گزارش «شرق» از روزهای سخت پایتخت به دلیل آلودگی ادامه‌دار هوا و ترافیکی که می‌گویند به گره کور تبدیل شده است
تهران «وارونه»
می‌گویند اتوبوس‌های فعال تهران به سه‌هزار دستگاه رسیده، اما به گفته سیدجعفر تشکری‌هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شهر تهران آمار اتوبوس‌های فعال تهران هزارو600 تا هزارو700 دستگاه است. شهردار تهران وعده داده تا پایان سال آمار اتوبوس‌های فعال را به پنج هزار و 500 دستگاه خواهد رساند اما نه خبری از اتوبوس‌های تازه‌نفس دولتی در ایستگاه‌های اتوبوس است و نه اتوبوس‌های تعمیر‌شده سبب شده مسافران در ایستگاه‌های اتوبوس کمتر منتظر بمانند.
می‌گویند اتوبوس‌های فعال تهران به سه‌هزار دستگاه رسیده، اما به گفته سیدجعفر تشکری‌هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شهر تهران آمار اتوبوس‌های فعال تهران هزارو600 تا هزارو700 دستگاه است. شهردار تهران وعده داده تا پایان سال آمار اتوبوس‌های فعال را به پنج هزار و 500 دستگاه خواهد رساند اما نه خبری از اتوبوس‌های تازه‌نفس دولتی در ایستگاه‌های اتوبوس است و نه اتوبوس‌های تعمیر‌شده سبب شده مسافران در ایستگاه‌های اتوبوس کمتر منتظر بمانند. روز گذشته شهردار تهران مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی را هم برکنار کرد و معاون حمل‌ونقل و ترافیک را با حفظ سمت به سرپرستی این شرکت منصوب کرد، تغییری که نشان می‌دهد شهردار تهران هم از وضعیت اتوبوسرانی پایتخت رضایت کافی ندارد. در میان انبوه وعده‌های حمل‌ونقلی شهرداری تهران از خرید اتوبوس‌های برجامانده جام جهانی تا افتتاح 12 ایستگاه مترو تا پایان سال، شهردار تهران وعده ایجاد یک خط تراموا هم به تهرانی داده است.
وعده تازه حمل‌ونقلی شهردار تهران
علیرضا زاکانی به رسانه‌ها گفته است: به دنبال این هستیم که از الگوهای متفاوت حمل‌ونقلی نیز استفاده کنیم؛ برنامه‌ریزی جدی برای استفاده از تراموا در شهر به‌عنوان ظرفیت پاک و الگوی پیشرفته ارائه خدمات انجام می‌دهیم با این اقدام می‌توانیم دوسوم خدمات مترو را با تراموا ارائه دهیم و می‌توانیم با همان میزان سرمایه ۳.۵ برابر ظرفیت ایجاد کنیم. اقدامات در حال انجام است که یک خط آن اجرا شود.
او ادامه داد: دو یا سه خط تهران امکان بارگذاری تراموا را دارد که مطالعات و بازدید خارج از کشور در این راستا انجام و دو جلسه برگزار شده است. اگر این امکان مهیا شود در دسترس‌تر و آسان‌تر خواهد بود. یکی از محورهایی که برای اجرای خط تراموا قطعی شده است محور دماوند- انقلاب- آزادی است.
