آینده مبهم سوریه پس از سقوط اسد: نگرانی اقلیت‌های مذهبی و قدرت‌گیری هیئت تحریر الشام
در روزهای اخیر، درگیری‌های شدیدی میان ساکنان حومه طرطوس و نیروهای هیئت تحریر الشام (HTS) رخ داده است. این درگیری‌ها پس از آن آغاز شد که HTS، به رهبری احمد الشرع معروف به ابومحمد الجولانی، پس از تصرف مناطق وسیعی از سوریه، از جمله حلب و حماة، به سمت مناطق ساحلی پیشروی کرد.
ساکنان محلی، به‌ویژه در مناطق با جمعیت علوی، با نگرانی از حضور نیروهای HTS و تغییرات احتمالی در ساختارهای اجتماعی و مذهبی، به مقاومت در برابر این گروه پرداختند. در برخی مناطق، اعتراضات مردمی به تخریب نمادهای حکومتی و ایجاد ایست‌های بازرسی محلی منجر شده است. با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که نیروهای HTS در برخورد با ساکنان محلی، به‌ویژه اقلیت‌های مذهبی، رویکردی محتاطانه اتخاذ کرده و تلاش دارند از بروز خشونت‌های گسترده جلوگیری کنند.
این تحولات در پی سقوط دولت بشار اسد و خروج او از سوریه رخ داده است. با سقوط دولت، نیروهای HTS کنترل بخش‌های وسیعی از کشور را به‌دست گرفته‌اند و در تلاش برای تثبیت موقعیت خود هستند. این گروه، که در گذشته به‌عنوان یک سازمان افراطی شناخته می‌شد، اکنون سعی دارد با تغییر رویکرد و ارائه تضمین‌هایی به اقلیت‌های مذهبی، مشروعیت بیشتری کسب کند.سقوط دولت بشار اسد و پیامدهای آن بر ساختار سیاسی و اجتماعی سوریه همچنان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات خاورمیانه مورد بحث قرار دارد. این تحول، علاوه بر تغییراتی که در معادلات قدرت منطقه‌ای ایجاد کرده، تأثیرات عمیقی بر زندگی روزمره مردم سوریه، به‌ویژه اقلیت‌های مذهبی و قومی، داشته است. سقوط دولت اسد زمینه‌ساز قدرت‌گیری گروه‌های مسلح متعدد، از جمله هیئت تحریر الشام (HTS) به رهبری احمد الشرع معروف به ابومحمد الجولانی، شد. این گروه که سابقاً شاخه‌ای از القاعده در سوریه بود، اکنون در تلاش است تا خود را به‌عنوان بازیگری سیاسی و قابل پذیرش معرفی کند.
پیشینه سقوط دولت بشار اسدبشار اسد که از سال 2000 و پس از مرگ پدرش حافظ اسد قدرت را در دست گرفت، سال‌ها توانست با استفاده از دستگاه‌های امنیتی قوی و حمایت‌های خارجی، حکومت خود را تثبیت کند. اما آغاز اعتراضات مردمی در سال 2011، که بخشی از بهار عربی بود، به سرعت به یک جنگ داخلی تمام‌عیار تبدیل شد. این درگیری‌ها نه تنها سوریه را به میدان جنگ نیابتی برای قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی تبدیل کرد، بلکه زمینه‌ساز ظهور گروه‌های افراطی مانند داعش و HTS نیز شد.با شدت گرفتن فشارهای نظامی و اقتصادی و همچنین انزوای سیاسی، دولت اسد در نهایت سقوط کرد. خروج اسد از سوریه خلأی قدرتی ایجاد کرد که گروه‌های مسلح مانند HTS بلافاصله برای پر کردن آن وارد عمل شدند. HTS که در سال‌های اولیه به خاطر خشونت‌های گسترده و سیاست‌های افراطی‌اش شناخته می‌شد، اکنون تلاش می‌کند تا با تغییر رویکرد، جایگاه خود را در میان دیگر بازیگران داخلی و خارجی تقویت کند.
قدرت‌گیری HTS و نگرانی‌های اقلیت‌هاهیئت تحریر الشام، به‌عنوان یکی از قدرتمندترین گروه‌های مسلح پس از سقوط دولت، به‌سرعت کنترل بخش‌های بزرگی از شمال و غرب سوریه را به دست گرفت. پیشروی این گروه به سمت مناطق ساحلی، از جمله حومه طرطوس، موجب نگرانی شدید ساکنان محلی شده است. این مناطق عمدتاً دارای جمعیت علوی، مسیحی و دروزی هستند که نگران تأثیر حضور HTS بر ساختار اجتماعی و مذهبی خود هستند.
