خالص‌سازی دانشگاهی

مسعود علیا و امیر مازیار متاخرترین اسامی هستند که پس از ماه‌های اعتراض، از دانشگاه هنر شنیده‌ایم. اساتید عضو هیات علمی دانشگاه هنر که نامشان از جدول دروس ترم آتی گروه فلسفه این دانشگاه حذف و در یک کلام «ممنوع‌التدریس» هستند.

مسعود علیا، مترجم و پژوهشگر حوزهٔ فلسفه و استادیار گروه فلسفه هنر دانشگاه هنر است. در دانشگاه تهران، مقطع کارشناسی و در دانشگاه شهید بهشتی کارشناسی ارشد را گذرانده‌است. دکتری فلسفه را هم با نگارش رساله‌ای تحت عنوان «شرط امکان اخلاق در اندیشه لویناس» به پایان رسانده و کتاب «جنبش پدیدارشناسی» با ترجمه او برنده جایزه کتاب سال شده‌است.

او قبل‌تر در صفحه اینستاگرامش از «اعمال فشار و ایجاد محدودیت‌های آموزشی و شغلی» برای اساتیدی از دانشگاه هنر خبر داده‌بود که پیشتر نسبت به برخوردهای قهرآمیز با دانشجویان اعتراض کرده‌بودند.

اخراج و عمیق‌تر شدن  چالش

مسعود علیا چند روز پیش در صفحه اینستاگرامش نوشت که بعد از برکناریش از مدیریت گروه فلسفه هنر، خبر رسیده با تغییر برنامه درسی ترم پیش‌رو تمامی دروس او را به اساتید دیگر سپرده‌اند.

او در این پست اینستاگرامی خبر داده‌بود که امیر مازیار نیز مشمول «منع ناروای تدریس در ترم بعد» شده‌است. امیر مازیار از دانشگاه تهران، مدرک کارشناسی ارشد فلسفه غرب گرفته و دوره دکتری را در رشته فلسفه هنر در دانشگاه علامه طباطبایی گذرانده‌است.

امیر مازیار از سال ۱۳۹۳ عضو هیات علمی دانشگاه هنر است، ده‌ها کتاب و مقاله ترجمه و تالیف دارد. او هم در واکنش به موج اخراج اساتید در اینستاگرامش نوشته‌است که با اخراج دانشگاهیان صرفا «بحران» عمیق‌تر می‌شود.

اصرار معاون آموزشی بر اخراج

امیر مازیار، عضو هیات علمی دانشگاه هنر این دانشگاه در گفت‌و‌گو با «شبکه شرق» روند تعلیقش را این‌طور توضیح می‌دهد: « من اولین بار، ۱۹ بهمن نامه‌ای از ریاست دانشگاه هنر دریافت کردم که بر اساس آن به مدت یک ترم تا تعیین و تکلیف وضعیتم تعلیق می‌شدم. البته صدور این حکم از سوی رئیس دانشگاه خروجی هیچ جلسه و نشست یا طی فرآیندی رسمی نبود. در پی ابلاغ این حکم کلا‌س‌های من از چارت آموزشی حذف شد اما حقوقم به طور کامل قطع نشد اما از یکم مرداد حقوقم هم کاملا قطع شد و تا الان هم خبری از هیچ جلسه و نشست و توضیحی نیست.»

او به صورت غیررسمی شنیده‌است که با اصرار معاون آموزشی دانشگاه، برنامه‌ درسی ترم آینده هم لغو شده این در حالی است که بر اساس حکم اولیه تعلیق منحصر به ترم گذشته بوده‌است.

در فضای مجازی چیزی ننویسید!

