اجازه تکرار جرم ندهید

فریده غیرت

این‌روزها در شبکه‌های اجتماعی کاربران فارسی‌زبان بسیاری روایت‌هایی از تجاوز و آزار جنسی را مطرح می‌کنند که خواندنشان دردناک است؛ پویشی که مدتی است در فضای مجازی فارسی‌زبان به راه افتاده و گویا ابعاد پنهان بسیاری دارد که هر‌ازگاهی گوشه‌هایی ترسناک از آن برملا می‌شود. در همه این روایت‌ها، جای اقدامی حقوقی درباره متجاوز خالی است. در واقع گویا اکثر افرادی که مورد تعرض قرار گرفته‌اند، به هر دلیلی تمایلی برای پیگیری حقوقی آن نداشته‌اند. این مسئله ممکن است از ترس قربانیان باشد یا از آگاهی‌نداشتن آنها درباره پتانسیل‌های حقوقی برخورد با متجاوزان. طبق قوانینی که در ایران داریم، هر‌کس از وقوع جرمی مطلع شود، می‌تواند آن را اعلام کند و اطلاع دهد؛ اما پیگیری مجازات با او نیست و این امر از سوی مقام قضائی پیگیری می‌شود. بنابراین اگر من مطلع شدم تجاوزی در همسایگی من یا برای دوستی از دوستانم رخ داده و او خودش مطرح نکرده است، من به‌عنوان مطلع می‌توانم به مقامات قضائی اطلاع دهم؛ اما نباید فراموش کنم که پیگیری ماجرا بر عهده من نیست و در اختیار دستگاه قضائی است. رسیدگی به جرائم و تعیین مجازات و انجام آن بر عهده قوای عمومی است نه بر عهده افراد. اخیرا هم دیده‌ایم صحبت‌هایی درباره تجاوزهایی در ایران شده و گروهی در شبکه‌های اجتماعی به افشاگری‌هایی درباره تجاوز و همچنین تجاوز سریالی پرداخته‌اند. البته راستی‌آزمایی این ادعاها موضوع این یادداشت نیست؛ چرا‌که ممکن است برخی از ادعاها درست نباشند و بنا بر اغراضی که از آنها اطلاع نداریم، بیان شوند. همان‌طور که گفتم، صحت‌سنجی این مسئله، موضوع این یادداشت نبوده و کار ما هم نیست. ما در اینجا قصد داریم به قربانیان تجاوزهای جنسی و همچنین اطرافیان آنها بگوییم اگر اتفاقی از این دست برای آنها رخ داد، چگونه باید از خودشان و جامعه در برابر فرد متعرض دفاع کنند. دیده شده در بسیاری از موارد قربانیان تجاوز جنسی به دلیل عدم آگاهی یا خود‌متهم‌پنداری یا ترس از کلیشه‌های رایج در جامعه، اقدام قانونی برای احقاق حقوق خودشان نمی‌کنند. وظیفه ما به‌عنوان اطرافیان این افراد، این است که به محض اطلاع از وقوع چنین جرمی، او را ترغیب به طرح شکایت کنیم تا هم بتواند حقوق خودش را بازیابی کند و هم از آزادانه‌گشتن یک متجاوز جلوگیری کند. اگر خودش چنین کاری را انجام ندهد، متضرر شده است؛ یعنی از زمانی که متوجه‌اش کردیم که به شما تجاوز شده و شما حق دارید از مقامات کمک بگیرید تا شخص متجاوز را دستگیر و مجازات کنند، اگر مورد اهمال شخص مورد تجاوز قرار بگیرد، به ضرر خودش و قربانیان احتمالی آن متجاوز است. باید ترس را کنار بگذارد و از حمایت قانون استفاده کند.