اقلیت‌های مذهبی سوریه، به‌ویژه علویان که پیش‌تر تحت حمایت دولت اسد قرار داشتند، اکنون با تهدیدات جدی مواجه‌اند. بسیاری از ساکنان این مناطق بیم آن دارند که HTS با تکیه بر پیشینه افراطی خود، سیاست‌هایی تبعیض‌آمیز و سرکوبگرانه علیه آنها اعمال کند. مسیحیان نیز، که یکی از قدیمی‌ترین جوامع مذهبی در سوریه هستند، با ترس از تغییرات گسترده در آزادی‌های مذهبی خود، به‌ویژه در آستانه مناسبت‌هایی مانند کریسمس، به زندگی زیر سایه HTS ادامه می‌دهند.
آیا ابومحمد الجولانی تغییر کرده است؟یکی از پرسش‌های کلیدی در مورد آینده سوریه و نقش HTS این است که آیا این گروه و رهبر آن، ابومحمد الجولانی، واقعاً تغییر کرده‌اند یا این تغییرات تنها یک تاکتیک موقت برای کسب مشروعیت داخلی و بین‌المللی است؟ الجولانی در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا تصویر جدیدی از خود ارائه دهد. او در مصاحبه‌هایی با رسانه‌های بین‌المللی، از جمله نیویورک تایمز، اعلام کرده که HTS دیگر بخشی از القاعده نیست و به دنبال ایجاد دولتی باثبات و غیرمتمرکز در سوریه است.
این تغییرات شامل اقداماتی مانند حذف برخی از فرماندهان افراطی، کاهش خشونت علیه اقلیت‌ها و تلاش برای برقراری نظم در مناطق تحت کنترل این گروه بوده است. با این حال، کارشناسان معتقدند که این تغییرات هنوز عمیق و ساختاری نیستند و نمی‌توان به اصلاحات بلندمدت HTS اعتماد کامل داشت.
نگرانی‌های بین‌المللی و منطقه‌ایتحولات اخیر سوریه نه تنها برای ساکنان این کشور بلکه برای جامعه بین‌المللی نیز پیامدهای گسترده‌ای دارد. بسیاری از کشورها نگران هستند که قدرت‌گیری HTS به احیای شبکه‌های تروریستی در منطقه منجر شود. از سوی دیگر، حضور گروه‌های افراطی در نزدیکی مرزهای ترکیه، لبنان و اسرائیل به‌طور مستقیم امنیت این کشورها را تهدید می‌کند.
چشم‌انداز آیندهبا توجه به وضعیت کنونی، آینده سوریه همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. هرچند HTS تلاش می‌کند با تغییرات سطحی، مشروعیت بیشتری کسب کند، اما نگرانی‌ها درباره تأثیر این گروه بر بافت اجتماعی و سیاسی سوریه همچنان پابرجاست. اقلیت‌های مذهبی و قومی سوریه، که از مهم‌ترین قربانیان جنگ داخلی هستند، امیدوارند که با حمایت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای بتوانند حقوق و آزادی‌های خود را حفظ کنند. با این حال، بازسازی سوریه و بازگشت به ثبات، نیازمند تلاش‌های هماهنگ داخلی و خارجی است.
این تحولات در پی سقوط دولت بشار اسد و خروج او از سوریه رخ داده است. با سقوط دولت، نیروهای HTS کنترل بخش‌های وسیعی از کشور را به‌دست گرفته‌اند و در تلاش برای تثبیت موقعیت خود هستند. این گروه، که در گذشته به‌عنوان یک سازمان افراطی شناخته می‌شد، اکنون سعی دارد با تغییر رویکرد و ارائه تضمین‌هایی به اقلیت‌های مذهبی، مشروعیت بیشتری کسب کند.سقوط دولت بشار اسد و پیامدهای آن بر ساختار سیاسی و اجتماعی سوریه همچنان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات خاورمیانه مورد بحث قرار دارد. این تحول، علاوه بر تغییراتی که در معادلات قدرت منطقه‌ای ایجاد کرده، تأثیرات عمیقی بر زندگی روزمره مردم سوریه، به‌ویژه اقلیت‌های مذهبی و قومی، داشته است. سقوط دولت اسد زمینه‌ساز قدرت‌گیری گروه‌های مسلح متعدد، از جمله هیئت تحریر الشام (HTS) به رهبری احمد الشرع معروف به ابومحمد الجولانی، شد. این گروه که سابقاً شاخه‌ای از القاعده در سوریه بود، اکنون در تلاش است تا خود را به‌عنوان بازیگری سیاسی و قابل پذیرش معرفی کند.
