«عدم احراز صلاحیت» چندین بار در قانون انتخابات آمده است

هادی طحان نظیف عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان ظهر سه‌شنبه ۵ دی ۱۴۰۲ در جلسه‌ی پرسش و پاسخ دانشجویی که از سوی انجمن اسلامی دانشجویان (مستقل) دانشگاه تربیت مدرس در سالن شهید مطهری این دانشگاه برگزار شد، با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین حقوقی که برای ملت ایران تدوین شده حق تعیین سرنوشت است و طبعیتاً یکی از مهم ترین مصادیق در تعیین این حق سرنوشت شرکت در انتخابات است»، اظهار کرد: بر  اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اداره کشور بر اساس اتکا به آرای عمومی صورت می‌گیرد و برگزاری انتخابات از مصادیق این مشارکت است.

وی گفت: انتخابات پدیده ای نیست که مختص کشور ما باشد بلکه همه نظام های سیاسی مردم سالار انتخابات برگزار می‌کنند و هر انتخاباتی ارکان خاص خود را دارد اما وقتی از مفهومی نظیر مردم‌سالاری دینی سخن می‌گوییم انتخابات‌مان وجوه متمایزی پیدا می‌کند. یکی از این وجوه تمایز وجود مفهومی به نام حق الناس در انتخابات است که از سوی رهبری و با نگاه بلند ایشان وارد حوزه ادبیات سیاسی کشور شد.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: متاسفانه مفهوم حق‌الناس در انتخابات مانند مفهوم مردم سالاری دینی آنطور که باید از سوی صاحبان قلم مورد توجه قرار نگرفته است. مفهومی از حق الناس که بیشتر مورد توجه قرار  گرفته است این است که  حق‌الناس در انتخابات یعنی که باید همان آرایی که در صندوق ریخته می‌شود نتیجه را مشخص کند و این صندوق آرا و اراده مردم است که سرنوشت را تعیین می‌کند. در این زمینه باید گفت که انتخابات‌های برگزار شده در جمهوری اسلامی از سالم‌ترین انتخابات‌ها در جهان است.

طحان نظیف تاکید کرد: حق‌الناس در انتخابات دارای مصادیق مختلفی است؛ اینکه کسانی در انتخابات برای رقابت تایید صلاحیت شوند که بتوانند نمایندگان شایسته‌ای برای مردم باشند می‌تواند مصداق حق‌الناس باشد و اینکه جریان های سیاسی با تکیه بر شایسته سالاری نامزدهایی را به مردم معرفی کنند که هدفشان خدمت به مردم باشد نیز حق‌الناسی است که باید به آن توجه شود. بنابراین حق‌الناس دارای ابعاد مختلفی است.

وی با تاکید بر اینکه تحقق صددرصدی حق‌الناس در انتخابات در کنار قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های موجود نیازمند فرهنگ انتخابی صحیح  است، گفت: فرهنگ یک مجموعه‌ای است که بخشی از آن محصول قانون است و بخش مهم آن محصول کار دستگاه‌های فرهنگی مختلف است که در کنار همه این مجموعه‌های فرهنگ ساز جریان دانشجویی و قشر دانشجو بسیار تاثیر گذار است. ارتقای فرهنگ انتخابی در جریان دانشجویی ما می‌تواند به دلیل اثرگذاری این قشر بر  سایر جامعه، موجب تغییر فرهنگ انتخاباتی جامعه شود.

عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه «یکی از پیش نیازهای حل مشکلات داشتن یک مجلس کارآمد و قوی است و مردم باید بدانند که مجلس دارای چه ظرفیت‌هایی است»، گفت: خنثی کردن موانع پیش روی پر شور شدن انتخابات از مهمترین وظایف است که بر عهده دانشجویان است؛ دانشجو همانطور که باید رفع مشکلات را مطالبه کند. این وظیفه را نیز دارد که دستاورهای کشور را تبیین کند.

در ادامه این نشست، دانشجویی از سخنگوی شورای نگهبان خواست تا جزییاتی از دیدار اخیر اعضای شورای نگهبان با رهبری بیان کند که طحان نظیف گفت: در این زمینه حزئیاتی از سوی دفتر مقام معظم رهبری منتشر شد که همان مبنای عمل است. البته این روزها می‌شنوم بعضاً که روایت‌هایی جسته و گریخته و نادرستی بیان می‌شود از سوی افرادی که حضور نداشتند که برای ما جالب است چراکه با آن صورت که می‌شنویم ما که در جلسه حضور داشتیم، نبوده و نشنیدیم.

وی با تاکید بر لزوم مطالعه قانون انتخابات از سوی همگان گفت: زمانی روایت‌هایی را حتی از برخی از سیاسیون می‌شنوم که تاسف می خورم و احساس می کنم که قانون حتی میان سیاسیون ما مهجور مانده است. قانون انتخابات مجلس مبنای برگزاری انتخابات مجلس است اما دیده می‌شود که در این رسانه‌ها عبارات قانون انتخابات مجلس خوانده می‌شود و برای انتخابات ریاست جمهوری مورد تذکر قرار می‌گیرد یا اینکه به صراحت گفته می‌شود که مفهومی بنام عدم احراز صلاحیت در قانون نداریم این درحالیست که در قانون انتخابات مجلس چندین بار این وضعیت پیش بینی شده است و این موضوع مربوط به اصلاحیه اخیر قانون انتخابات نیست و در گذشته نیز وجود داشته‌ است. تایید صلاحیت، عدم تایید صلاحیت و عدم احراز صلاحیت از گذشته وجود داشته و تنها موردی که در اصلاحیه اضافه شده، این است برای کسانی که مدارک مورد نیاز برای ثبت نام در انتخابات را در سامانه مربوطه بطور کامل بارگذاری نمی‌کنند به منزله عدم ثبت نام است.

سخنگوی شورای نگهبان در ادامه با تاکید بر لزوم اجرای راهبردهای افزایش مشارکت، عنوان کرد: راهبردهایی مثل رقابت، امنیت و سلامت اگر بدرستی انجام شود می‌تواند یکی از دلایل مشارکت در انتخابات باشد. مشارکت دغدغه ما است. ما برای تحقق این راهبردها پس از دیدار نوروزی با رهبری جلسات متعددی را با دستگاه های مرتبط با انتخابات برگزار کردیم و در جهت تسهیل و روانسازی امور مربوط به انتخابات و آسیب شناسی و حل مشکلات تلاش کردیم.

طحان نظیف در پایان در پاسخ به پرسشی درباره سرنوشت لایحه عفاف و حجاب گفت: در مرحله اول بررسی لایحه عفاف و حجاب سعی کردیم که نظرات تمام رویکردهای مطرح شده را بشنویم و بدون هیچ ملاحظه‌ای به وظیفه خود عمل کنیم. پس از یک مرتبه بررسی و رفع و برگشت جهت رفع ایرادات و ابهامات شورای نگهبان میان مجلس، برای بار دوم نیز روز گذشته لایحه جهت اصلاح به مجلس بازگشت داده شد. امیدواریم مجلس نیز به وظیفه خود عمل کند و اصلاحات مورد نظر را اعمال کند.