در حرکت سریع فناوری ما تا آخر «ایستاده‌ایم»
این روزها رسانه‌های فناوری از فصل جدید تعامل انسان و کامپیوتر با ورود عینک ویژن‌پروی اپل حرف می‌زنند و احتمالا به‌زودی شاهد حضور رقبای دیگری برای این تجربه جدید فناورانه خواهیم بود. هوش مصنوعی هم این روزها دیگر فقط در اخبار تکنولوژی نیست و خیلی از ما با ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد و مدل‌های زبانی بزرگ برای سرگرمی یا کارمان استفاده می‌کنیم و استفاده از آن دیگر محدود به گیک‌های فناوری نیست. هم‌زمان خبرهایی از قدم‌هایی جدی در حوزه بایوتک می‌شنویم و نیورالینک نزدیک‌تر به واقعیت می‌شود.
حامد بیدی:مدیرعامل کارزار - کنشگر حق اینترنت: این روزها رسانه‌های فناوری از فصل جدید تعامل انسان و کامپیوتر با ورود عینک ویژن‌پروی اپل حرف می‌زنند و احتمالا به‌زودی شاهد حضور رقبای دیگری برای این تجربه جدید فناورانه خواهیم بود. هوش مصنوعی هم این روزها دیگر فقط در اخبار تکنولوژی نیست و خیلی از ما با ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد و مدل‌های زبانی بزرگ برای سرگرمی یا کارمان استفاده می‌کنیم و استفاده از آن دیگر محدود به گیک‌های فناوری نیست. هم‌زمان خبرهایی از قدم‌هایی جدی در حوزه بایوتک می‌شنویم و نیورالینک نزدیک‌تر به واقعیت می‌شود.
این سرعت سرسام‌آور پیشرفت فناوری در جهان، کشورهای همسایه ما را هم بی‌نصیب نگذاشته و با رشد بالای میزان سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر روی استارتاپ‌ها و فناوری‌های نوین شاهد شکل‌گیری یک اکوسیستم نوآوری قوی در امارات، قطر، ترکیه، عربستان و... هستیم. این کشورها نیز به سیاق بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جهان در تسهیل شرایط راه‌اندازی استارتاپ‌ها و ارائه پیشنهادهای جذاب به متخصصان برای مهاجرت و میزبانی از آنها با هم رقابتی تنگاتنگ دارند.
اما در کشور ما چه اتفاقاتی در حال رخ‌دادن است و چه چشم‌اندازی داریم؟ ابرپروژه شبکه ملی اطلاعات همچنان در حال تکمیل است و با ادامه فیلترینگ تمام شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های بین‌المللی و بسیاری از وبسایت‌های جهان، علی‌رغم برخی وعده‌ها امیدی به رفع فیلترها در سال آینده هم نیست. طبق گزارش‌های انجمن تجارت الکترونیک، یکی از کم‌سرعت‌ترین و پراختلال‌ترین و محدودترین اینترنت‌های جهان از آنِ کاربران ایرانی است و به نظر نمی‌رسد سال آینده نیز کیفیت «اینترنت» در ایران بهتر شود. همچنین با ادامه تنش‌ها با آمریکا و اروپا و نبود چشم‌اندازی مثبت در این رابطه، تحریم‌های فناوری نیز همچنان ادامه یافته تا به عنوان تیغ دوم قیچی، در کنار فیلترینگ و موانع داخلی کار کند و حقوق دیجیتال ایرانیان نادیده گرفته شود.
با ادامه سیاست‌های فعلی و با توجه به زمان‌بربودن روند مهاجرت، از سال آینده شاهد رکورد جدیدی در مهاجرت متخصصان فناوری و تیم‌های استارتاپی خواهیم بود. این موضوع بلافاصله خود را در افت کیفیت محصولات استارتاپی ایران نشان خواهد داد و با مهاجرت سنیورهایی با تجربه بالای 10 سال، جای آن را جونیورهای کم‌تجربه می‌گیرد. این موضوع در کنار سایر عوامل مانند معماری پراشکال شبکه داده ایران، توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌ها به خاطر تحریم‌ها، استفاده گسترده از وی‌پی‌ان‌ها و رواج بیش از حد بدافزارها منجر به تشدید خطرهای امنیتی شده و احتمالا در سال آینده شاهد هک‌ها و نفوذهای بیشتری در سامانه‌های دولتی و پلتفرم‌های استارتاپی خواهیم بود. موضوعی که ممکن است در حد افشای اطلاعات کاربران یا سامانه‌های دولتی محدود نماند و بخشی از عملکرد سامانه‌های حاکمیتی را نیز
مختل کند.
اما همه خبرها درباره خراب‌شدن و نابودشدن نیست. به گزارش خبرگزاری تسنیم، حدود صد شرکت برای تولید تلفن همراه داخلی درخواست داده‌اند و ۱۳ شرکت نیز اقدامات عملی خود را آغاز کرده‌اند. تولید موبایل ایرانی (بخوانید مونتاژ دستگاه‌های بی‌نام و نشان چینی در ایران) جامه عمل پوشاندن به یکی از مهم‌ترین سیاست‌گذاری‌های شورای عالی فضای مجازی است. با توجه به سابقه ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون جدید، احتمالا با تولید موبایل‌های به‌اصطلاح ایرانی، همان قصه پرغصه حمایت از تولید داخلی خودرو و لوازم خانگی، این‌بار نه فقط با انگیزه‌های اقتصادی، تکرار خواهد شد. به نظر می‌رسد نقطه ایده‌آل در چشم‌اندازهایی که در مصوبات شورای عالی فضای مجازی آمده، جایگزینی موبایل‌هایی ساخت ایران است که با سیستم‌عاملی بومی کار می‌کند، تا آخرین قدم‌های کشیدن دیوار دیجیتال به دور مردم برداشته شود. احتمالا در سال آینده شاهد برندهای بیشتری از موبایل‌های ایرانی خواهیم بود که از اندرویدی اختصاصی (بخوانید دست‌کاری‌شده) استفاده می‌کنند و بدون نیاز به گوگل‌پلی، از مارکت‌پلیس‌های داخلی و آنتی‌ویروس بومی بهره می‌برند. بدین ترتیب نباید تعجب کنیم که دیگر در آینده نتوانیم روی این گوشی‌ها اپلیکیشن‌های فیلترشکن نصب کنیم یا اپلیکیشنی به علت تخلف ناگهان از همه گوشی‌های ملی ما پاک شود. به ایران جدید خوش آمدید!
طراحان این مسیر پرغصه، که عایدی جز حذف «ایران» از جهان ندارند، نمی‌دانند فناوری منتظر اجرای تمام مصوباتشان نمی‌ماند. نمی‌دانند که رشد فناوری در جهان چنان سرعتی گرفته است که هرچند تصمیمات آنها دست‌اندازهایی ایجاد می‌کند، اما در نهایت از آن عقب می‌مانند. در نهایت آنها می‌مانند و میلیون‌ها شهروندی که بیش از پیش بی‌اعتماد و بی‌انگیزه شده‌اند.
