تاثیر قانون عفاف و حجاب بر آموزش و پرورش

 لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» پس از مدت‌ها بررسی کارشناسی و رفت و برگشت‌های متعدد بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی، با ۷۴ ماده و در ۵ فصل به قانون تبدیل شد و قرار است از ۲۳ آذر اجرایی شود.

یکی از ویژگی‌های این قانون، جامعیت آن است؛ در این قانون برای بسیاری از دستگاه‌ها و نهادها تکالیفی در نظر گرفته شده است؛ با اینکه نقش شورای عالی انقلاب فرهنگی در راهبری این قانون و نقش سازمان تبلیغات اسلامی در همراهی با همه سازمان‌ها برای اجرای این قانون برجسته است؛ با این حال بسیاری از دستگاه‌ها به تناسب وظایف و کارکردهای خود در پیشبرد قانون عفاف و حجاب وظایفی دارند.

از ویژگی‌های دیگر این قانون جامع، توجه بیشتر به رویکردهای فرهنگی و نرم به جای رویکردهای سخت است. رویکرد سخت به معنای برخورد «جرم انگارانه» که عموماً با مجازات سنگین و دستگیری همراه است جای خود را به رویکردهای نرم داده است. در رویکرد نرم برخورد «تخلف انگارانه» را شاهد هستیم که به‌صورت پلکانی و با استفاده از سامانه‌های هوشمند، جریمه و تذکرهای هشداردهنده سعی دارند از خاطیان بکاهند و آنان را متوجه اشتباهات خود بسازند.

همچنین در این رویکرد نرم توجه به مسائل فرهنگی، تربیتی، آموزش و تبیین ضرورت‌های حجاب، اصلی اساسی است.

در این راستا وزارت آموزش و پرورش نیز به عنوان متولی اصلی تعلیم و تربیت در کشور تکالیفی را به عهده دارد.

از ویژگی‌های دیگر این قانون جامع، توجه بیشتر به رویکردهای فرهنگی و نرم به جای رویکردهای سخت است در قانون «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب»، در چند ماده وزارت آموزش و پرورش به صورت مستقیم مأمور اجرای دستورالعمل‌هایی شده است.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های این قانون، ماده ۱۰ آن بوده که طی آن قانون‌گذار به صورت مستقیم وظایفی را به وزارت آموزش و پرورش محول کرده است.

ماده ۱۰- وزارت آموزش و پرورش به منظور تحقق اهداف این قانون با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی مکلف به انجام دادن وظایف زیر است:

۱- آموزش و ترویج «سبک زندگی اسلامی خانواده محور» و «فرهنگ عفاف و حجاب» در کلیه پایه‌های تحصیلی مبتنی بر سن و جنسیت در قالب بسته‌های یادگیری به ویژه برنامه‌ها و متون درسی تولیدات و رویدادها جشنواره‌ها و اردوهای فرهنگی و تربیتی، محتوای چندرسانه‌ای به صورت تعاملی و برخط با بهره‌گیری از ظرفیت زیست‌بوم‌های فناورانه؛

۲ - فرهنگ سازی عفاف و حجاب و سبک زندگی اسلامی خانواده‌محور از طریق برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی با رویکرد تبیینی و اقناعی و ارائه متون آموزشی برای خانواده‌ها و معلمان و کارکنان

۳- تهیه آئین نامه الگوی پوشش مناسب مبتنی بر فرهنگ اسلامی متناسب با شرایط سنی اقلیمی و جغرافیایی به ویژه مناطق روستایی و عشایری به تفکیک برای دانش آموزان معلمان و کارکنان با همکاری کارگروه ساماندهی مد و لباس و تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی ظرف سه ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون

۴- اعمال گزینش بدو خدمت با ملاحظه صلاحیت‌های عمومی و رعایت عفاف و حجاب برای کلیه معلمان، دانشجو معلمان و کارکنان اعم از رسمی پیمانی یا قراردادی یا خرید خدمات؛

۵- در اختیار قراردادن فضاهای مدارس هنرستان‌ها و فضاهای آموزشی و ورزشی که شرعاً مجاز است در ساعات غیر آموزشی و ایام تعطیل برای فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی مساجد مراکز و مجموعه‌های تربیتی به قیمت تمام شده با رعایت موازین شرعی به نحوی که موجب اخلال با تزاحم در برنامه‌های مدارس نشود به تشخیص مدیر مراکز فوق.

