عدم ارتباط با دنیا؛ مانع رشد استارتاپ‌های چین
کارآفرینان چینی با دولت و قوانین محدودکننده دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ اما به‌خاطر مشکلات توسعه بین‌المللی مجبورند روی توسعه داخلی تمرکز کنند.
پیشرفت چین در زمینه فناوری و تبدیل آن به یک قدرت در این حوزه الهام‌بخش است. این کشور توسعه فناوری را به‌عنوان یک هدف استراتژیک در اولویت قرار داده است و دولت نیز سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی برای تبدیل چین به یک رهبر جهانی در حوزه فناوری انجام می‌دهد. همچنین هدف چین ارتقا فناوری‌های پیشرفته و تبدیل شدن به قطب این فناوری‌ها است. اکوسیستم استارتاپی این کشور بر هوش مصنوعی، سخت‌افزار و اینترنت اشیا متمرکز است. با تمام مزایایی که چین سعی کرده برای تیم‌های استارتاپی خود فراهم کند، اما این کشور اکوسیستم خود را به روی جهان بسته است. همچنین کاربران فناوری چینی نیز توسط فایروال بزرگی که ترافیک آنلاین را در چین تنظیم می‌کند، از اینترنت جهانی جدا شده‌اند. همین شرایط موانع جدی پیش روی رشد اکوسیستم استارتاپی در چین ایجاد کرده است.
جایگاه استارتاپ‌های چینی در جهان
جایگاه اکوسیستم استارتاپی چین در سال ۲۰۲۳ در دنیا دو پله سقوط کرد و چین اکنون در رتبه دوازدهم قرار دارد. این افت در میزان سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارتاپی این کشور نیز به چشم می‌خورد. چنانچه میزان کل سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل تقریباً نصف و از ۹۰ میلیارد دلار به ۴۶ میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است. اما چین همچنان رتبه سوم را در منطقه آسیا و اقیانوسیه (پس از سنگاپور و استرالیا) و رتبه دوم در آسیا (پس از سنگاپور) حفظ کرده است. امتیاز سهولت راه‌اندازی کسب‌وکار در چین نیز ۳۹ است که نشان می‌دهد این کشور به مقررات مناسبی برای راه‌اندازی کسب‌وکار نیاز دارد.
در سال ۲۰۲۳ تنها سه شهر چین در رده ده شهر برتر آسیا قرار گرفتند. پس از گذراندن یک سال سخت (2022) پکن همچنان در رتبه ششم جهانی قرار دارد. پکن و شانگهای همچنان دو جایگاه اول آسیا را حفظ کرده‌اند. شنژن از سال ۲۰۱۹ در مسیر رشد قرار گرفته و اکنون جایگاه شانزدهم را در رتبه‌بندی جهانی به خود اختصاص داده است. شنژن همچنین با یک پله صعود در آسیا در رتبه ششم قرار گرفت و جایگزین بمبئی شد.
چین دارای ۶ شهر در ۵۰ شهر برتر، ۸ شهر در ۱۰۰ شهر برتر، ۱۴ شهر در بین ۲۰۰ شهر برتر و ۴۳ شهر در بین ۱۰۰۰ شهر برتر است. هیچ کشور دیگری به جز ایالات متحده دارای ۶ شهر در بین ۵۰ شهر برتر نیست. اکوسیستم استارتاپی چین که در سال ۲۰۲۲ در حال سقوط آزاد بود، در سال ۲۰۲۳ توانست تعادل خود را حفظ کند و در برخی موارد شتاب مثبتی به دست آورده‌اند. به‌علاوه چین همچنان برترین اکوسیستم در منطقه تجاری همکاری اقتصادی منطقه‌ای آسیای مرکزی (CAREC) است.
تمام شهرهای چین جز ۲۵ شهر برتر جهان در صنایع مختلف هستند. شانگهای در صنعت حمل‌ونقل رتبه دوم جهان، پکن در فناوری آموزش رتبه دوم، پکن در نرم‌افزار و داده رتبه سوم و شنزن و پکن در سخت‌افزار و اینترنت اشیا به ترتیب رتبه دوم و سوم را دارند.
چالش‌های اکوسیستم استارتاپی چین
با این حال چین تصمیم روشنی گرفته که اکوسیستم خود را به روی جهان باز نکند. اکثر استارتاپ‌های چینی فقط بر اقتصاد چین متمرکز هستند و بنابراین ردپای محدودی در جهان دارند. کاربران فناوری چینی نیز توسط فایروال بزرگی که ترافیک آنلاین را در چین تنظیم می‌کند، از اینترنت جهانی جدا شده‌اند، اما با توجه به بزرگی اقتصاد این کشور، اکوسیستم‌های چینی همچنان توانسته‌اند به رشد چشمگیری دست یابند و تعداد خارق‌العاده‌ای از استارتاپ‌ها و تک‌شاخ‌ها ایجاد کنند.
پتانسیل رشد اکوسیستم‌های چینی تا حد زیادی مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و روند نگاه به داخل فعلی اکوسیستم استارتاپی چین را از کاوش در سایر بازارهای فناوری و دستیابی به رهبری جهانی باز می‌دارد. چالش مهم دیگر چین، مدیریت اصطکاک بین بنیان‌گذاران موفق آن و دولت است. کارآفرینان چینی با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستند. چنانچه اخیراً مشکلات بین دولت و کارآفرینان سبب شکست در عرضه اولیه سهام گروه ANT شد. همچنین سرکوب شرکت ترابری دی‌دی، تأثیر بلندمدتی روی اکوسیستم این کشور گذاشت هر چند که دولت سعی در اصلاح این وضعیت دارد.
با این وجود، چندین شرکت چینی بازیگران موفقی در بازار جهانی محسوب می‌شوند؛ از جمله علی‌بابا، شیائومی، هواوی و تنسنت. تیک‌تاک نیز یک شبکه اجتماعی محبوب در سراسر جهان است که تأثیرگذاری زیادی دارد. اما اقتصادهای غربی محدودیت‌های زیادی بر این غول‌های فناوری اعمال کرده‌اند و رشد آنها را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند. همین موضوع باعث می‌شود که کارآفرینان چینی با وجود محدودیت‌های داخلی روی کشور خودشان تمرکز کنند؛ زیرا گسترش آنها در سطح جهانی مشکلات زیادی به دنبال خواهد داشت. بااین‌حال، برای تحقق واقعی پتانسیل اکوسیستم استارتاپی خود، چین باید در میان‌مدت و بلندمدت هدف‌گذاری بین‌المللی داشته باشد.
