حمایت یا کنترل؟
آییننامه حمایت از فریلنسر (آزادکار)ها تصویب شد؛ این خبری بود که اکثر رسانههای فعال در حوزه دیجیتال آن را حوالی ظهر دیروز منتشر کردند. آییننامهای در 10 ماده که وزیران عضو کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال آن را تصویب کردهاند.
آییننامه حمایت از فریلنسر (آزادکار)ها تصویب شد؛ این خبری بود که اکثر رسانههای فعال در حوزه دیجیتال آن را حوالی ظهر دیروز منتشر کردند. آییننامهای در 10 ماده که وزیران عضو کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال آن را تصویب کردهاند. مطالبی که در این رسانهها منتشر شده، حکایت از بیاعتمادی به این آییننامه برای ایجاد و در اختیار قراردادن تسهیلات برای فریلنسرهای اقتصادی است و به نظر میرسد باز هم مانند قبل قرار است به پلتفرمهای ایرانی بودجه و تسهیلات اهدا شود، نه افراد حقیقی!
حذف فریلنسر؟
*از اولین نکتههای موجود در این آییننامه این است که قرار است فعالیت فریلنسرها (آزادکارها) رسمی شود و بتوانند با دولت همکاری کنند. در واقع اصل اول که آنان برای خود در نظر گرفتهاند؛ یعنی آزادی فعالیت قرار است تغییر کند و ازاینرو قرار است پایگاهی برای اعتبارسنجی فریلنسرها زیر نظر سازمان نظام صنفی رایانهای کشور تشکیل شود و فریلنسرها اعتبارشان ارزیابی شود. از همه مهمتر اعلام نشده است که این اعتبارسنجی بر طبق چه آییننامهای صورت خواهد گرفت و چه زمانی مصادیق آن اعلام خواهد شد. اما دراینمیان باز هم کفه ترازو به سمت پلتفرم (سکو) است و قرار است همه سکوهای نرمافزاری ارائه خدمات آزادکاری بتوانند از خدمات اعتبارسنجی و حمایتی پایگاه برخوردار شده و در چارچوب دستورالعمل فوق تبادل داده و اطلاعات کنند. در طول این آییننامه اشاره شده که پس از اعتبارسنجی هرگونه انعقاد قرارداد یا مبادلات مالی و ارزی اشخاص اعتبارسنجیشده ممکن میشود. سؤال این است که آیا افرادی که اعتبارسنجی نشدهاند، از این امکان برخوردار نیستند و نمیتوانند قراردادی ببندند یا اینکه هنوز برایشان راهکاری تدوین و تهیه نشده است.
* از دیگر نکات آییننامه این است که طبق آن وزارت ارتباطات مکلف به ارائه اینترنت طبقاتی به فریلنسرها شده است.
* ایجاد، بیمه فریلنسرها، دریافت خدمات مشاوره یا حرفهای در سطح معاملات کوچک و متوسط و ارائه تسهیلات، از دیگر ویژگیهای حمایتی این آییننامه است.
برای همین در بحث بیمه هم به نظر میرسد بیشتر هدف آگاهی از میزان درآمد مدنظر است تا بتوان مالیات از افراد گرفت. از طرفی تدوین دستورالعمل بیمه تأمین اجتماعی آزادکاران و اجرای آن از طریق سازمان تأمین اجتماعی قرار است انجام شود و هنوز مشخص نشده چه کسانی قرار است بیمه شوند.
در بخش دیگری وقتی صحبت از تسهیلات میشود، به نظر میرسد هدف حمایت از پلتفرمهاست نه اشخاص؛ چراکه در ماده ششم آییننامه صندوق نوآوری و شکوفایی با همکاری بانکهای عامل مجاز شده، سازوکاری برای اعطای تسهیلات به سکوهای آزادکاری که مشمول دریافت تسهیلات از صندوق یادشده هستند، برای حمایت از اشخاص اعتبارسنجیشده در پایگاه، طراحی و اجرا کنند. در واقع به جای حمایت از فرد از پلتفرم ایرانی حمایت میشود.
