حجم آب سدهای تهران کاهش چشمگیر داشته است؛
ذخایر آبی تهران در وضعیت هشدار
ذخیره ۱۰سد مهم کشور به زیر ۱۵درصد رسیده است. ذخیره سد کرج به ۶درصد رسیده و سد لار نیز تقریبا خشک شده است. سدهای لتیان، طالقان، ماملو نیز با کاهش ۴۶ درصدی بارش نسبت به نرمال و ۲۵ درصدی نسبت به سال گذشته، خبر از آغاز تابستانی سخت و پرخطر برای کشاورزان و صنایع میدهد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، بحران آب در ایران گاهی به قطع آب شرب خانگی رسیده و مدتهاست صنایع را گرفتار چالش کرده و بارها موجب اعتراض کشاورزان شده است. حالا اما نشانه‌ها از تابستانی سخت خبر می‌دهند. ذخایر سدها در پایین‌ترین سطح خود قرار دارند. بارش‌ها کم شده. مصرف همچنان بالا و آمارها تکان‌دهنده هستند.
بنابر آمار، میزان ورودی آب مخازن کل کشور از ابتدای سال آبی تا ۴ اسفند ماه معادل ۷.۹۷ میلیارد متر مکعب است که در مقایسه با سال گذشته که عدد آن ۱۰.۶۴ میلیارد مترمکعب بوده است با کاهش ۲۵ درصدی همراه شده است.
همزمان میزان کل خروجی سدهای کشور هم از ابتدای سال آبی تا ۴ اسفند ماه ۱۰.۳۷ میلیارد متر مکعب ثبت شده است که نسبت به سال گذشته با ۴ درصد افزایش مواجه شده است.
حجم آب موجود مخازن سدها بنابر بر آمار تا پایان سال ۲۲.۱۵ میلیارد متر مکعب بوده است که نسبت به سال گذشته ۳ درصد کاهش یافته است. همچنین حجم پرشدگی سدهای کشور ۴۳ درصد اعلام شده است. یعنی کمتر از نصف!
همچنین بنابر بر جدول‌های منتشر شده ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور نیز معادل ۸۲.۴ میلی‌متر گزارش شده است که نسبت به زمان مشابه ۱۳ درصد کاهش داشته است.
حجم اب ۱۰سد مهم؛ کمتر از ۱۵درصد
همچنین بنابر اماری که فیروز قاسم‌زاده، مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور داده است، گزارش هفتگی شاخص‌های مهم آب و برق در خصوص بارش‌های منتهی به ۲۱ اسفندماه، نشان میدهد که میزان ورودی آب به مخازن سدهای کشور در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸ درصد کاهش داشته است.
در واقع میزان ورودی به مخازن سدهای کشور در سال آبی گذشته برابر ۱۳.۲۶ میلیارد متر مکعب بوده ست و اکنون معادل ۹.۵۸ میلیارد مترمکعب است. این درحالیست که خروجی از سدها در سال آبی جاری تقریباً معادل سال آبی گذشته بوده است.
مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور تاکید کرده که آمارها تا ۲۱ اسفند امسال نشان میدهد که حجم آب موجود مخازن سدهای کشور با ۵ درصد کاهش نسبت به سال گذشته به ۴۴ درصد رسیده است و حجم موجود مخازن برخی سدهای مهم ۱۰ استان کشور اعم از تهران، البرز، اصفهان، خراسان رضوی، حوضه قمرود، هرمزگان، زنجان، کرمان، فارس و مرکزی کمتر از ۱۵ درصد پرشدگی دارد.
ذخیره سد کرج تنها ۶ درصد است
در تهران نیز وضعیت بهتر از این نیست. اخیرا استاندار تهران با اشاره به کاهش ۳۴ درصدی بارندگی نسبت به بلندمدت و ۱۲ درصدی نسبت به سال گذشته، وضعیت ذخایر سدهای تامین‌کننده آب استان را نامناسب اعلام کرده است.
عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب کشور، نیز با بیان اینکه سدهای کلیدی کشور در وضعیت بحرانی قرار دارند، گفته:« اکنون حجم مفید مخزن سد کرج به حدود نصف کاهش یافته که بخش زیادی از آن هم حجم مرده و رسوبات است. سد لار نیز تقریبا خشک شده و سدهای لتیان، طالقان، ماملو با کاهش ۴۶ درصدی بارش نسبت به نرمال و ۲۵ درصدی نسبت به سال گذشته روبه‌رو هستند».
