معمار طرح بازنگری قضایی نتانیاهو

هنگامی که نمایندگان کنست اسرائیل قانونی بحث برانگیز برای اعمال محدودیت بر دادگاه عالی تصویب کردند، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در پوست خود نمی گنجید. ولی از همه خوشحال تر، وزیردادگستری، یاریو لوین، معمار این طرح بود. لوین گفت: "ما اولین گام را در روند مهم تاریخی ترمیم سیستم قضایی برداشته ایم." از نگاه جهانیان، نتانیاهو - باسابقه‌ترین نخست وزیر اسرائیل – چهره اصلی بازنگری در دستگاه قضایی است-- تلاشی چندجانبه که نفوذ دیوان عالیبر قانون‌گذاران را محدود کرده است و می‌تواند به کابینه کنترل بیشتری بر روی اعضای دیوان عالی بدهد.

بهانه ای برای ورود به میدان سیاست

در اسراییل، همه قهرمان اصلی تصویب این قانون را یاریو لوین می دانند، فردی که شخصیت تندروش را زیر پوشش رفتاری محافظه کارانه و مرموز پنهان می کند. نفوذ او در ائتلاف نتانیاهو پرسش هایی را در مورد تسلط واقعی نخست وزیر بر قدرت ایجاد کرده و این گمانه زنی را برانگیخته است که لوین روزی می تواند جانشین «بی بی» شود. نتانیاهو در بیشتر دوران حرفه‌ای خود از طرفداران استقلال قضایی بود و تنها پس از تحقیقات در مورد فساد در سال 2017 و محاکمه سه سال بعد، تغییرموضع داد، پیگردی که امروز نیز ادامه دارد. اما لوین برای تغییر شکل دستگاه قضایی اسرائیل وارد میدان سیاست شد و آن را موضوع اولینسخنرانی خود در پارلمان در سال 2009 قرار داد.

رویایی که به واقعیت پیوست

سیمچا روتمن، یکی از نمایندگان ائتلاف راست اسرائیل در کنست و یکی دیگر از معماران قانون، معتقد است که تصویب این قانون چیزیاست که یاریو لوین دهه‌ها رویای آن را در سر می پروراند. محبوبیتلوین در حزب نتانیاهو، لیکود، به توضیح این پرسش کمک می کند که چرا نخست وزیر علیرغم ایجاد شاید شدیدترین بحران داخلیاسرائیل و تداوم ناآرامی های خیابانی؛ استعفای دسته جمعی در نیروهای ذخیره نظامی؛ و اضطراب و تشویش در میان سرمایه گذاران و شکاف های گسترده در جامعه، همچنان بر تصویب طرح پیشنهادی پای می فشرد. 

موج سواری چهره تندروی کابینه « بی بی»

پرورش لوین در میان رهبران برجسته جناح راست، تنش های اجتماعی را تشدید می کند. انگیزه‌ او برای جستجوی تغییرات قضایی نشان می‌دهدکه چرا بن‌بست شکل گرفته به مناقشه ای بر سر چگونگی ساخت کابینه ای متشکل از جمع اضدادتبدیل شده است. لوین در طول 14 سال حضورشدر پارلمان، پیوسته پیشنهاد بازنگری در عضویت دادگاه و کاهش نقش این نهاد را داده است، زیرا به ادعایش دستگاه قضایی هویت به ادعایشیهودی اسرائیل را در اولویت قرار نمی داد. لوین چهره تندرویی است که با تشکیل کشور فلسطین مخالف است و دادگاه را به دلیل تسهیل نقل مکان خانواده های فلسطینی به محله های یهودی نشین در داخل اسرائیل، بیرون راندن اسرائیلی ها از برخی شهرک های یهودی در سرزمین های اشغالی، دادن مجوز به فلسطینی ها برای استفاده از بزرگراهای اصلی در کرانه باختری که قبلا تنها برای شهروندان اسرائیلی باز بود، محکوم کرده است. 