تراموا جایگزین اتوبوس است
روز گذشته، مهدی چمران در حاشیه جلسه شورای شهر درباره اختصاص یک خط تراموا در شهر تهران گفت: تراموا یا اتوبوس برقی یکی از وسایل نقلیه عمومی نیمه‌سنگین است که نسبت به مترو هزینه کمتری برای احداث آن می‌شود. اما هیچ وسیله نقلیه‌ای جای مترو را نخواهد گرفت، این وسیله نقلیه سنگین و پاک است و میزان جابه‌جایی مسافران توسط مترو نیز زیاد است، البته هزینه زیادی نیز باید برای احداث آن انجام داد و در واقع جایگاه مترو با سایر وسایل نقلیه تفاوت دارد. رئیس شورای شهر تهران اگر مسیر مناسبی نیز بدون تقاطع برای احداث تراموا در شهر تهران در نظر گرفته شود، می‌تواند جهت جابه‌جایی مسافران مؤثر باشد اما باید به این نکته اشاره شود که باید مسیرهای مناسب بررسی و در‌نهایت در رابطه با خط تراموا تصمیم‌گیری شود. تراموا در مسیرهایی که تقاطع‌های زیادی را دارد، نمی‌تواند مؤثر باشد، مگر اینکه در خیابان‌هایی که کمتر تقاطع دارد یا اصلا ندارد، از این وسیله استفاده کنیم. اگر صحبت از تراموا می‌شود، به‌جای اتوبوس قرار است استفاده شود؛ چرا‌که تراموا روی ریل حرکت می‌کند و برقی است و آلودگی در هوا ایجاد نمی‌کند؛ اما شهر ما پر از چهارراه است و اگر قرار باشد تراموا نیز با هشت واگن مانند اتوبوس‌های بی‌آرتی پشت چهارراه‌ها در ترافیک بمانند، باید فکری به حال آن کرد اما معتقدم که باید مطالعات دقیقی در مورد تراموا انجام شود تا مثل مونوریل نشود. چمران ادامه داد: ساخت هر کیلومتر مترو هزارو۲۰۰ میلیارد تومان هزینه نیاز دارد و ممکن است شهرداری نتواند آن را تأمین کند؛ اما با همین مبلغ می‌شود سیستم حمل‌ونقل مکمل اتوبوس را راه‌اندازی کرد؛ البته با‌این‌حال اولویت ما مترو است.
اسب هوایی هم مجوز می‌خواهد
علی‌اصغر قائمی، عضو دیگر شورای شهر تهران هم درخصوص احتمال ایجاد یک خط تراموا در تهران به رسانه‌ها گفته است: تراموا، مونوریل، اسب پرنده و هر مدل حمل‌ونقلی که بنا باشد در تهران خدمت ارائه بدهد، گام اول آن این است که مطالعات جامع وجود داشته باشد و به تصویب شورای عالی ترافیک برسد و سپس مصوبه شورای شهر را بگیرد.
وی ادامه داد: ممکن است افراد علاقه‌مندی‌هایی داشته باشند، همان‌طور‌که آقای احمدی‌نژاد در دوره‌ای که شهردار تهران بود، به‌شدت به مونوریل علاقه‌مند بود ولی چون مونوریل مصوبه قانونی نداشت حتی مستحدثاتی که به صورت اولیه اجرا شده بود، جمع‌آوری شد.
این عضو شورای شهر تهران اضافه کرد: حالا اگر شهردار تهران فکر می‌کنند یک مدل حمل‌ونقلی جدیدی برای شهر تهران خوب است، این مسیر را طی کنند، شورا هم آن را بررسی خواهد کرد. پیش از این نیز نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر تهران با اشاره به ورود تهران به بحث تراموا گفت: بدنه اصلی حمل‌ونقل تهران بر محور خدمات‌رسانی اتوبوس، مترو و تاکسی است و عدم تناسب تعداد و فرسودگی آنها و همچنین عدم تکمیل طرح جامع مترو یکی از مشکلات سال‌های گذشته است. ستون حمل‌ونقل در تهران را مترو تشکیل می‌دهد و تا قبل از تکمیل آن، ورود به حوزه دیگری از حمل‌ونقل مورد تأیید نیست.
ناصر امانی هم معتقد است: وقتی هنوز مترو تکمیل نشده، وعده تراموا به مردم ندهیم! مردم به ما می‌خندند.
