امیرعبداللهیان: اگر آمریکا شجاعت تصمیم‌گیری داشته باشد، به توافق دست می یابیم
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: فکر می‌کنم اگر آمریکا واقع‌بینانه برخورد کند و شجاعت تصمیم‌گیری در این مرحله را داشته باشد، ما می‌توانیم به توافق دست یابیم.
روزنامه "نیویورک تایمز" با امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، گفت‌گویی انجام داده است که متن کامل این گفت‌وگو بدین شرح است:
نیویورک‌تایمز: شما جلساتی را این هفته در مورد توافق هسته‌ای داشته‌اید. به نظر جنابعالی چگونه مذاکرات هسته‌ای می‌تواند پیشرفت کند؟
امیرعبداللهیان: اولا ما برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار جدی هستیم. در دولت جدید ایران در ماه‌های گذشته معاون من و همکارانم برای رسیدن به این هدف تلاش زیادی کردند. معتقدم در گام‌های پایانی این مسیر قرار داریم. اما طبعا گام‌های پایانی مسیر دشواری را طی می‌کند. فکر می‌کنم اگر آمریکا واقع‌بینانه برخورد کند و شجاعت تصمیم‌گیری در این مرحله را داشته باشد، ما می‌توانیم به توافق دست یابیم. توافق در دسترس است طرف آمریکایی بارها به ما پیام داده که آنها از اراده لازم برای رسیدن به توافق برخوردارند. ما ابتکارات زیادی را برای سرعت دادن به توافق در طول مذاکرات از خودمان نشان دادیم. الان وقت ابتکار و واقع‌بینی طرف آمریکایی است. ما جدی هستیم.
نیویورک تایمز: آیا فضائی برای مذاکره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تحقیقات آن وجود دارد؟
امیرعبداللهیان: همکاری‌های ما با آژانس ادامه دارد، اما یک مشکل اساسی وجود دارد. آژانس باید به وظایف فنی خود عمل کند اما مسیر سیاسی را بسیاری از مواقع پیش می‌گیرد و رفتارهای سیاسی دارد. ما می‌توانیم در مسیر فنی همکاری‌هایمان را با آژانس تقویت کنیم اما لازمه‌اش این است که آژانس از رفتار سیاسی و سیاسی‌کاری فاصله بگیرد. چنانچه آژانس صرفا فنی برخورد کند، ما تردیدی نداریم که اتهامات مطروحه در مورد ایران برطرف می‌شود. پس ما برای همکاری‌های فنی بیشتر با آژانس آمادگی داریم اما آمریکا و سه کشور اروپایی در مذاکرات باید به آژانس توجه بدهند که نباید از مسیر فنی فاصله بگیرد.
نیویورک تایمز : منظورتان چیست؟ انحراف از مسیر فنی را بیشتر توضیح بدهید؟
امیرعبداللهیان: مثلا در چهار ماه گذشته در اثنای مذاکره به یک‌باره قطعنامه‌ای در وین ارائه شد که خطا و انحراف در مسیر کار مذاکراتی ما در چارچوب برجام بود. دقیقا در این زمان حساس، آقای رافائل گروسی به اسرائیل سفر کرد و در تل‌آویو در کنفرانسی مطبوعاتی حرف‌های تحریک‌کننده و غیرسازنده زد. از یک‌طرف سه کشور اروپایی و آمریکا قطعنامه ارائه می‌کنند، در اثنای مذاکره، که این سیاسی است. در واقع آژانس را یک ابزار سیاسی برای اهدافشان قرار می‌دهند و آقای گروسی هم با سفرش عمدا رفتار سیاسی نشان می‌دهد در حالی‌که آژانس مسوولیت فنی دارد.
نیویورک تایمز: آیا اطمینان دارید گروسی بتواند در نهایت بدون سیاسی‌کاری در بحث‌های فنی به برجام کمک کند؟
امیرعبداللهیان: ما معتقدیم اگر آقای گروسی و تیمش صرفا فنی برخورد کنند، اتهامات بی‌اساسی که به ایران وارد می‌کنند، بسیار ساده از میان برداشته می‌شود. ما آمادگی داریم به سوالات فنی آژانس پاسخ دهیم. اما قادر نیستیم به سوالات سیاسی و جهت‌دار و هدفمند آژانس پاسخ دهیم.
نیویورک تایمز: در خصوص ذخایر اورانیوم غنی‌سازی‌شده‌ی بیش‌از ۶۰ درصد چکار می‌خواهید انجام دهید؟
امیرعبداللهیان: در متنی که در وین توافق کردیم جزئیات آن را روشن کردیم اگر همه طرف‌ها به تعهداتشان در برجام برگردند در مورد مازاد اورانیوم ما فراتر از توافق برجام، کاملا مشخص است که چه باید بکنیم.
