میز مذاکرات دوباره چیده شد

عبدالرحمن فتح‌الهی: بر اساس شواهد، قرائن و اخبار واصله، دور جدید مذاکرات هسته‌ای در وین در دستور کار طرفین برجام قرار گرفته است. در این راستا پایگاه خبری اکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داده که مذاکرات وین بر سر احیای برجام امروز پنجشنبه از سرگرفته خواهد شد.‌آن‌گونه که روز گذشته رویترز مطرح کرده بود، راب مالی راهی پایتخت اتریش شد. به موازاتش ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم از عزیمت باقری‌کنی و هیئت مذاکره‌کننده کشور به وین خبر دارد. انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین نیز دیروز  در پیامی توییتری خبر داد که برای ازسرگیری مذاکرات احیای برجام راهی وین شده است.

نکته حائز اهمیت آن است که یک «منبع ایرانی» که نامش فاش نشده نیز به خبرگزاری رویترز گفته مذاکرات امروز در وین به صورت غیرمستقیم و مانند فرمت «نشست دوحه» خواهد بود که در آن انریکه مورا پیام‌ها میان باقری و رابرت مالی را منتقل می‌کرد.

اگرچه اساسا نفس ازسرگیری مذاکرات در وین، دوحه یا هر جای دیگری برای پیگیری پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران از طریق دیپلماسی، سازنده و مسیری کم‌هزینه برای همه طرف‌هاست، اما با توجه به واقعیت‌های حال حاضر و مجموعه اقدامات، مواضع تصمیماتی که به خصوص تهران و واشنگتن در چند هفته اخیر اتخاذ کرده‌اند گروهی از کارشناسان را به این باور رسانده که بعید است نشست پیش‌رو بتواند گره از کار برجام بگشاید، کما اینکه نشست دوحه و ادوار پیشین مذاکرات در همین وین هم نتوانست کاری از پیش ببرد.‌ هرچند نباید درباره مذاکرات دست به فضاسازی رسانه‌ای منفی زد و پیشاپیش حکم قطعی درمورد خروجی نشست داد، ولی بیراه نیست اگر بگوییم در شرایط فعلی به جای نگاهی خوش‌بینانه و امیدوارانه با درک واقعیت‌های جاری، نمی‌شود دلخوشی چندانی به مذاکرات داشت. اتفاقا در سایه نکته یادشده یک منبع آمریکایی به این پایگاه خبری گفت: «ما با انتظارات پایینی برای توافق و احیای برجام به وین بازمی‌گردیم، اما تلاش‌مان را با حسن نیت انجام می‌دهیم».‌ همین اظهار نظر مقام آمریکایی نشان می‌دهد که امیدها برای موفقیت در نشست وین تا چه اندازه کم‌رمق است. در عین حال نباید فراموش کرد که فضای سیاسی و رسانه‌ای در داخل کشور هم در برخی از مواقع به جای احیای برجام و ازسرگیری گفت‌وگوها بیشترین تمرکز و تلاش خود را روی تقویت برنامه فعالیت‌های هسته‌ای و حتی تلاش برای رسیدن به نقطه گریز هسته‌ای قرار داده است، لذا این‌گونه اقدامات برای برگزاری دور جدید گفت‌وگوها و ازسرگیری مذاکرات صرفا می‌تواند یک رفتار دیپلماتیک با هدف خرید زمان تلقی شود. حال باید دید این دیپلماسی سینوسی و قطع و وصل مذاکرات نهایتا چه سرنوشت دیپلماتیکی را برای برجام به دنبال خواهد داشت. آیا واقعا می‌توان در سایه ازسرگیری مذاکرات به احیای توافق هسته‌ای امیدوار بود؟