«شرق» از بازشدن پای کانادا به موضوع پهپادهای ایرانی گزارش می‌دهد
کی‌یف در جنگ اوکراین دور خورد؟!
در حالی موضوع ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه در جنگ اوکراین به یکی از سرفصل‌های تقابل اروپا و آمریکا با ایران بدل شده است که به‌تازگی اخباری درباره وجود برخی قطعات کانادایی در این پهپادها هم سیبل اتهامات را به سمت کانادا چرخانده است.
شرق: در حالی موضوع ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه در جنگ اوکراین به یکی از سرفصل‌های تقابل اروپا و آمریکا با ایران بدل شده است که به‌تازگی اخباری درباره وجود برخی قطعات کانادایی در این پهپادها هم سیبل اتهامات را به سمت کانادا چرخانده است. البته در همین زمینه قبل‌تر روزنامه دیلی‌تلگراف گزارشی درباره پهپادهای شاهد 136 و مهاجر 6 منتشر کرده و مدعی شده بود مهندسین ایرانی در ساخت این پهپادها از قطعاتی بهره برده‌اند که توسط شرکت‌های مطرح ژاپنی نظیر سونی و پاناسونیک و شرکت‌های آمریکایی، هلندی و کانادایی تولید می‌شوند. این روزنامه به نقل از منابع نظامی اوکراین که مدعی به‌کارگیری پهپادهای ایرانی در جنگ روسیه علیه اوکراین هستند، افزوده بود بسیاری از این قطعات اساسا برای مصارف غیر‌نظامی از‌جمله کشاورزی، هوانوردی و لوازم منزل طراحی شده‌اند و در اینترنت در دسترس هستند اما مهندسان ایرانی از آن به‌صورت دوگانه بهره برده‌اند.
حال که این روزها مشخصا وجود قطعات کانادایی در پهپادهای ایرانی رسانه‌ای شده است، این کشور از لزوم تحقیقات گسترده در‌این‌باره سخن می‌گوید. در همین راستا و به گزارش خبرگزاری فرانسه، جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، روز دوشنبه گفت: «مقامات کانادایی درباره چگونگی رسیدن قطعات تولید‌شده در کانادا به پهپادهای ایرانی مورد استفاده روسیه تحقیق می‌کنند». رسانه‌های کانادایی گفته‌اند مرکز تحقیقات اروپایی «استیت واچ» (دیده‌بان دولتی) و مقامات اوکراین در پهپادهای ایرانی قطعات ساخت شرکت کانادایی «تالیسمان وایرلس»
(Tallysman Wireless) پیدا کرده‌اند. به گفته آنان، در پهپادهای ایرانی بیش از 30 قطعه تولید شرکت‌های غربی از‌جمله اروپایی و آمریکایی یافت شده است.
عکس گرفته‌شده و توزیع‌شده فرماندهی عملیات ارتش اوکراین در جنوب این کشور نشان‌دهنده لاشه و بخش‌هایی از پهپاد انتحاری ساخت ایران است که از سوی روسیه شلیک شده و در تاریخ 25 سپتامبر 2022 در شهر اودیسا سرنگون شد. نخست‌وزیر کانادا گفت: «قطعا در برابر این گزارش‌ها احساس نگرانی زیادی داریم... نمی‌خواهیم از فناوری کانادایی در جنگ روسیه در اوکراین یا در مشارکت ایران استفاده شود». وی تأکید کرد: «مقررات درباره صدور مجوز صادرات فناوری‌های حساس، به صورت جدی اعمال می‌شوند». ترودو ادامه داد: «از این شرکت پیگیری خواهیم کرد. برای اینکه به صورت شفاف معلوم شود تولیداتی که قرار نبود به طرف‌هایی مثل دولت ایران برسد چگونه به دست آنها رسیده است». او افزود: «شرکت تالیسمان وایرلس به‌طور کامل با این تحقیق همکاری می‌کند». دولت کانادا به‌تازگی هم تحریم‌هایی علیه تعدادی از شرکت‌های ایرانی ساخت پهپاد اعمال کرده است. پیش از این هم وزیر خارجه کانادا (ملانی جولی) در بیانیه‌ای گفته بود این کشور شماری از مقامات و دو مجموعه ایرانی «تحقیقات صنایع هوایی شاهد» و «صنایع هوایی قدس» را تحریم می‌کند. او در ادعایی آنها را به بی‌ثبات‌سازی امنیت و صلح بین‌المللی متهم کرد. کانادا می‌گوید این دو شرکت در ساخت و صادرات پهپاد به روسیه مشارکت دارند.
