چالش هایی که پرداخت یارها با آن دست‌ و پنجه نرم می کنند

پرداخت یاری به چه دلیل شکل گرفت؟

ابتدا باید علت وجودی و هدف اصلی از پدید آمدن پرداخت یارها را روشن کنیم. شرکت پرداخت یاری همان‌طور که از نام آن مشخص است یک یاری‌دهند‌ه‌ در خدمات پرداخت به شمار می‌آید‌. طبق مستندات پرداخت‌‌ یاری بانک مرکزی، پرداخت‌یارها به‌عنوان شخص حقوقی شناخته می‌شوند که براساس قرارداد منعقده با شرکت‌های psp و تفاهم‌نامه‌ی منعقده با شرکت شاپرک فعالیت دارند.

تمام کسب‌ و کارهای آنلاین که تعدادشان روز به روز در حال گسترش بوده و هست، الزاما و بدون هیچ استثنایی به درگاه پرداخت اینترنتی نیاز دارند. اما آیا بانک‌ها این توان را داشتند که از طریق شرکت‌های موسوم به PSP به تمام کسب ‌و کار‌های متقاضی، درگاه پرداخت مستقیم واگذار کنند؟ پاسخ به‌طور قطع منفی است. بنابراین شرکت‌هایی با اخذ مجوز پرداخت یاری، وارد این چرخه شدند و تحت نظارت بانک مرکزی و شاپرک، خدمات پرداخت الکترونیک به متقاضیان ارائه نمودند.

درگاه پرداخت واسط نام سرویسی است که با پدید آمدن خدمات پرداخت یاری به پذیرنده‌ها ارائه شد. اکنون شرکت‌های پرداخت یاری مانند شرکت رایان پی می‌توانند به شکلی همه‌گیر، افراد و کسب‌ و کارهای کوچک را نیز از داشتن درگاه آنلاین بهرمند سازند. پرداخت یارها با ساده‌سازی فرآیند واگذاری درگاه پرداخت، شبکه‌ی پرداخت کشور را بسیار گسترده‌تر نمودند.

درگاه پرداخت واسط، در واقع درگاه پرداختی است که به‌صورت واسط توسط شرکت‌های پرداخت یار ارائه می‌شود. بدین صورت که شما به جای دریافت درگاه از شرکت های PSP مانند به پرداخت ملت، آسان پرداخت، و… از شرکت‌های واسط که با شرکت‌های اصلی قرارداد دارند، خدمات پرداخت را دریافت می‌کنید. در واقع پرداخت‌یار واسط بین شما و شرکت PSP است و خدمات درگاه پرداخت را با کیفیت بهتری به شما ارائه می‌دهند.

آیا پرداخت یارها خدمات بانکی را بهتر کرده‌اند؟

پرداخت یارها به شبکه‌ی پرداخت وارد شدند و خدمات پرداخت الکترونیک را تحت سازکارها و چارچوب‌های مشخصی، در اختیار افراد و کسب‌ و کارها قرار دادند. اکنون پرسش این‌جاست که آیا خدمات بانکی پرداخت یارها مزایایی مازاد بر شرکت‌های اصلی دارد یا خیر؟ در ادامه فهرستی از مزایای ویژه‌ی پرداخت یاری را مرور خواهیم کرد:

• کمک به شناسایی و مدیریت پذیرندگان غیرقابل اعتماد
• کدگذاری جداگانه و قابل پی‌گیری تمام پذیرندگان
• ساماندهی شبکه‌ی پرداخت و درگاه‌های واسط
• مقابله با وب‌سایت‌هایی که قصد سوءاستفاده‌های مالی از کاربران را دارند
• فراهم شدن امکان نظارت دقیق شبکه‌ شاپرک بر کارکرد درگاه‌های واسط
• ساماندهی و نظارت بر دریافت سود شرکت‌های خدمات پرداخت از طریق کارمزد تراکنش‌ها

با توجه به مطالب گفته شده، مشخص می‌شود که در درجه‌ی اول وجود پرداخت یارهایی مانند رایان پی، شبکه‌ی پرداخت کشور را تحت نظارت یک مرجع قانونی قرار داده و در عین‌حال ساز‌کاری امن برای انجام تراکنش‌های کاربران فراهم آورده است.