پیشینه سقوط دولت بشار اسدبشار اسد که از سال 2000 و پس از مرگ پدرش حافظ اسد قدرت را در دست گرفت، سال‌ها توانست با استفاده از دستگاه‌های امنیتی قوی و حمایت‌های خارجی، حکومت خود را تثبیت کند. اما آغاز اعتراضات مردمی در سال 2011، که بخشی از بهار عربی بود، به سرعت به یک جنگ داخلی تمام‌عیار تبدیل شد. این درگیری‌ها نه تنها سوریه را به میدان جنگ نیابتی برای قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی تبدیل کرد، بلکه زمینه‌ساز ظهور گروه‌های افراطی مانند داعش و HTS نیز شد.با شدت گرفتن فشارهای نظامی و اقتصادی و همچنین انزوای سیاسی، دولت اسد در نهایت سقوط کرد. خروج اسد از سوریه خلأی قدرتی ایجاد کرد که گروه‌های مسلح مانند HTS بلافاصله برای پر کردن آن وارد عمل شدند. HTS که در سال‌های اولیه به خاطر خشونت‌های گسترده و سیاست‌های افراطی‌اش شناخته می‌شد، اکنون تلاش می‌کند تا با تغییر رویکرد، جایگاه خود را در میان دیگر بازیگران داخلی و خارجی تقویت کند.
قدرت‌گیری HTS و نگرانی‌های اقلیت‌هاهیئت تحریر الشام، به‌عنوان یکی از قدرتمندترین گروه‌های مسلح پس از سقوط دولت، به‌سرعت کنترل بخش‌های بزرگی از شمال و غرب سوریه را به دست گرفت. پیشروی این گروه به سمت مناطق ساحلی، از جمله حومه طرطوس، موجب نگرانی شدید ساکنان محلی شده است. این مناطق عمدتاً دارای جمعیت علوی، مسیحی و دروزی هستند که نگران تأثیر حضور HTS بر ساختار اجتماعی و مذهبی خود هستند.
اقلیت‌های مذهبی سوریه، به‌ویژه علویان که پیش‌تر تحت حمایت دولت اسد قرار داشتند، اکنون با تهدیدات جدی مواجه‌اند. بسیاری از ساکنان این مناطق بیم آن دارند که HTS با تکیه بر پیشینه افراطی خود، سیاست‌هایی تبعیض‌آمیز و سرکوبگرانه علیه آنها اعمال کند. مسیحیان نیز، که یکی از قدیمی‌ترین جوامع مذهبی در سوریه هستند، با ترس از تغییرات گسترده در آزادی‌های مذهبی خود، به‌ویژه در آستانه مناسبت‌هایی مانند کریسمس، به زندگی زیر سایه HTS ادامه می‌دهند.
آیا ابومحمد الجولانی تغییر کرده است؟یکی از پرسش‌های کلیدی در مورد آینده سوریه و نقش HTS این است که آیا این گروه و رهبر آن، ابومحمد الجولانی، واقعاً تغییر کرده‌اند یا این تغییرات تنها یک تاکتیک موقت برای کسب مشروعیت داخلی و بین‌المللی است؟ الجولانی در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا تصویر جدیدی از خود ارائه دهد. او در مصاحبه‌هایی با رسانه‌های بین‌المللی، از جمله نیویورک تایمز، اعلام کرده که HTS دیگر بخشی از القاعده نیست و به دنبال ایجاد دولتی باثبات و غیرمتمرکز در سوریه است.
این تغییرات شامل اقداماتی مانند حذف برخی از فرماندهان افراطی، کاهش خشونت علیه اقلیت‌ها و تلاش برای برقراری نظم در مناطق تحت کنترل این گروه بوده است. با این حال، کارشناسان معتقدند که این تغییرات هنوز عمیق و ساختاری نیستند و نمی‌توان به اصلاحات بلندمدت HTS اعتماد کامل داشت.
نگرانی‌های بین‌المللی و منطقه‌ایتحولات اخیر سوریه نه تنها برای ساکنان این کشور بلکه برای جامعه بین‌المللی نیز پیامدهای گسترده‌ای دارد. بسیاری از کشورها نگران هستند که قدرت‌گیری HTS به احیای شبکه‌های تروریستی در منطقه منجر شود. از سوی دیگر، حضور گروه‌های افراطی در نزدیکی مرزهای ترکیه، لبنان و اسرائیل به‌طور مستقیم امنیت این کشورها را تهدید می‌کند.
چشم‌انداز آیندهبا توجه به وضعیت کنونی، آینده سوریه همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. هرچند HTS تلاش می‌کند با تغییرات سطحی، مشروعیت بیشتری کسب کند، اما نگرانی‌ها درباره تأثیر این گروه بر بافت اجتماعی و سیاسی سوریه همچنان پابرجاست. اقلیت‌های مذهبی و قومی سوریه، که از مهم‌ترین قربانیان جنگ داخلی هستند، امیدوارند که با حمایت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای بتوانند حقوق و آزادی‌های خود را حفظ کنند. با این حال، بازسازی سوریه و بازگشت به ثبات، نیازمند تلاش‌های هماهنگ داخلی و خارجی است.