تهران استاندار ندارد
به‌جز واکنش به موضوع تراموا، دو عضو شورای شهر تهران درباره وضعیت بحرانی ترافیک و آلودگی هوای پایتخت هشدار دادند و مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران هم یادآوری کرد در این وضعیت تهران بیش از یک هفته است که استاندار هم ندارد و جلسات اضطرار آلودگی هوا باید به دستور استاندار تهران تشکیل شود.
سیدجعفر تشکری‌هاشمی به وضعیت زرشکی ترافیک در خیابان‌های تهران اشاره کرد و در تذکری گفت: وضعیت ترافیک تهران بسیار نگران‌کننده است و در تمامی سطح شهر تهران به‌ویژه در بزرگراه‌ها و خیابان‌های اصلی، نیازمند اقدامات فوری هستیم. زمان توقف بار ترافیک در معابری از شهر تا پنج‌برابر افزایش یافته است، طبق اطلاعات دریافتی از طریق ابزارهای رصد ترافیک، برخی مسیرها که ۲۰ دقیقه‌ای طی می‌شد، در‌حال‌حاضر عبور از همان مسیرها تا یک ساعت و ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.
وضعیت بحرانی ترافیک شهر تهران
او با اشاره به اینکه این موضوع، نشان‌دهنده وضعیت بحرانی ترافیک شهر تهران و نیازمند اقدامات فوریتی است، گفت: هر‌چند این اقدامات اثربخشی کمتری دارند اما می‌توانند مانند یک مسکن تا زمان اجرای برنامه‌های بلندمدت به کنترل و کاهش معضلات موجود کمک کنند.
تشکری‌هاشمی با بیان اینکه تهران در فصل پاییز با پدیده وارونگی دما مواجه است که وخامت وضعیت هوای تهران را تشدید می‌کند، گفت: در این میان، شاهد سکوت معنادار ارگان‌های مرتبط مانند سازمان حفاظت محیط زیست، شهرداری تهران و سایر نهادهای متولی هستیم که هیچ اثری از آنها حتی در قالب یک پیام یا تذکر نیز نمی‌بینیم.
این عضو شورای شهر در ادامه با اعلام اینکه سیستم‌های هوشمند سنجش آلاینده‌ها دچار نقایصی هستند و به‌همین‌دلیل در بعضی مواقع به ناچار اندازه‌گیری آلاینده‌ها به صورت سنتی انجام می‌شود، گفت: در شهر تهران با جمعیت شناور حدود ۱۳ میلیون نفر و جمعیت ثابت حدود
۹ میلیون نفر، چهار میلیون دستگاه خودرو و یک میلیون دستگاه موتورسیکلت در حال تردد هستند.
تشکری‌هاشمی با اشاره به لزوم تشکیل فوری جلسه شورای ترافیک شهر تهران به‌عنوان مسئول همه مسائل ترافیکی پایتخت، اظهار کرد: شورای ترافیک باید با تشکیل جلسات اضطراری، وضعیت بحرانی ترافیک تهران را رصد کند و درخصوص آن تصمیم‌گیری کند و از مسئولان مربوطه در حوزه کاری خود نیز توضیح بخواهد.
او با بیان اینکه لازم است واحدهای مسئول در ترافیک شهر تهران مانند سازمان ترافیک، شرکت کنترل ترافیک، شرکت کنترل کیفیت هوا، پلیس راهور و... از سوی شورای شهر فرا‌خوانده شوند تا درمورد معضل بزرگ ترافیک گزارش دهند، تصریح کرد: در آمارها و اطلاعاتی که به دست ما رسیده است، برنامه‌های عجیب‌و‌غریبی برای حل مسائل و مشکلات ترافیکی بیان می‌شود؛ ولی تاکنون این برنامه‌ها اجرا نشده‌اند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر بر لزوم راستی‌آزمایی برنامه‌های اعلام‌شده برای ارزیابی آنچه وعده داده می‌شود و آنچه به آن عمل می‌شود، تأکید کرد و گفت: تمرکز ویژه شهرداری تهران برای حل بحران‌های فوریتی شهر و تخصیص منابع مورد نیاز برای انجام اقدامات ضروری در راستای حل فوری مسائل و مشکلات ترافیکی از اهمیت و ضرورت ویژه‌ای برخوردار است.