پرداخت یاری چگونه با شرکت‌های اصلی رقابت می‌کند؟

برای درک بهتر نوع رقابت پرداخت یاری با شرکت‌های اصلی یا همان شرکت‌های PSP لزوماً باید شناختی اجمالی از هر دو داشته باشیم. از آن‌جا که پرداخت یاری به عنوان زیرمجموعه‌‌ای برای شرکت‌های اصلی (PSP) شناخته می‌شود، در وهله‌ی اول آیتم‌هایی در نوع ارائه‌ی خدمات است که می‌تواند عاملی برای رقابت سیستم پرداخت یاری با شرکت‌های اصلی باشد. در این راستا شرکت‌های PSP که درگاه مستقیم ارائه می‌کنند، روند ارائه‌ی خدمات بسیار پیچیده و زمان‌بری دارند که عموما فقط کسب‌ و کارهای بزرگ و برندهای شناخته شده می‌توانند مدارک، مجوزها و مراحل قانونی آن را فراهم کرده و پشت‌سر بگذارند.

بنابراین آن نقطه‌ی پررنگی ‌که پرداخت یارها در آن امکانی برای رقابت با شرکت‌های اصلی می‌یابند، همین‌جا است. سیستم پرداخت یاری با ساده‌سازی فرآیند ارائه‌ی خدمات پرداخت الکترونیک، چالش‌های پیچیده و روند زمان‌بر دریافت درگاه پرداخت را از پیش پای کسب‌ و کارهای کوچک‌تر برداشته‌اند و از این رو بسیاری از کسب‌ و کارها اکنون خدمات پرداخت خود را از پرداخت یارها دریافت می‌کنند.

از طرف دیگر پرداخت یارها با ارائه‌ی خدمات جانبی و کاربردی در تلاش‌اند تا نظر تمام کسب‌ و کارها را جلب کنند.

برای نمونه لینک پرداخت یا درگاه بدون سایت برای کسب‌ و کارهایی که دارای وب‌سایت رسمی نیستند، صفحه پرداخت آنلاین شخصی، پنل مدیریتی با قابلیت‌های کاربردی و مدیریتی، قابلیت تسهیم وجوه واریزی، قابلیت تسویه‌ گروهی، کیف پول الکترونیک و امکانات جانبی دیگری که مدام به‌روزرسانی می‌شوند، عواملی برای رقابت پرداخت یارها با شرکت‌های اصلی هستند.

از طرف دیگر تعداد شرکت‌های پرداخت یار در قیاس با ۱۲ شرکت PSP بسیار بیش‌تر است و همین نیز می‌تواند عاملی برای رقابت این دو مرجع خدمات پرداخت باشد که کفه‌ی ترازو را به سمت پرداخت یارها سنگین‌ می‌کند.

اما در مقابل، پرداخت یارها از داشتن برخی از ابزارهای پرداخت محروم‌اند. مانند دستگاه‌های کارتخوان که انحصاراً در اختیار شرکت‌های اصلی قرار دارد. بهره‌مندی از کد دستوری (USSD) و اتصال مستقیم به شبکه‌ی شاپرک نیز از دیگر امتیازهای شرکت‌های PSP در قیاس با پرداخت یارها به شمار می‌رود.

با این وصف نمی‌توان تاثیر پرداخت یارها در اکوسیستم فین تک کشور را نادیده گرفت و به نظر می‌رسد در آینده‌ی نزدیک پرداخت یارها بتوانند گوی سبقت را از شرکت‌های اصلی برباید.

پرداخت یارها از چه چالش‌هایی گلایه دارند؟

به طور کلی پرداخت یارها به عنوان نهادهای خصوصی در حوزه خدمات پرداخت با چالش‌های متفاوتی روبه‌رو هستند که در ادامه تلاش می‌کنیم سرفصل برخی از این چالش‌ها و مشکلات را با هم مرور کنیم:

•  مسدود شدن حساب‌ پرداخت یارها از طرف پلیس و اعمال دستور قضایی به واسطه‌ی حتی یک تراکنش نامعتبر و مشکل‌دار
• نبود امکان ایجاد ارزش افزوده در سیستم پرداخت یاری در فضای رقابتی با شرکت‌های PSP و محدود نمودن پرداخت یارها به ارائه‌ی سرویس‌هایی در چارچوب‌های مشخص
• نبود امکان دسترسی به سامانه‌های تجمیع‌شده و اطلاعات بزرگ، در خصوص شناسایی مشتریان و پذیرندگان
• نبود توجه به شناسایی دقیق مشتریان و اجازه‌ی ورود بدون محدودیت ارگان‌های نظارتی به عملکرد پرداخت یارها
• مالکیت و حاکمیت نیز از چالش‌های بزرگ پرداخت یارها به‌شمار می‌رود و اصولا با پرداخت یارها نیز درست به‌سان کسب‌ و کارهای سنتی برخورد می‌شود.
• چالش چگونگی درآمدزایی پرداخت یارها که فقط محدود به مدل دریافت کارمزد است.