نیویورک تایمز: اگر مذاکرات شکست بخورد و یا دچار فروپاشی شود، واکنش ایران چه خواهد بود؟ آیا غنی‌سازی بیشتری در سطوح بالاتر انجام خواهد داد؟
امیرعبداللهیان: ما مذاکره کرده‌ایم نه فقط برای مذاکره، بلکه برای رسیدن به نتیجه ملموس مذاکره کرده‌ایم. این وضعیت را آمریکا و آقای ترامپ به وجود آورده است. ما از سال ۲۰۱۵ هیچ نفع اقتصادی از برجام نبرده‌ایم. البته این هم عجیب است که آقای بایدن از یک‌طرف رفتار ترامپ را قبول ندارد ولی همان مسیر تحریم‌ها را دنبال می‌کند.
نیویورک تایمز: به نشانه حسن‌نیت؛ آیا مذاکراتی در زمینه تبادل زندانیان وجود دارد؟
امیرعبداللهیان: تبادل زندانیان برای ما اساسا موضوعی انسانی است. ما همواره برای تبادل زندانیان آمادگی داریم. در مقطعی طرف آمریکایی آن را منوط به نتایح گفت‌وگوهای وین و برجام کرد. معتقدیم ارتباطی نباید بین برجام و موضوع انسانی زندانیان وجود داشته باشد. ما در این موضوع آمادگی داریم.
نیویورک تایمز: به عنوان حسن‌نیت؛ در صورتی که بخشی از اموال مسدودشده ایران، مانند ۷ میلیارد دلار ایران نزد بانک‌های کره جنوبی آزاد شود، می‌تواند نشانه‌ای از حسن‌نیت تلقی شود؟
امیرعبداللهیان: آزادسازی اموال بلوکه شده ما توسط آمریکا در بخش‌هایی از جهان می‌تواند یک نشانه مثبت محسوب شود. اما الان ما مجموعه پیچیده و سردرگمی را در رفتار آمریکا می‌بینیم. از طرفی تبادل پیام‌های ما از طریق هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا ادامه دارد و همه تلاش می‌کنیم برای رسیدن به راه‌حل و از طرفی دیگر، آمریکا قطعنامه در آژانس ارائه می‌کند و از طرف دیگر هم تقریبا هر چند وقت به بهانه‌ای تحریم‌های جدیدی اعمال می‌کند. طرف آمریکایی دچار سرگیجه است در تصمیم‌گیری و این برای مذاکرات و بازگشت به تعهدات در برجام سازنده نیست. طرف آمریکایی باید خودش را از کلاف پیچیده و سردرگم بیرون بکشد تا بتواند واقعیت را خوب ببیند و تصمیم بگیرد.
نیویورک تایمز: آیا جنگ اوکراین بر پیچیده‌تر شدن مذاکرات هسته‌ای با توجه به حضور روسیه در این مذاکرات تاثیر داشته است؟
امیرعبداللهیان: وقتی جنگ (اوکراین) شروع شد طرف‌های غربی به ما گفتند این یعنی تاثیر منفی بر برجام. من بلافاصله با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه تماس گرفتم؛ فکر کنم آقای لاوروف در سفر خارجی بود. چند روز بعد در مسکو گفت‌وگو کردیم و در کنفرانس مطبوعاتی، آقای لاوروف اعلام کرد که ما هیچ مانعی برای بازگشت طرف‌ها به برجام نخواهیم بود و اساساً مسکو مانعی برای توافق نخواهد بود. البته لاوروف درخواست‌هایی داشت ولی در مذاکرات به این جمع‌بندی رسیدیم و به صراحت می‌توانم بگویم که اگر آمریکا امروز بتواند تصمیم‌گیری کند و واقع‌بینانه نشان دهد که به دنبال توافق است ما مطمئن هستیم که روسیه از توافق حمایت می‌کند ضمن این‌که مواضع ما درباره جنگ اوکراین کاملا مشخص است. ما از ابتدا مخالفت خود را با جنگ اوکراین اعلام کرده‌ایم و بدون استاندارد دوگانه در مورد افغانستان، یمن، عراق و سوریه آن را پیگیری کرده‌ایم.
نیویورک تایمز: ایران خودش را متعهد می‌داند که به هیچ یک از طرف‌های جنگ سلاح ندهد، آیا این درست است؟
امیرعبداللهیان: ما مقید هستیم ارسال سلاح صورت نگیرد. ارسال سلاح به هریک از طرفین، شانس راهکار سیاسی را به تعویق می‌اندازد. صحنه اوکراین پیچیده است. هم آقای پوتین استدلال‌هایی را مطرح می‌کند و مخصوصا نگرانی‌های آقای پوتین از گسترش ناتو و هم سلاح‌های بسیاری به اوکراین تحویل داده شده که جنگ را طولانی‌تر کرده است. ما تلاش‌کردیم بین روسیه و اوکراین تا جنگ را متوقف کنیم. معتقدیم از طریق گفت‌وگو و مذاکره سیاسی باید این منازعه خاتمه یابد. اگر امروز این جنگ خاتمه پیدا کند، خسارت کمتری به مردم، زیرساخت‌های این کشور و منطقه وارد می‌شود. حتی با نگاه به امنیت غذایی، دوبار به وزیر خارجه اوکراین گفتم که آمادگی داریم از مسیر ترانزیتی ایران برای صادرات غلات استفاده کنید.