درباره مرید «مناخیم بگین»

لوین، 54 ساله، در سال 1969 در شرق بیت المقدش به دنیا آمد. "سانداک" او که به عبری به معنای پدرخوانده است، مناخیم بگین، رهبر راست افراطی اسرائیل بود که سال ها از سوی تشکیلات چپ جامعه اسرائیلی طرد شد، تا اینکه در سال 1977 به نخست وزیری رسید. لویندر مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین دیدگاه های جنگ طلبانه دارد. او با ایجاد یک کشور فلسطینی مخالف است و به حق یهودیان برای ماندن در تمام نقاط سرزمین های اشغالی معتقد است. لوین اغلب از نظامدادگاهی در اسرائیل انتقاد می کند و ادعا می کند که نخبگان کوچکی ایننظام را در اختیار گرفته اند و سعی می کنند از آن برای تحریف به ادعایشارزش هایی استفاده کنند که اسرائیل بر اساس آنها بنیان گذاشته شده است. او همچنین نماینده مخالفان طرح جدایی غزه در کمیته نظارت بر نظرسنجی اعضای لیکود بر روی این طرح بود و نمایندگان کنست را که با این طرح مخالفت کردند در مراحل مختلف قانونی نمایندگی کرد.

شانس باد آورده!

در سال 2006، بنیامین نتانیاهو، رئیس حزب لیکود، لوین را به عنوانرئیس کمیته حزب برای نظارت بر مقامات کابینه منصوب کرد تا فعالیت‌های مخالف لیکود علیه کابینه ایهود اولمرت، نخست‌وزیر وقت آن را رهبری کند. در انتخابات سال 2003 نهادهای کانون وکلا، فراکسیونوکلای جوان جدید قدرت خود را افزایش دادند و لوین به عنوان معاون رئیس کانون وکلا (2003-2005) منصوب شد. او در طول فعالیتش در کانون وکلا، در پروژه کمک حقوقی "آن ساچار میتسوا" شرکت کرد و اصلاحات در قوانین اخلاقی وکلا را رهبری کرد. لوین از جمله بانیاننظرسنجی بررسی رفتار قضات در دادگاه بود که کانون وکلا نتایج آن رامنتشر کرد.

لوین در طول 14 سال حضور خود در کنست، پیوسته پیشنهاد بازنگری در اختیارات دادگاه و کاهش نقش آن را داده است، هر چند که تلاش هایشبی ثمر بود. سرانجام در نوامبر گذشته شانس به لوین روی کرد، زمانی که نتانیاهو مجدداً در راس یک ائتلاف جناح راست تعریف شد. سپس نتانیاهو کابینه ای تشکیل داد که عمدتاً از چهره های رادیکال، رهبران شهرک نشینان، رهبران یهودی افراطی ارتدوکس، و وفاداران به نتانیاهو که از تصمیم دادگاه اسرائیل مبنی بر محاکمه نتانیاهو به اتهام فسادخشمگین بودند، تشکیل می شد.

چرا « بی بی» عقب نشست

با حمایت رهبران ائتلاف که همگی دلایلی برای حمایت از دیدگاه او داشتند، لوین از این فرصت بادآورده استفاده کرد و از طرح خود در 4 ژانویه، تنها یک هفته پس از تشکیل کابینه نتانیاهو، رونمایی کرد. طرح اولیه او به کابینه کنترل بیشتری جهت انتخاب قضات دیوان عالی می داد و فرصتی برای پارلمان بود تا تصمیمات دادگاه را لغو کند. این تغییرات پیشنهادی باعث شد که یکی از طولانی‌ترین جنبش‌های اعتراضی توده‌ای در سرزمین های اشغالی رقم بخورد و نتانیاهو مجبور شود که این طرح را در ماه مارس برخلاف میل لوین متوقف کند. اما رادیکال ها اوایل ژوئیه با یک لایحه متفاوت بازگشتند تا دادگاه را از یکی از ابزارهای قضایی که برای لغو تصمیمات کابینه استفاده می کند محروم کند. بار دیگر، موج عظیمی از اعتراض ها کلید خورد . بسیاری امید داشتند نتانیاهو لوین را مهار کند اما « بی بی» عقب نشست.

تحلیلگران بر این باورند که اگر نتانیاهو اصلاحات قضایی را متوقف کند، زمینه برای فروپاشی ائتلاف و استعفای لوین هموار خواهد شد.با این همه گروهی دیگر بر این باورند که ائتلاف می‌تواند از خروج لوین جان سالم به در ببرد. اما نتانیاهو با این وجود می خواهد او را آرام کند، زیرا او وزیران زیرک یا وفادار زیادی دارد.پس می توان به این نتیجه رسید که لوین برای «بی بی» بسیار با ارزش است و به همین دلیل نخست وزیر حاضر نیست به هیچ قیمتی او را از دست بدهد.