با نزدیک شدن آغاز ترم و فرآیند تعلیق و اخراج اساتید دانشگاه، مقامات دانشگاهی اغلب از الگوی یکسانی برای واکنش نشان دادن، پیروی کردند. آنها در مواجهه با اعتراض اساتید، «بهانه‌های آموزشی و پژوهشی» را پیش کشیدند. امیر مازیار در این مورد به «شبکه شرق» می‌گوید: «من و دکتر علیا از چارت درسی گروه فلسفه هنر لغو شدیم؛ بدون حکم و جلسه و کمیته‌ای. در حکم من «اخلال در نظم آموزشی» دلیل تعلیق مطرح شده‌بود و هیچ مساله آموزشی مطرح نبود چون من امتیاز دانشیاری را هم داشتم. پرونده من تایید شده‌بود و حتی پژوهشگر برگزیده بودم.»

او توضیح می‌دهد که خبری از نقص آموزشی نبوده و شفاهی به او گفته شده نباید در فضای مجازی انتقادات و اعتراضش را مطرح کند؛ موضوعی که مازیار معتقد است خلاف حق و قانون است و البته که او چیزی خلاف هنجارهای معمول نمی‌نوشته.

۱۵ استاد قراردادی در بلاتکلیفی

«فعالیت ما در این دوره که معترض و منتقد بودیم برای دوستان قابل تحمل نبود» این جمله‌ای است که امیر مازیار در توضیح دلیل اغلب تعلیق‌ها و اخراج‌ها در دانشگاه هنر می‌گوید. به گفته او علاوه بر مشکلی که برای مازیار و علیا از اعضای هیات علمی ایجاد شده، وضعیت کوروش گلناری از گروه مجسمه‌سازی نیز نامشخص و او هم در تعلیق است.

همچنین برای تعدادی در حدود ۱۵ استاد دانشگاه هنر که پیشتر با قرارداد سالانه مشغول تدریس بودند، قراردادهای چند ماهه تنظیم شده که موعد آن تا تیر ماه بوده‌است. فرآیندی که باعث می‌شود در عمل تعداد زیادی از اساتید دیگر نیز متاثر از شرایط موجود در تعلیق به سر ببرند.

امیر مازیار به «شبکه شرق» گفته که قصد دارد شکایت خود را با وزارت علوم مطرح و پس از آن به دیوان عدالت اداری ببرد.

همچنین شنیده می‌شود که فرزان سجودی از دیگر اساتید این دانشگاه نیز این روزها با محدودیت تدریس مواجه است.

نیازی به نخبگان نداریم

موج تعلیق و اخراج اساتیدی که در دوره اعتراضات ۱۴۰۱، منتقد و معترض یا با جریان‌های دانشجویی هم‌صدا بوده‌اند و مقابل برخورد قهر‌آمیز دانشگاه ایستاده‌اند، فراگیر شده و یک به یک دانشگاه‌های مختلف را در بر می‌گیرد. موضوعی که به گفته امیر مازیار پیام روشنی برای «جامعه نخبگان» دارد: «نیازی به حضور و مشارکت فعال شما در تصمیم‌سازی‌ها و اداره امور نداریم.»

او معتقد است که این رویه سال‌ها ست کم و بیش وجود دارد و نقد و اعتراض و هشدار نخبگان شنیده نشده و تصور بر این است که با «حذف» مشکل حل می‌شود.

از مهر ۱۴۰۱، پس از اعتراضات و همزمان با بازگشایی دانشگاه‌ها، دانشگاه هنر با فشارهای متعددی مواجه بوده‌است. فشارهایی که ابتدا گریبان دانشجویان را گرفت. حدود ۶۰ دانشجو ابتدا ممنوع‌الورود به دانشگاه شدند. پس از آن تعدادی تعلیق و از بهمن سال گذشته روند تعلیق اساتید این دانشگاه نیز آغاز شد.

پیش از این موج جدید، بهشید حسینی از ریاست دانشکده هنر و معماری و شهرسازی برکنار شد. همچنین تعدادی از اساتید حق‌التدریس به بهانه نداشتن «صلاحیت عمومی» از تدریس محروم و بازگشت‌شان به گزینش مجدد از سوی حراست دانشگاه منوط شده‌بود.