نیویورک تایمز: آیا این ارسال پهبادهای ایرانی به روسیه نقض آن چیزی که جنابعالی فرمودید، نیست؟
امیرعبداللهیان: ما با روسیه همکاری‌های دفاعی داریم و همکاری‌های دفاعی ما هیچ ربطی به موضوع اوکراین ندارد. ما هیچ امکاناتی را به هیچ طرفی برای کاربرد جنگ در اوکراین نخواهیم داد. متاسفانه تبلیغات نادرستی در این زمینه صورت گرفته است.
نیویورک تایمز: آیا اگر آنها بخواهند از پهبادهای ایران استفاده بکنند، آیا این امر در راستای توافق دفاعی تلقی خواهد شد؟
امیرعبداللهیان: ما امکاناتی را به روسیه برای استفاده در اوکراین نداده‌ایم. اوکراین فقط راه‌حل سیاسی دارد. ما همان‌قدر که نگران آوارگان یمنی و افغانستانی و سوری هستیم، نگران آوارگان اوکراینی هستیم. کشور خود من قرباتی تجاوز و جنگ هست. زمانی‌که توسط صدام حسین برای هشت سال مورد حمله قرار گرفت. وقتی از توقف جنگ صحبت می‌کنیم با تمام اعتقاد سخن می‌گوییم. راه‌حل، جنگ نیست و باید هرچه سریع‌تر طرفین در میز مذاکره مساله را حل‌وفصل کنند.
نیویورک تایمز: آیا ایران ابتکاراتی را به خرج داده است یا بخشی از ابتکارات بوده برای صلح در جنگ اوکراین؟
امیرعبداللهیان: من دو بار برای این موضوع به مسکو سفر کردم و تقریبا هر یک‌ماه تا ۴۰ روز یک‌بار با همکارم وزیر امور خارجه اوکراین در تماس مستقیم و تلفنی بودم. اخیرا هم یکی از رهبران اروپا از رئیس جمهور ایران خواست که ما از ظرفیت ارتباطمان با روسیه برای توقف جنگ استفاده کنیم. البته هر دو طرف همدیگر را متهم می‌کردند که آماده مذاکره نیستند. من فکر می‌کنم راه‌حل جنگ نیست و باید هرچه سریع‌تر طرفین در میز مذاکره مساله را حل‌وفصل کنند.
نیویورک تایمز: در خصوص آشوب‌ها و واکنش‌های پلیس در ایران، نه فقط برای مخاطبین آمریکائی، بلکه برای مخاطبین کل دنیا، بفرمائید که چه در ایران می‌گذرد؟
امیرعبداللهیان: اتفاقی در ایران افتاده که همه ما را متاسف کرده است. یک هموطن و یکی از دختران و فرزندان ما توسط پلیس برای مدت کوتاهی دستگیر شده و بعد از سه روز فوت کرده است.از همان ساعات اولیه رئیس‌جمهور کشورمان با پدر این دختر تماس تلفنی داشت. قوه قضاییه و مجلس و دولت همه تلاش می‌کنند از مسیر تحقیقات قضایی، ابعاد این حادثه مشخص شود. ما منتظر تحقیقات و نتایج پزشکی قانونی و قضایی و رای قاضی در این پرونده هستیم. چنین وقایعی در بسیاری از نقاط در دنیا حتی در داخل آمریکا و اروپا اتفاق می‌افتد. ولی یک هجمه رسانه‌ای جهانی علیه آن شروع نمی‌شود، اما یک‌سری رسانه‌ها، فضای مجازی و همه بسیج شده‌اند که این را تبدیل به یک موضوع پیچیده و عامل ناامنی در داخل کشور کنند. طبعا جمهوری اسلامی ایران اعتراض را می‌پذیرد اما به روش مسالمت‌آمیز خودش. اما در مقابل اغتشاش، آشوب و ایجاد ناامنی با منطق و اقتدار برخورد می‌کند. وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران گزارشی را درباره وضعیت موجود ارائه داده است. به احساسات پاک مردم کشورمان در این حادثه احترام می‌گذاریم. بیش از هر طرف دیگری متعهد هستیم ابعاد این مساله روشن شود، اما اجازه نمی‌دهیم با تحریکات رسانه‌ای و سیاسی خارجی، امنیت و ثبات کشور ما تحت تاثیر قرار گیرد. البته بعضی رسانه‌های خارجی تحریک و تلاش می‌کنند از احساسات پاک مردم کشورمان سوءاستفاده کنند. این اتفاقات می‌تواند در همه جای دنیا رخ دهد و رخ می‌دهد. چون این اتفاقات در آمریکا زیاد اتفاق می‌افتد، مردم آمریکا اتفاقا خوب می‌فهمند.