۶- نظارت بر رعایت این قانون در مراکز و مؤسساتی که صدور مجوز فعالیت آنها به عهده وزارت آموزش و پرورش است و لغو مجوز آنها در صورت عدم رعایت این قانون.

از سند تحول بنیادین تا قانون جدید عفاف و حجاب در آموزش و پرورش

در این قانون، وزارت آموزش و پرورش همچنین مکلف شده است تا با همراهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت صنعت و معدن و تجارت نسبت به طراحی لباس فرم مناسب ویژه دانش آموزان دختر و پسر اقدام کند. این مساله در ماده ۵ به تفصیل ذکر شده است.

ماده ۵- کارگروه ساماندهی مد و لباس موظف است بر اساس معیارهای مصوب شورای فرهنگ عمومی کشور که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است دستورالعمل سالانه طراحی تولید و عرضه لباس و معیارها و شرایط واردات لباس متناسب با سبک زندگی اسلامی خانواده محور و فرهنگ عفاف و حجاب را برای دستگاه‌های اجرایی مربوط و کلیه صنوف و صنایع مرتبط تهیه نماید. این دستورالعمل پس از تصویب در کمیسیون متشکل از وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی آموزش و پرورش و صنعت معدن و تجارت و ابلاغ توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۳) این قانون و کلیه صنوف و صنایع مرتبط لازم الاتباع است.

از سند تحول بنیادین تا قانون جدید عفاف و حجاب در آموزش و پرورش

اجرای قانون عفاف و حجاب و عمل به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

همچنین بر اساس سند تحول، تعلیم و تربیت فرایندی تعالی جویانه، تعاملی، تدریجی و مبتنی بر نظام معیار اسلامی است. از همین رو دعوت به حجاب به عنوان یکی از مفاهیم و کنش‌های بارز دینی جزئی از تعلیم و تربیت اسلامی خواهد بود.

بر اساس سند تحول، نظام تعلیم و تربیت لازم است تربیت یافتگانی را پرورش دهد که به عفاف و حجاب اهمیت دهند.

بر این اساس ۷ راهکار برای ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نظام طراحی شده است.

راهکار ۱ بازنگری و باز تولید برنامه‌ها و محتوای آموزشی و روش‌های تربیتی برای درونی‌سازی و تعمیق و ترویج فرهنگ حیا، عفاف و حجاب

راهکار ۲ اتخاذ تدابیر مناسب جهت جذب، تربیت و به کارگیری نیروی انسانی شایسته و متعهد و عامل به رعایت حیا، عفاف و پوشش مناسب در کلیە مراکز اداری و آموزشی

راهکار ۳ جلب مشارکت سازنده و اثربخش خانواده‌ها در حفظ، تعمیق و اشاعه حیا، عفاف و پوشش دانش آموزان

راهکار ۴ ایجاد سازوکارهای لازم برای هماهنگی رسانه‌ها و تولیدکنندگان کتب و مواد آموزشی، لوازم‌ التحریر و تجهیزات آموزشی و تربیتی در جهت ترویج فرهنگ حیا، عفاف و حجاب مناسب در دانش آموزان

راهکار ۵ طراحی و ارائه الگوی لباس و پوشش مناسب، متنوع، زیبا و آراسته مبتنی بر فرهنگ اسلامی ایرانی برای مربیان و دانش آموزان پسر و دختر در راستای تقویت هویت اسلامی ایرانی

راهکار ۶ برنامه ریزی به منظور اقناع فکری دانش آموزان برای پذیرش قلبی و درونی حیا، عفاف، حجاب و عمل به آن با تبیین دیدگاه اسلام

راهکار ۷ ارائه خدمات مشاوره‌ای تربیتی در کلیه سطوح تحصیلی برای افزایش سلامت جسمی و روحی دانش آموزان