90 میلیون اعتبار کاهش آلودگی هوا در کشور
ناصر امانی، عضو دیگر شورای شهر تهران هم با اشاره به معضل آلودگی هوا خطاب به رئیس شورا گفت: متأسفانه مجددا آلودگی هوا میهمان ناخوانده شهرهای کلان از‌جمله شهر تهران شده و با وضعیت آب‌و‌هوایی که سازمان هواشناسی پیش‌بینی می‌کند، احتمالا تا آخر سال ما روزهای زیادی خواهیم داشت که آلودگی‌شان از حد استاندارد شاخص آلودگی هوا بالاتر خواهد بود. این موضوع با گزارش یک مؤسسه علمی فضایی از آمریکا (ناسا) درباره استقرار یک توده گاز متان در فضای جنوب تهران هم‌زمان شده است که این قطعا باعث نگرانی بیشتری در مردم خواهد شد.
امانی اضافه کرد: جمالی‌نژاد، معاون وزیر کشور، در مصاحبه با خبر ساعت 8 اعلام کرد که بودجه سال گذشته مقابله با آلودگی هوا 90 میلیون تومان بوده است. خبرنگار تعجب کرد و دوباره پرسید 90 میلیون تومان؟ مجدد گفت بله، 90 میلیون تومان. این بودجه برای مقابله با آلودگی هوا در کل کشور. شرمساری دارد! تعجب دارد! در ابتدای این دوره شهردار تهران بارها گفتند رئیس‌جمهور مسئولیت مقابله با آلودگی هوا را در تهران به بنده واگذار کرده‌اند. بنده همان موقع گفتم این واگذاری مسئولیت بدون اختیار و اعتبار راه به جایی نخواهد برد. شهرداری تهران یکی از ده‌ها سازمانی است که در این زمینه مسئولیت دارد. می‌دانید که 23 سازمان اسم‌شان در قانون هوای پاک برده شده و برای هرکدام وظیفه تعیین شده است. اگر همان مسئولیت ذاتی خود شهرداری به‌درستی و به‌موقع و به‌سرعت انجام شود، ما باید خدا را شکر کنیم که وظیفه خودمان را در ارتباط با آلودگی هوا انجام داده‌ایم. این وظایف عبارت‌اند از: اول؛ توسعه حمل‌ونقل عمومی با اولویت مترو. خواهش می‌کنم از منوریل کسی در تهران صحبت نکند. مردم به ما می‌خندند. وقتی ما 200 کیلومتر مترو داریم و به اندازه آن قطار و ایستگاه نداریم، چطور می‌توانیم در تهران منوریل احداث کنیم یا تراموا.
