ماموریت ظریف در عراق

مهدی بازرگان: به گزارش شبکه شرق، محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس‌جمهوری چهارشنبه شب به عراق سفر کرد. این سفر به دعوت رسمی سیدعمار حکیم، رئیس جریان حکمت ملی عراق و با هدف شرکت در سومین کنفرانس علمی و بین‌المللی چشم‌انداز آینده پیروان اهل‌بیت(ع) در بغداد صورت گرفت. گفتنی است که این سفر سه روزه با هماهنگی وزارت امورخارجه کشورمان انجام ‌شده است. ظریف چهارشنبه شب پس از ورود به فرودگاه بغداد و در مسیر شهر بغداد پایتخت عراق، با حضور در محل یادمان شهادت سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس، به مقام شامخ شهدای مقاومت ادای احترام کرد.

دیدارهای ظریف

از همان شامگاه چهارشنبه دیدارهای محمدجواد ظریف با مقمات عراقی شروع شد و در اولین ملاقات به نوشته ایرنا، سیدعمار حکیم، رئیس جریان حکمت ملی عراق چهارشنبه شب در دفتر خود از معاون راهبردی رئیس‌جمهور ایران و هیات همراه وی استقبال کرد. در این دیدار، دو طرف راجع به مسائل و علایق مشترک ایران و عراق و موضوعات روز جهان به ویژه دنیای اسلام تبادل نظر کردند.

سیدعمار حکیم در این دیدار بر اهمیت برخورداری مردم سوریه از فرصت‌های منصفانه برای بیان اراده، تشکیل دولت فراگیر ملی و نوشتن قانون اساسی تاکید کرد. رئیس جریان حکمت ملی عراق با بیان اینکه عراق در سطوح سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی به دستاوردهای مهمی دست یافته است، بر ضرورت حفظ این دستاوردها به ویژه ثبات کشور به دلیل نقش آن در ثبات منطقه تاکید کرد.

صبح پنج شنبه نیز محمدالحسان، نماینده ویژه دبیرکل سازمان‌ ملل متحد در امور عراق و رئیس یونامی با محمدجواد ظریف دیدار کرد و در این ملاقات، گزارشی از وضعیت عراق و اهم فعالیت‌های یونامی در عراق ارائه داد. در این رایزنی ها همچنین وضعیت عراق و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله موضوع فلسطین و تاثیرات آن بر شرایط منطقه به لحاظ راهبردی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. ظریف نیز در این ملاقات بر اهمیت ثبات، پیشرفت و امنیت عراق تصریح و نقش ابتکارات منطقه‌ای و کمک سازمان ملل متحد در این زمینه را حائز اهمیت دانست. وی همچنین بر استمرار و تقویت همکاری جمهوری اسلامی ایران با یونامی تاکید کرد.

دیدار ظریف و رئیس جمهور عراق در بغداد

اما در یکی از مهم ترین دیدارها، ریاست‌جمهوری عراق امروز پنجشنبه از گفت‌وگوی رئیس جمهور این کشور با معاون امور راهبردی رئیس‌جمهور ایران درباره روابط دوجانبه و پرونده‌های منطقه‌ای خبر داد. به نوشته ایسنا و به نقل از دفتر رسانه‌ای ریاست‌جمهوری عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که «عبداللطیف جمال رشید، رئیس‌جمهور عراق امروز از محمدجواد ظریف، معاون رئیس‌جمهور اسلامی ایران در امور راهبردی، و هیئت همراه وی استقبال کرد.»

طبق گزارش خبرگزاری رسمی عراق (واع)، در این بیانیه آمده است که ظریف در این دیدار سلام‌ مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران  را به رئیس‌جمهور عراق ابلاغ کرد و برای ملت عراق آرزوی پیشرفت و رفاه بیشتر کرد. رشید در این دیدار تأکید کرد که عراق بر توسعه روابط میان دو کشور و تقویت سازوکارهای همکاری دوجانبه به‌گونه‌ای که منافع مشترک را تأمین کند، تاکید کرد. وی خاطرنشان کرد که سیاست خارجی ما بر اساس منافع ملت و دیدگاه آن نسبت به امنیت و ثبات در منطقه استوار است.

رئیس‌جمهور عراق همچنین بر اهمیت اتخاذ گفت‌وگوی سازنده و مؤثر برای حل مسائل و بحران‌هایی که کشورهای منطقه با آن مواجه هستند، تأکید کرد. در خصوص تحولات فلسطین نیز رشید تصریح کرد که عراق بر موضع ثابت خود در حمایت از ملت فلسطین برای دستیابی به حقوقشان و تعیین سرنوشتشان از طریق تشکیل یک کشور مستقل تأکید دارد.

وی افزود که عراق با کشورهای همسایه و جهان روابط خوبی دارد و با توجه به نقش محوری خود، همواره در راستای تقویت فرصت‌های صلح و نزدیکی دیدگاه‌های طرف‌های منطقه‌ای تلاش کرده است. در همین حال، معاون رئیس‌جمهور ایران نیز بر عمق روابط ایران و عراق تأکید و به پیوندهای دینی، جغرافیایی، اجتماعی و تاریخی که دو ملت همسایه را به یکدیگر مرتبط می‌کند، اشاره کرد. وی همچنین نقش مهم ۲ کشور در تثبیت پایه‌های صلح و ثبات در سطح عربی و منطقه‌ای» را مورد تأکید قرار داد و بار دیگر حمایت جمهوری اسلامی ایران از عراق در دفاع از امنیت، حفظ حاکمیت و استقلال آن را اعلام کرد.

نگاه ظریف به دیپلماسی منطقه ای

در تحلیل و واکاوی سفر محمدجواد ظریف به عراق، علی شمسی پور طی گفت وگویی با «شرق» از دو زاویه به این مقوله ورود کرده و معتقد است که «علاوه بر وزارت امور خارجه اکنون شکل‌گیری معاونت راهبردی ریاست جمهوری و انتخاب محمدجواد ظریف در این مقام، ظرفیت مضاعفی را برای دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده است که می‌تواند همسو با دستگاه سیاست خارجی و بدون هیچگونه دخالت و موازی کاری با وزارتخانه مربوطه (امور خارجه)، برخی از بار دیپلماسی را به شکل درستی پیاده کند.

کما اینکه این کارشناس در ادامه تحلیل خود یادآور می‌شود که «سفر ظریف به داووس و مجموعه دیدارها و مواضع او می‌تواند به شکل درستی برای تبیین خطوط کلی نظام جمهوری اسلامی ایران موثر واقع شود.» شمسی‌پور، نکته مهم دیگر را ناظر به «تغییر نگاه» محمدجواد ظریف می‌داند و بر این باور است که «معاون راهبردی رئیس جمهور نسبت به دوره وزارت امور خارجه خود اهمیت بیشتری را برای یپلماسی منطقه‌ای قائل است» و به زعم او، «ظریف سعی دارد از ظرفیت‌های این سیاست خارجی منطقه‌ای به شکل درست تری در راستای اهداف دولت چهاردهم استفاده شود.» همچنانی که این کارشناس ارشد حوزه بین الملل در تبیین گفته خود به «نقش محمدجواد ظریف در اولین سفر خارجی مسعود پزشکیان به مقصد عراق اشاره می‌کند.» شمسی‌پور، «نقش ظریف و معاونت راهبردی در پررنگ کردن دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی» را هم مدنظر قرار می‌دهد و از دید وی «سفرهای او (ظریف) به داووس و اکنون بغداد، بستر را برای پیگیری بهتر سایر حوزه‌های سیاست خارجی فراهم خواهد کرد.»