳۰ درصد کم‌تر از سرانه جهانی زباله تولید می‌کنیم، نیاز نیست بر روی کاهش تولید پسماند تمرکز کنیم.  

قاضی‌زاده ضمن تاکید بر اینکه ۶۰ درصد از پسماند تولیدی پسماند تر و مواد غذایی، یک‌ سوم از آن پسماند خشک و قابل بازیافت و ۸ درصد نیز پسماند غیرقابل بازیافت است، بیان داشت: مسئله اصلی این است که در جداسازی پسماند از یک‌دیگر ناتوان هستیم. اگر بتوانیم بخش تر و خشک را در مبدا جداسازی کنیم، مشکلات بعدی مدیریت پسماند تا حد زیادی رفع خواهد شد.  

وی با اشاره به اینکه بحث زیرساختی، توزیع نامناسب غرفه‌های بازیافت، آموزش و اطلاع‌رسانی و عدم یکپارچگی ساختار سازمانی در شهرداری تهران از جمله مشکلات مدیریت پسماند است، بیان کرد: ۴۶۵ غرفه داریم که برخی از آن‌ها فعال نیستند. حدود ۹۰۰ غرفه برای شهر تهران نیاز است. افزایش زیرساخت‌ها و بهینه کردن زیرساخت‌ها عمل بعدی است که در بحث تفکیک از مبدا با آن‌ مواجه هستیم.  

قاضی‌زاده افزود: در نظرسنجی که از شهروندان انجام شده، ۶۲ درصد از آن‌ها اعتقاد دارند که به اندازه کافی اطلاع‌رسانی در خصوص طرح‌های تفکیک پسماند انجام‌ نمی‌شود.  

وی با تاکید بر اینکه مدیریت پسماند یک‌ پازل است، بیان کرد: اگر یک قطعه از پازل اشتباه چیده شود، تمام تصویر درست در نمی‌آید. باید طرح جامع داشته باشیم. می‌توان گفت امسال چهارمین سالی است که طرح جامع در شورا تصویب شده است. دست‌اندرکاران در شهرداری تهران باید براساس آن برنامه‌ریزی کنند.  

یکی از موضوعات حوزه پسماند، جمع آوری آمار و اطلاعات دقیق است

مسعود احمدی مدیرکل دفتر محیط‌زیست وخدمات شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها همچنین ضمن تاکید بر اینکه ۷۶۲ گرم به اژای هر نفر در روز در شهرها، ۴۶۱ گرم در روستاها و در تهران ۷۲۰ گرم پسماند تولید می‌شود، گفت: یکی از مشکلات اصلی پسماند این است که سیستمی که بتواند آمار پسماند را به صورت دقیق برداشت کند، نداریم. اولین موضوعی که در حوزه پسماند مطرح است، بحث آمار و اطلاعات دقیقی است که باید جمع‌آوری شود.  

وی با تاکید بر اینکه باید تکلیف خود را در بحث تفکیک از مبدا مشخص کنیم، بیان کرد: تفکیک از مبدا ۴ جزء «پسماند خشک، جزء ویژه پسماند، پسماند تر و ... » دارد. باید برای ۴ جزء برنامه داشته باشیم.

احمدی با اشاره به اینکه در حاضر در تهران ۲۰ درصد بازیافت مواد انرژی داریم، اظهار کرد: بخش عمده آن به صورت غیررسمی جداسازی می‌شود. برای برنامه ۵ ساله در افق ۱۴۰۷، این عدد را باید به ۵۵ درصد برسانیم. برخی از کشورها نرخ بازیافت خود را براساس میزان تولید پسماند تعیین می‌کنند، این امر تاثیر بسیار زیادی در تفکیک از مبدا می‌گذارد.

مشارکت، یکی از کلیدهای اصلی مدیریت پسماند جزء ویژه

هومن غلام‌پور ارباستان پژوهشگر ارشد محیط‌زیست در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در حوزه آینده‌پژوهی مدیریت پسماند، ۹ پیشران را برای خبرگان تعیین کردیم و از این ۹‌ پیشران به ۲ پیشران حکمرانی و زندگی مردم تاثیرگذار رسیدیم، اگر این دو امر در حالت مطلوب باشد، به آرمان شهر خواهیم رسید.  

وی ضمن تاکید بر عدم آگاهی عمومی مردم از پسماند جزء ویژه گفت: بیش از ۵۰ درصد مردم از اینکه پسماند جزء ویژه به چه نوع‌ پسماندی گفته می‌شود، اطلاعی ندارند. در این راستا باید در خصوص آگاهی مردم، بیشتر کار کنیم. در این خصوص فضای مجازی ۹۴.۶ درصد موفق‌تر از سایر زمینه‌ها دانسته شده است. با این حال باید از روش‌های متنوع استفاده کنیم.  

غلام‌پور با اشاره به اینکه مشارکت یکی از کلیدهای اصلی مدیریت پسماند جزء ویژه است، گفت: اگر در پسماندهای دیگر نیاز به مشارکت داریم، در جزء ویژه به توان ۱۰ نیاز به مشارکت داریم. خانه‌تکانی یکی از ایونت‌های بسیار مهم بود که می‌تواند مجدد تکرار شود.  

وی در پایان تصریح کرد: در حوزه مدیریت پسماند و جلب مشارکت مردم، باید به جذب سرمایه اجتماعی و اعتماد افزایی با مشارکت مردم توجه داشته باشیم. برای این امر باید چرخه مدیریت پسماند را کامل کنیم و مدیریت باید منطبق با اصول زیست‌محیطی باشد.

ایجاد مشارکت در دستگاه‌های متوالی یکی از راهکارهای رفع چالش‌های مدیریت پسماند است

حلیاسادات حسینی مدیرکل توسعه نیروگاه‌های زیست توده سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر هم در این نشست به چالش‌های مدیریت پسماند اشاره کرد و گفت: از جمله راهکارهایی که می‌توان برای رفع چالش‌های موضوع مدیریت پسماند استفاده کرد می‌توان به ایجاد مشارکت و هم‌افزایی در در دستگاه‌های متوالی، تدوین برنامه ملی براساس توسعه هفتم، توسعه و بازبینی طرح‌ جامع پسماند، ایجاد انگیزه و جلب مشارکت‌های مردمی، به کارگیری فناوری مناسب با موقعیت جغرافیایی، سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه از طریق جذب سرمایه‌گذار اشاره کرد.

انتهای پیام