سناریوی بایدن برای کنار گذاشتن کنگره از توافق با ایران

به گزارش ایرنا، به دنبال برگزاری دور اخیر مذاکرات رفع تحریم‌های ایران در وین و ارسال پاسخ ایران به متن پیش نویس پیشنهادی اتحادیه اروپا در ۱۰ شهریور، همه چیز معطل تصمیم‌های سیاسی غرب بویژه ایالات متحده آمریکا به عنوان طرف نقض کننده برجام است.

درحالیکه بسیاری آماده هستند تا توافق برای نهایی شدن به کنگره ایالات متحده برود، دولت بایدن به نوعی اشاره کرده که مذاکرات در وین منجر به یک توافق جدید نمی‌شود بلکه تنها تمام طرفین به تعهدات خود در چارچوب برجام بازخواهند گشت. نشریه هیل در این مورد نوشت: این به نظر یک نکته صرفا معنایی به نظر می‌رسد اما ممکن است واقعا یک اقدام حساب شده برای ممانعت از رای گیری کنگره پس از بررسی توافق هسته‌ای طبق قانون بررسی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران (اینارا) شود.    

به نوشته این نشریه آمریکایی، در ماه مه، راب مالی، نماینده ویژه وزارت امور خارجه در امور ایران عنوان کرد که هرگونه توافق احتمالی با ایران را برای بررسی کنگره ارائه می‌کند. قانون اینارا تصریح می‌کند که رییس جمهور آمریکا باید ظرف پنج روز پس از دستیابی به هر توافقی با ایران در رابطه با برنامه هسته‌ای، توافق کامل را به کنگره ارسال کند. اینارا همچنین رویه‌هایی را برای بررسی کنگره و فرآیندی سریع برای رای‌گیری در مورد توافق در صورت صلاحدید کنگره تعیین می‌کند.

در سناریویی که به قلم متیو سوئیگ عضو اسبق کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان و گابریل نورونها مشاور ویژه سابق وزارت خارجه آمریکا در امور ایران به رشته تحریر در آمده، این احتمال مطرح است که دولت بایدن صرفا با فرض بازگشت به برجام هنوز امید به اجتناب از رای گیری کنگره دارد. در نتیجه کاخ سفید ممکن است استدلال کند که آنها متن توافق را جهت بررسی تایید کنند درحالیکه دوباره هیچ نیازی به رای گیری کنگره نباشد.  

در ادامه گزارش هیل آمده است: رهبری دموکرات در کنگره ممکن است با چنین مساله‌ای مخالفت نکند و از اکثریت خود برای جلوگیری از رای گیری در آستانه انتخابات میاندوره‌ای استفاده کند که این مساله نادیده گرفتن نقش مهم نظارتی کنگره به حساب می‌آید.

مولفان قانون اینارا اتخاذ مواضع ضد و نقیض در این مساله را پیش بینی می‌کردند به همین دلیل در سال ۲۰۱۵ در بحبوحه مراحل نهایی مذاکرات برجام پیش نویس آن مطرح شد. دولت باراک اوباما بر طرح خود برای دور زدن کنگره تاکید داشت و برجام را به عنوان توافق و نه یک معاهده تایید کرد. از این رو نیز ۹۸ سناتور و ۴۰۰ عضو مجلس نمایندگان در نهایت برای نظارت بر برجام اینارا را تصویب کردند.

نشریه هیل با اینحال که سناریوی کنار گذاشتن کنگره توسط دولت بایدن در مساله توافق با ایران را مطرح کرده، این احتمال را مطرح کرد: اگر دولت بایدن بدون بررسی و اقدام لازم کنگره وارد توافق شود، اعضای مجلس نمایندگان و سنا می توانند علیه رییس جمهور شکایت کنند. بر اساس مطالعه سال ۲۰۱۴ سرویس تحقیقات کنگره، طبق دستورالعمل های دیوان عالی، تک تک اعضای کنگره زمانی که متحمل یک «آسیب نهادی» شده باشند، در برابر قوه مجریه وجهه قانونی دارند.

برخی منابع خبری مدعی شده اند که انتخابات میاندوره‌ای که تکلیف بسیاری از اعضای کنگره را مشخص می‌کند و امکان واگذاری اکثریت به جمهوریخواهان را دارد، بر روی توافق با ایران تاثیر گذار است. از طرفی نیز گفته می‌شود که حصول توافق احتمالا تا بعد از این انتخابات زمان خواهد برد. 

به گزاری ایرنا، این گزارش هیل در حالی منتشر شده است که "ناصر کنعانی" سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران روز گذشته در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا مذاکرات وین به بعد از انتخابات کنگره در آمریکا موکول شده است، اظهار داشت: تا این لحظه چنین درخواستی را دریافت نکرده‌ایم.