چهارشنبه‌سوری چندم ماه رمضان است؟
چهارشنبه‌سوری جشن استقبال از نوروز و نمادی از پایان سختی‌ها و شروعی نو است. این آیین که ریشه در فرهنگ کهن ایرانی دارد، همچنان زنده و پویاست و نسل به نسل ادامه پیدا کرده است. با وجود تغییرات مدرن، بسیاری از این رسوم هنوز در میان مردم ایران محبوب و پرطرفدار هستند.
به گزارش گروه رسانه ای شرق،چهارشنبه‌سوری یکی از آیین‌های کهن ایرانی است که در غروب آخرین سه‌شنبه سال، پیش از نوروز، برگزار می‌شود. این مراسم با آداب‌ورسوم خاصی همراه است و یکی از مهم‌ترین جشن‌های سنتی ایران محسوب می‌شود.
تاریخ چهارشنبه سوری ۱۴۰۳
تاریخ دقیق چهارشنبه سوری در تقویم شمسی برابر با ۲۸ اسفند ۱۴۰۳ است.
تاریخ دقیق چهارشنبه سوری در تقویم میلادی برابر با ۱۸ مارس ۲۰۲۵ است.
تاریخ دقیق چهارشنبه سوری در تقویم قمری برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۶ است.
ریشه و فلسفه چهارشنبه‌سوری
چهارشنبه‌سوری از غروب سه‌شنبه آخر سال آغاز و تا پاسی از شب ادامه دارد. اصلی‌ترین نماد این جشن، روشن کردن آتش و پریدن از روی آن است که بر اساس باورهای قدیمی، نمادی از دفع بلا و تحقق آرزوهاست.
واژه «سور» در زبان فارسی به معنای «سرخ» است و به دلیل روشن شدن آتش سرخ‌رنگ، این شب به «چهارشنبه سرخ» نیز معروف شده است. البته در زبان عامیانه، «سور» به مفهوم جشن و شادی نیز به کار می‌رود که نشان‌دهنده ماهیت این آیین باستانی است.
تغییر نام چهارشنبه‌سوری و شب یلدا در تقویم رسمی ایران
بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، از سال ۱۴۰۳، نام «شب یلدا» و «چهارشنبه‌سوری» در تقویم رسمی کشور تغییر می‌یابد. بر این اساس:
شب یلدا (آخرین شب آذرماه) به عنوان «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» ثبت می‌شود.
چهارشنبه‌سوری (سه‌شنبه پایانی سال) به نام «روز تکریم همسایگان» در تقویم رسمی درج خواهد شد.
آداب و رسوم چهارشنبه‌سوری؛ از آتش‌بازی تا قاشق‌زنی
اگرچه برخی از این رسوم بسته به منطقه و فرهنگ محلی تفاوت‌هایی دارند، اما برخی از آن‌ها در میان همه‌ی ایرانیان مشترک است.
۱. پریدن از روی آتش و آتش‌بازی
یکی از اصلی‌ترین نمادهای چهارشنبه‌سوری، روشن کردن آتش است. معمولاً جوانان کنده‌های خشک درختان را جمع‌آوری کرده و آتشی برپا می‌کنند. سپس پیر و جوان گرد هم می‌آیند و از روی آتش می‌پرند، در حالی که این جمله‌ی معروف را تکرار می‌کنند:
«زردی من از تو، سرخی تو از من»
این سنت نماد دور کردن بیماری و بدی‌ها و دریافت گرما و انرژی از آتش است. در سال‌های اخیر، آتش‌بازی و استفاده از ترقه و فشفشه نیز به این مراسم اضافه شده است.
۲. پختن آش نذری
پختن آش رشته یکی از رسوم قدیمی چهارشنبه‌سوری است که هنوز هم در بسیاری از مناطق ایران انجام می‌شود. افراد این آش را بین همسایگان و آشنایان پخش می‌کنند تا به این بهانه دیداری تازه کنند و پیوندهای اجتماعی را تقویت کنند.
۳. کوزه‌شکنی؛ دفع بلا و بدیُمنی
در گذشته، پس از پریدن از روی آتش، افراد خانواده یک کوزه سفالی کهنه را از پشت‌بام به زمین می‌انداختند و می‌شکستند. این کار نمادی از دفع بلا و بدشانسی بود، زیرا باور داشتند که تمام بدیُمنی‌ها و انرژی‌های منفی درون کوزه جمع شده است.
۴. خوردن آجیل مشکل‌گشا
یکی دیگر از آداب این شب، خوردن آجیل مشکل‌گشا است. این آجیل که ترکیبی از گردو، کشمش، بادام، فندق، نخودچی، سنجد و برخی خشکبار دیگر است، نمادی از طلب خوشبختی و برکت برای سال جدید محسوب می‌شود. در برخی مناطق، این آجیل را به نیت برآورده شدن حاجات تهیه و بین مردم پخش می‌کنند.
۵. قاشق‌زنی؛ شبیه به «هالووین» ایرانی
قاشق‌زنی از رسوم جالب چهارشنبه‌سوری است که شباهتی به سنت هالووین در فرهنگ غربی دارد. در این رسم، نوجوانان و جوانان صورت خود را می‌پوشانند، کاسه و قاشقی در دست می‌گیرند و به درِ خانه‌های همسایگان می‌روند. صاحب‌خانه با شنیدن صدای قاشق بر کاسه، در را باز کرده و مقداری آجیل، شیرینی یا پول درون ظرف آن‌ها می‌گذارد. این رسم نشان‌دهنده‌ی شادی و طلب برکت برای سال جدید است.
۶. شال‌اندازی در چهارشنبه سوری
شال‌اندازی یا کجاوه‌اندازی یکی دیگر از آداب و رسوم چهارشنبه سوری در ایران است که در بیشتر نقاط ایران برگزار می‌شده است. این رسم چهارشنبه سوری هم مثل سایر رسومش در شهرهای مختلف ایران، تفاوت‌های اندکی دارد. در مراسم شال‌اندازی، روز چهارشنبه سوری بچه‌ها و جوان‌ها به بام خانه همسایه یا اقوامشان می‌روند و کمربند پارچه‌ای، شال یا دستمالی درون اتاقشان آویزان می‌کنند. صاحب‌خانه‌ها هم در دستمالشان شیرینی، آجیل چهارشنبه سوری، جوراب و گاهی هم تخم‌مرغ و چنین چیزهایی می‌گذارند و به آن‌ها برمی‌گردانند.
۷. شاهنامه‌خوانی در چهارشنبه سوری
شاهنامه‌خوانی و قصه‌گویی به دور آتش هم از دیگر آداب و رسوم چهارشنبه سوری در ایران بوده که گاهی در شب چهارشنبه سوری توسط بزرگان خانواده انجام می‌شده است. در این میان هم افرادی که دستی در هنر موسیقی داشتنند، معمولاً با سازهایشان هنرنمایی می‌کردند و اشعاری در وصف سال جدید و آمدن بهار می‌خواندند. البته این مورد در جشن‌های دیگری همچون آیین شب یلدا هم انجام می‌شود و معمولاً بخش جدایی‌ناپذیر برخی رسوم باستانی ایرانیان محسوب می‌شود.