او در ادامه با اشاره به وضعیت نامناسب سد کرج (امیرکبیر) تصریح کرد:«در تاریخ ۲۶ اسفند کل حجم آب سد کرج ۱۰ میلیون متر مکعب بوده که بخش زیادی از این رقم ۱۰ میلیون متر مکعبی بخش مرده و رسوبات است و این در حالی است که در همین تاریخ موجودی آب این سد ۲۶ میلیون متر مکعب بوده است»
او درصد پرشدگی سد کرج را ۶ درصد اعلام کرد و افزود: میزان پرشدگی سد نسبت به سال قبل منهای ۶۲ درصد است.
بزرگزاده همچنین توضیح داده که در تهران ماهانه ۵۰ میلیون متر مکعب آب منابع سطحی به مصرف می‌رسد، در حالی که مجموع پنج سد با حجم مرده و رسوبات ۶۰ میلیون متر مکعب آب دارند.
او در ادامه با بیان اینکه استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر نیز با کاهش ۵۰ درصدی بارش مواجه هستند، گفته که استان‌هایی مانند چهارمحال و بختیاری، البرز، اصفهان، تهران، مرکزی، اردبیل، خراسان شمالی، فارس، خراسان جنوبی، لرستان و ایلام نیز ۳۰ تا ۵۰ درصد کمبود و استان‌های قم، همدان، کرمانشاه، قزوین، گلستان، کردستان، خراسان رضوی، سمنان، کرمان و آذربایجان غربی کاهش بارندگی بین ۱۰ تا ۳۰ درصد را تجربه کرده‌اند.
احتمال جیره‌بندی آب در تابستان پیش‌رو
در چنین شرایطی پیش‌بینی جیره‌بندی آب در تابستان امسال قوت گرفته است. ظاهرا هنوز تصمیمی در این باره گرفته نشده است. کمی پیش معاون بهره‌برداری و توسعه آب هشدار داد که اگر شرایط سخت‌تر شود، گزینه جیره‌بندی روی میز خواهد بود.
او گفت:« امسال بارندگی ۴۶ درصد نسبت به نرمال کمتر شده و نسبت به سال گذشته هم ۲۵ درصد کاهش داشته است.
سدهای تهران نزدیک به ۶ درصد ذخیره دارند. جیره‌بندی آب در دو حالت اتفاق می‌افتد: یکی در شرایط بسیار دشوار و دیگری در صورت عدم همکاری مردم»
با این حال، محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران، گفته که فعلاً برنامه‌ای برای جیره‌بندی آب در تهران وجود ندارد. با این حال بنابر تجارب سال‌های گذشته، اگر اوضاع تغییر کند، این تصمیم هم احتمالا تغییر خواهد کرد.
۳۲درصد آب کشور هدر میرود
در حالی که مقامات سعی دارند تنها عامل مشکل آب را مصرف بالای مشترکان شهری معرفی کنند، هدررفت آب و فرسودگی شبکه توزیع آب، نقش پررنگی را در این بحران بازی میکند.
براساس اعلام مدیرکل مدیریت مصرف آب و فاضلاب، در ایران ۱۵ درصد آب از شبکه‌های توزیع نشتی دارد. اما این فقط بخشی از مشکل است. ۳۲ درصد آب کشور “بدون درآمد” است. یعنی یا از طریق نشتی هدر میرود، یا به‌صورت غیرمجاز مصرف میشود، یا خطای کنتورها باعث ثبت نشدن مصرف میشود. در تهران، این رقم ۲۲ درصد است. بین ۱۰ تا ۱۱ درصد آن، هدررفت فیزیکی واقعی از شبکه آب است.
در چنین شرایطی راهکار مسئولان برای حل معضل آیی تهران به جای اقدام برای اصلاح زیرساخت‌ها، حفر چاه‌های جدید است. راهکاری که به گفته کارشناسان می‌تواند فرونشست زمین را در تهران تشدید کند.
محصول تازه بی‌آبی؛ از بیکاری تا تورم مواد غذایی
در جهان برداشت آب از ذخایر تجدیدپذیر حداکثر ۴۰ درصد توصیه میشود اما در ایران این امار به ۹۳ درصد رسیده است.
با این حال همچنان پیش‌بینی میشود تابستان پیش‌رو، بحران آب، صنایع و کشاورزی را زمین بزند.
صنایع در تابستان با قطع همزمان برق و آب روبه‌رو خواهند شد. این یعنی هزینه‌های تولید بالا میرود، سودآوری کاهش می‌یابد، و احتمال تعطیلی برخی واحدها بیشتر میشود.
در بخش کشاورزی نیز کاهش بارش‌ها به‌ویژه در مناطق مرکزی و کویری کشور، باعث کاهش تولید محصولات غذایی شده و ادامه این روند می‌تواند قیمت مواد غذایی را افزایش دهد.