همچنین طبق این آییننامه، قرار است وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات زیرساختهای دسترسی به اینترنت پرسرعت و پایدار با سطح دسترسی مناسب افراد اعتبارسنجیشده در پایگاه را فراهم کند.
* هرچند به موضوع شفافیت قراردادها در این آییننامه اشاره شده است؛ اما راهکارهای آن قرار است بعدا تهیه و تصویب شود.
• از دیگر مواردی که بار دیگر این آییننامه را حامی پلتفرمها نه افراد میداند، این است که در مادهای دیگر آمده است تا سه ماه دیگر و با استفاده از ظرفیت پلتفرمها خدمات مشاوره در پارکهای علم و فناوری کشور، مراکز نوآوری یا سایر مکانها میز خدمات ارائه داده شود.
وعدههایی که اجرائی نشد
حدود یک ماه پیش جزئیات طرح حمایتی از مشاغل اینترنتی اعلام شد که طبق گفته زارعپور، وزیر ارتباطات و فناوری، حدود ۳۰ نوع حمایت جدید برای کسبوکارها و سکوها در این آییننامه مشخص شده بود.
هرچند هنوز جزئیات یا خبری از نحوه حمایت از کسبوکارها اعلام نشده و حتی خبری از اجرائیشدن آن نیامده است. وعدههایی مانند پرداخت، تبلیغات، حملونقل، زیرساخت، مالیات، تسهیلات و احراز هویت دیده شده است.
قرار است در حوزه پرداخت، خدماتی ازجمله حساب امانی (کسر مبلغ خرید پس از اطمینان از سبد کالا) خرید اعتباری (پرداخت وجه با فاصله از دریافت کالا)، پرداخت مستقیم، کیف پول، درگاه پرداخت و رمزریال عرضه شود. در حوزه تبلیغات تخفیف حداکثری تبلیغات در دستگاههای اجرائی و صداوسیما برای کسبوکارها و پلتفرمها دیده شده و همچنین پلتفرم موظف شده که با انجام تبلیغات در مدت کوتاهی نصف دنبالکنندههای کسبوکار در پلتفرمهای خارجی را در پلتفرم داخلی معرفی کند. برنامهسازی برای معرفی در صداوسیما و اختصاص بسته ویژه تبلیغات پیامکی از دیگر بخشهای تبلیغات است.
در بخش حملونقل کالا تخفیفاتی در خدمات پستی دیده شده. در بخش مالیات مقرر شد کسبوکارهایی که سابقه مالیاتی ندارند تا سقف دو میلیارد تومان از مالیات معاف شوند و همچنین کسبوکارهایی که سابقه مالیاتی دارند، از تخفیف مالیاتی برخوردار شوند. همچنین هزینه راهاندازی و توسعه کسبوکار بهعنوان هزینه مالیات پذیرفته شده است. در بخش تسهیلات متناسب با دنبالکنندههای حساب کاربری تسهیلات به کسبوکار داده میشود و همچنین برای نخستین بار حساب کاربری بهعنوان دارایی نامشهود برای اعتبارسنجی یا بهعنوان وثیقه نزد بانکها قابل ارائه است.
هیچکدام از این وعدهها حتی به مرحله اجرائیشدن هم نرسیده است؛ هرچند برای این تسهیلات هم اماواگرهای زیادی وجود داشت که در این مدت صاحبان کسبوکار مدام به آن اشاره کردهاند. ضربه روزانه حداقل ۵۰ میلیون تومان و حداکثر بیش از ۵۰۰ میلیون تومان به مشاغل اینترنتی اتفاقی بود که در این مدت قطعی اینترنت و حذف دو پلتفرم خارجی بر کسبوکارهای دیجیتالی وارد آمد.