در واکنش به این خبرها، شرکت کانادایی «تالیسمان وایرلس» از استفاده از قطعات تولیدی این شرکت در پهپادهای ایرانی ابراز تأسف کرد. رئیس شرکت گفت هیچ‌کدام از قطعات تولیدی خود را به ایران نمی‌فروشد. او گفت: «احتمالا این قطعات به وسیله شرکت‌های صوری خریداری و به ایران منتقل شده‌اند». قبل از این آمریکا، اروپا و بریتانیا هم تحریم‌هایی را مرتبط با این پهپادها علیه ایران اعمال کرده‌اند. ایران به‌تازگی پذیرفته است تعدادی پهپاد نظامی به روسیه داده اما تأکید می‌کند این پهپادها را قبل از جنگ روسیه علیه اوکراین به مسکو داده و از کاربرد آنها در جنگ بی‌اطلاع است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران نیز گفته بود در‌صورتی‌که ایران از استفاده از پهپادهای خود در جنگ روسیه علیه اوکراین مطمئن شود، نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نخواهد ماند. ایران تأکید می‌کند که در جنگ روسیه علیه اوکراین، «بی‌طرف و مخالف حمایت تسلیحاتی از دو طرف جنگ» است. روسیه هم می‌گوید این پهپادها ساخت این کشور هستند و ارتباطی به ایران ندارند. پهپاد ایرانی «شاهد 136» نوعی پهپاد انتحاری و رادار‌گریز است که ادعا می‌شود هم‌اکنون ارتش روسیه در حملات علیه اوکراین از آن استفاده می‌کند. دولت اوکراین پیش از این نیز اعلام کرد در واکنش به فروش پهپادهای ایران به روسیه، حضور دیپلماتیک ایران در اوکراین را کاهش می‌دهد. دولت اوکراین همچنین اعتبارنامه سفیر ایران را لغو کرد و تعداد دیپلمات‌های ایرانی در اوکراین را کاهش داد.
در این میان، جالب آنجاست که یک رسانه آمریکایی به نقل از مقامات آمریکا اعلام کرد که واشنگتن مخفیانه موشک‌اندازهای پیشرفته هیمارس را که به اوکراین تحویل داده، دستکاری کرده است تا نتوان از آنها برای شلیک موشک‌های دوربرد به سوی خاک روسیه استفاده کرد. روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال روز دوشنبه به وقت محلی با اعلام این مطلب افزود: «واشنگتن از ماه ژوئن ۲۰ پرتابگر سیستم موشکی هیمارس و تعداد زیادی راکت‌های هدایت‌شونده ماهواره‌ای با برد تقریبا ۵۰ مایل را در اختیار اوکراین قرار داده است». این راکت‌ها که به سیستم موشک پرتاب چندگانه هدایت‌شونده معروف هستند، برای حمله به انبارهای مهمات، تجهیزات لجستیکی و مراکز فرماندهی روسیه در خاک اوکراین استفاده شده‌اند. این رسانه آمریکایی افزود: «مقامات آمریکایی می‌گویند پنتاگون پرتابگرها را اصلاح کرده است تا آنها نتوانند موشک‌های دوربرد را شلیک کنند». وال‌استریت ژورنال افزود این دستکاری‌ها که پیش از این فاش نشده بود، نشان می‌دهد دولت بایدن برای متعادل‌کردن حمایت خود از نیروهای اوکراین در برابر خطر تشدید تنش با مسکو، تلاش کرده است. این رسانه آمریکایی تصریح کرد: «این اقدامات همچنین نگرانی مقامات دولتی آمریکا را مبنی بر اینکه شریک اوکراینی آنها ممکن است به وعده خود درباره عدم حمله به خاک روسیه عمل نکند، نشان می‌دهد». مجموعه این شرایط نشان می‌دهد غرب بر‌خلاف هجمه و حمله علیه تهران، برخورد صادقانه‌ای در جنگ اوکراین نداشته و ندارد. از این منظر، اروپا، آمریکا و کانادا هم بر اساس منافع و امنیت خود به تجاوز روسیه به اوکراین نگاه کرده و بر اساس آن عمل می‌کنند.
برای تحلیل دقیق‌تر این مسئله، فریدون مجلسی به «شرق» می‌گوید: اساسا می‌توان گفت شاید ایران در راستای دور‌زدن تحریم‌ها توانسته با مکانیسم‌های مخصوص به خود این قطعات را از این شرکت‌ها خریداری کند. البته این تحلیلگر ارشد حوزه بین‌الملل یادآور می‌شود که «نباید و نمی‌توان نگاه دوگانه غرب و به‌ویژه کانادا در قبال ایران نادیده گرفت». در این راستا، مجلسی به سیاست تهاجمی کانادا علیه ایران در موضوعات مختلف از مرگ مهسا امینی گرفته تا حوزه حقوق بشر، ارسال پهپاد به روسیه و نظایر آن اشاره دارد که در سایه آن، دولت جاستین ترودو بیشترین و بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرده است؛ به‌گونه‌که حتی دولت بایدن و اروپایی‌ها نیز به گرد پای سیاست ضد ایرانی کانادا نمی‌رسند. در عین حال مجلسی این واقعیت را هم یادآور می‌شود که «همین کانادا اکنون به بهشتی برای اختلاس‌گران ایرانی بدل شده است و هر فردی که در کشور دست به دزدی، اختلاس و فساد کلان زده باشد، می‌تواند مأمن و مأوایی را در کانادا برای خود پیدا کند. این نشان می‌دهد که این کشور (کانادا) معیاری دوگانه و برخوردی ریاکارانه را با مردم ایران دارد».
