چرا هدف قانون جوانی جمعیت در افزایش زایمان طبیعی هنوز محقق نشده است؟

 یکی از موضوعاتی که در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مورد توجه قرار گرفته، موضوع ترویج زایمان طبیعی و مؤلفه‌های اجرای آن از قبیل تغییر، اصلاح، تکمیل و به‌روزرسانی علمی متون و منابع آموزشی، بازآموزی و تربیت کارکنان و ارائه‌دهندگان خدمات و رایگان‌بودن خدمات زایمان طبیعی مورد تأکید قرار گرفت. ارتقای مهارت مامایی کشور و افزایش تعداد ماماهای فعال در بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها، یکپارچه‌سازی سیاست‌های ترویج زایمان طبیعی، آموزش و فرهنگ‌سازی، پذیرش دستیار زنان و زایمان، اصلاح تعرفه‌ها و کارانه، ممنوعیت پرداخت بیمه در موارد زایمان به روش جراحی، توسعه منظم و منسجم زایمان‌های بدون درد، استقرار راهنماهای بالینی سلامت مادر و جنین، کاهش زایمان غیرطبیعی به‌عنوان پیش‌نیاز اعتباربخشی و بهبود کیفیت محیط‌های زایشگاهی از دیگر موارد مصرح در این قانون است که تکالیفی را بر دوش نهادهای مختلف به ویژه وزارت بهداشت قرار داده است. 

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی میزان محقق‌شدن هدف افزایش زایمان طبیعی ذیل قانون جوانی جمعیت را بررسی کرده است. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، چند عامل به عنوان علل اصلی محقق‌نشدن اهداف قانون جوانی جمعیت قید شده است که می‌توان به عدم توسعه کافی زایمان‌های بدون درد در مراکز درمانی، عدم تخصیص منابع مورد نیاز جهت اجرای احکام مرتبط با ترویج زایمان طبیعی در قانون (تأمین زیرساخت‌ها، نیروی انسانی و...)، پراکندگی ساختاری وزارت بهداشت در ترویج زایمان طبیعی، نبود توجه کافی به شبکه‌های بهداشت و درمان و نقش ماماها و مراقبان سلامت در ترویج زایمان طبیعی اشاره کرد. عدم فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی کافی در ترویج زایمان طبیعی، فقدان دستورالعمل ملی در راستای ترویج زایمان طبیعی، عدم توسعه و بهسازی کافی فضای زایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها برای زایمان طبیعی مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی ترویج زایمان طبیعی ذکر می‌شوند. بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد که اغلب اقدامات انجام‌شده محدود به برگزاری دوره آموزشی، مکاتبات و تنظیم دستورالعمل‌ها بوده و برخی از مهم‌ترین احکام مرتبط در این خصوص از جمله یکپارچه‌سازی سیاست‌های مربوط به ترویج زایمان طبیعی، بهبود کیفیت محیط‌های زایشگاهی از نظر فیزیکی و بهداشتی، توسعه منظم و منسجم زایمان‌های بدون درد، تأمین نیروی انسانی موردنیاز یا تدوین و اجرای دستورالعمل ملی ترویج برای هماهنگی و یکپارچگی در نحوه ارائه خدمات مرتبط تحقق نیافته است. باید در نظر داشت که با توجه به سهم بالای زایمان غیرطبیعی در کشور و از طرفی تأثیر مؤلفه‌های جمعیتی، اجتماعی و فرهنگی در تشدید این مسئله، اجرای احکام فوق در کنار یکدیگر می‌تواند دستیابی به هدف اصلی را 

مقدور کند. 

توسعه و بهسازی فضای فیزیکی و زایشگاهی مناسب برای مادران باردار، تأمین نیروی انسانی ماهر و دوره‌دیده (اعم از ماما، متخصص زنان، کارشناس بیهوشی) اصلاح تعرفه و کارانه خدمات با رویکرد تشویقی برای ارائه‌کنندگان خدمات، به‌کارگیری روش‌های مطلوب زایمان بدون درد و خوشایندسازی آن برای مادران باردار، حمایت مالی جهت افزایش بهره‌مندی از خدمات زایمان طبیعی، نظارت و پایش مستمر می‌تواند در سال‌های آینده به ترویج زایمان طبیعی کمک کند. 

در این راستا پیشنهاد شده است که از ظرفیت رسانه‌ای نیز برای ترویج زایمان طبیعی و فرهنگ‌سازی لازم در این خصوص استفاده شود؛ کاهش فرایند هزینه خدمات مراقبت‌های سلامت نوزادان متولدشده از طریق زایمان طبیعی تا پایان پنج‌سالگی، پیش‌بینی و تخصیص منابع مالی مورد نیاز و متناسب با تعهدات قانونی در ترویج زایمان طبیعی در قوانین بودجه سنواتی و ارزیابی دوره‌ای نیروی انسانی مرتبط با خدمات زایمانی در راستای ارتقای کیفیت خدمات زایمان طبیعی به مادران باردار در دستور کار قرار گیرد. ارتقای مهارت، آگاهی و نقش ماماها و مراقبان سلامت در شبکه‌های بهداشت و درمان در راستای ترویج زایمان طبیعی، اجرای پیمایش ملی آگاهی و نگرش زنان و مادران باردار درخصوص سازوکارهای مندرج در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در موضوع ترویج زایمان طبیعی در کشور از دیگر راهکارهایی است که می‌تواند به ترویج زایمان طبیعی در بین مادران باردار 

کمک کند.