او ادامه داد: دوم؛ توسعه و ایجاد فضای سبز درون و برون‌شهری، سوم؛ کاهش تقاضای سفر و تبدیل شهر به یک شهر الکترونیک. چهارم؛ تفکیک پسماند؛ کاهش میزان دفن پسماند و جلوگیری از ایجاد گاز. اگر ادعای این مؤسسه علمی درست باشد که متأسفانه باعث تشکیل یک توده ابر در بالای شهر و جنوب تهران شده است. این چهار مسئولیت اصلی شهرداری تهران در ارتباط با مقابله با آلودگی هوا است. اگر تمرکزمان را روی این چهار موضوع بگذاریم، به‌تدریج مشکل حمل‌ونقل عمومی را می‌توانیم حل کنیم و با کاهش آلودگی هوا مواجه خواهیم شد. تقاضای سفر را کم می‌کنیم و به وضعیت زباله و رفت‌‌و‌روبی که همیشه جزء مسائل اصلی است، رسیدگی کرده و به دغدغه اصلی مردم پاسخ می‌دهیم. امروز باید به مردم گزارش دهیم که ما به چه میزان در وظایف‌مان درباره کاهش آلودگی هوا موفق بوده‌ایم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران گفت: با مردم صادقانه برخورد کنیم، بگوییم در گذشته در این زمینه‌ها قصور و کوتاهی داشته‌ایم. بپذیریم آلودگی هوای کشور یا ناشی از ترک فعل مدیران است یا از کارکرد غلط مدیران. مردم هیچ نقشی در آلودگی هوا ندارند. اگر ما امروز در تهران موتور‌هایی داریم که هرکدام 13 برابر یک ماشین آلودگی هوا ایجاد می‌کنند، مقصر این قضیه ما هستیم. قرار بود بعد از ابلاغ قانون آلودگی بالای هوا دیگر موتورسیکلت در تهران پلاک و شماره نشود، این کار انجام شد؟ قرار بود به ازای هر خودرویی که وارد می‌شود، چهار خودرو از رده خارج شود، این کار انجام شد؟ این کار انجام نشد و مدیران چنین کارهایی نکردند و ما نکردیم.
او گفت: این بار صادقانه با مردم برخورد کنیم و اصلاح قانون آلودگی هوا را داشته باشیم. اگر می‌خواهیم کاری انجام نشود، کار را به چند نفر یا چند سازمان واگذار کنیم. این‌طور هیچ‌وقت کار انجام نمی‌شود! بیاییم یک متولی برای آلودگی هوای کشور معرفی کنیم و مسئولیت و هدایت امر را که با جان و سلامت مردم در ارتباط است، در دو برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت درست کنیم و شر این بلای خود‌ساخته را از سر این مردم و شهر‌مان ان‌شاءالله پاک کنیم.
مهدی چمران در واکنش به تذکر اعضای شورای شهر تهران درمورد وضعیت آلودگی هوای پایتخت گفت: معتقدم شهرداری در تلاش برای حل آلودگی هواست و دولت نیز همراهی خوبی در این زمینه دارد؛ اما سیستم کند اداری سبب شده که اثرات این اقدامات مشخص نشود. رئیس شورای شهر تهران با اشاره به انتشار تصویری از توده گاز متان در جنوب تهران از سوی ناسا، گفت: عکس منتشر‌شده از جنوب تهران درست نیست و گویا برای یک کشور دیگر است و درمورد توجه به آلودگی هوا در برنامه توسعه نیز ما پیگیر این موضوع هستیم و امیدواریم شهرداری اقدامات مؤثرتری در این زمینه به جای رنگ‌کردن جدول وسط خیابان انجام دهد؛ چرا‌که اشاره کردم که جدول وسط خیابان را سفید و سیاه می‌کنند که این فقط در پادگان‌های نظامی انجام می‌شود و در کشورهای دیگر بلوک‌های سیمانی را رنگ هم نمی‌کنند. هر‌چند در کاهش تصادفات تا حدودی مؤثر است؛ اما الان ضرورتی ندارد و بهتر است این پول را صرف خرید حتی یک اتوبوس کنند.
رد میراث احمدی‌نژاد در گزارش‌های حسابرسی شورا
همچنین بررسی گزارش حسابرس رسمی شورا درباره حسابرسی مالی از شهرداری منطقه ۵ در سال‌های مالی ۹۶ تا ۹۹ روی میز بررسی شورا قرار گرفت و میثم مظفر پس از استماع گزارش حسابرس رسمی، گفت: منوریل صادقیه از سال ۸۲ قرار بود ساخته شود؛ اما به یک معضل در سیما و منظر شهری تبدیل شد و به جای آن پروژه تجاری صادقیه را ساختند که شهرداری ۶۶ درصد در این پروژه سهم داشت و پیشرفت ۹۰ درصدی فیزیکی دارد و قرار بود به بانک شهر واگذار شود؛ اما بلاتکلیف مانده است.
