همت عربستان برای تبدیل شدن به ابر قدرت هوش مصنوعی
کشور عربستان در حال سرمایه‌گذاری‌های هنگفت بر حوزه هوش مصنوعی است و این کار را در رقابت و همکاری با دو ابرقدرت فناوری یعنی چین و امریکا انجام می‌دهد.
ماه گذشته رویدادی در یکی از صحراهای عربستان، 50 مایل دورتر از ریاض، برگزار شد که در آن مدیران و مهندسان آمازون، گوگل، تیک‌تاک و سایر شرکت‌ها حضور داشتند. بیش از دویست هزار نفر در کنفرانس «لیپ» گرد هم آمدند؛ از جمله آدام سلیپسکی، مدیر اجرایی بخش محاسبات ابری آمازون که از سرمایه‌گذاری 5.3 میلیارددلاری برای مراکز داده و فناوری هوش مصنوعی در عربستان سعودی خبر داد. آرویند کریشنا، مدیر اجرایی آی‌بی‌ام نیز از یک «دوستی مادام‌العمر» با عربستان خبر داد. مدیران هواوی و ده‌ها شرکت دیگر در این رویداد سخنرانی کردند. به گفته آژانس مطبوعاتی دولتی عربستان سعودی بیش از 10 میلیارد دلار معامله در این رویداد انجام شده است.
به گزارش «فن‌زی» شو چو، مدیر اجرایی، تیک‌تاک در این کنفرانس گفت: «عربستان کشور بزرگی است. انتظار داریم بیشتر از اینها در این کشور سرمایه‌گذاری کنیم.» به نظر می‌رسد در حال حاضر همه کشورها در حوزه فناوری می‌خواهند با عربستان سعودی دوست شوند، زیرا این کشور به دنبال تبدیل شدن به یک بازیکن پیشرو و غالب در هوش مصنوعی است و مبالغ چشمگیری را برای این کار جمع می‌کند.
عربستان سعودی امسال یک صندوق ۱۰۰ میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی ایجاد کرد. همچنین این کشور برای سرمایه‌گذاری 40 میلیارددلاری بیشتر بر هوش مصنوعی با اندرسن هوروویتز، شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر سیلیکون‌ولی و سایر سرمایه‌گذاران در حال مذاکره است. در ماه مارس، دولت اعلام کرد که یک میلیارد دلار در یک شتاب‌دهنده استارت‌آپی سرمایه‌گذاری خواهد کرد تا کارآفرینان هوش مصنوعی را به این کشور جذب کند. این اقدامات ناشی از تلاش‌های محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در سال 2016 و «چشم‌انداز 2030» است.
عربستان سعودی در حال رقابت برای تنوع بخشیدن به اقتصاد نفت‌خیز خود از طریق فناوری، گردشگری، فرهنگ و ورزش است. برای صنعت فناوری، عربستان سعودی مدت‌هاست که منبع تأمین مالی بوده است. اما عربستان اکنون در حال هدایت ثروت نفت خود به سمت ایجاد یک صنعت فناوری داخلی است و از شرکت‌های بین‌المللی می‌خواهد که ریشه‌های خود را در آنجا مستقر کنند. اگر شاهزاده محمد بن سلمان موفق شود، عربستان سعودی را در رقابت با چین، ایالات متحده و دیگر کشورهایی مانند فرانسه قرار خواهد داد که در هوش مصنوعی مولد پیشرفت کرده‌اند.
محمد بن سلمان؛ بنیانگذار عربستان نوین
توسعه هوش مصنوعی به دو مورد کلیدی وابسته است که عربستان سعودی آنها را به وفور دارد: پول و انرژی. این پادشاهی سود نفت را به خرید نیمه‌هادی‌ها، ساخت ابررایانه‌ها، جذب استعدادها و ساخت مراکز داده با نیروی برق فراوانش سرازیر می‌کند. هدف این است که عربستان سعودی صادرکننده آینده قابلیت‌های محاسباتی هوش مصنوعی شود.
مجید علی الشهری، مدیر کل مطالعات مرکز داده و هوش مصنوعی عربستان، یک آژانس دولتی که بر ابتکارات هوش مصنوعی نظارت می‌کند، اظهار داشت که 70 درصد از 96 هدف استراتژیک ذکر شده در چشم‌انداز 2030 مربوط به داده‌ها و استفاده از هوش مصنوعی هستند. او همچنین گفت: «ما هوش مصنوعی را به‌عنوان تسهیلگر و قوت دهنده سایر بخش‌ها می‌بینیم.» در کنفرانس میامی سال گذشته، بن هورویتز، بنیانگذار اندرسن هورویتز نیز گفت: «بن سلمان مؤسس عربستان است. مردم این کشور او را مؤسس نمی‌دانند؛ اما در واقع او بنیانگذار عربستان است.»
در حالی که تردیدها در مورد پتانسیل عربستان سعودی برای تبدیل شدن به یک مرکز فناوری جهانی به دلیل نگرانی در مورد سابقه این کشور در مورد حقوق بشر، زنان و مشکلات آب‌وهوایی وجود دارد، تمرکز اخیر این کشور و بر فناوری، از اهمیت این نگرانی‌ها کاسته است و توجه جامعه فناوری را به سمت دیگری کشانده است.
شکاف بین ابرقدرت‌ها
دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله که در امتداد دریای سرخ واقع شده به محلی برای رویارویی تکنولوژیک آمریکا و چین تبدیل شده است. این دانشگاه که با عنوان KAUST شناخته می‌شود، در قلب برنامه‌های جاه‌طلبانه عربستان برای هوش مصنوعی جای دارد و قرار است به رهبری عربستان در این عرصه کمک کند. برای دستیابی به این هدف،KAUST به جذب دانشجویان و استادان چینی روی آورده و همکاری‌های تحقیقاتی بسیاری با آنها دارد که این موضوع امریکا را نگران کرده است. امریکایی‌ها می‌ترسند دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های مرتبط با ارتش چین از KAUST برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده و تقویت چین در رقابت هوش مصنوعی استفاده کنند.
یکی از نگرانی‌های اصلی امریکایی‌ها ساخت یکی از سریع‌ترین ابررایانه‌های منطقه توسط این دانشگاه است که به هزاران ریزتراشه ساخته شده توسط انویدیا، بزرگ‌ترین سازنده تراشه‌های هوش مصنوعی، نیاز دارد. با این حال، سفارش تراشه‌ها، به ارزش بیش از 100 میلیون دلار، در انتظار تأیید از سوی دولت ایالات متحده برای صدور مجوز صادرات قبل از ادامه آن است.
هم چین و هم ایالات متحده به دنبال حفظ روابط نزدیک با شاهزاده محمد هستند و جاه‌طلبی‌های هوش مصنوعی لایه جدیدی از اهمیت ژئوپلیتیکی را به کشوری که در حال حاضر در امور خاورمیانه و تأمین انرژی جهانی نقش مهمی دارد، اضافه می‌کند. سفر شی جین پینگ در سال 2016 از عربستان سعودی زمینه را برای افزایش همکاری‌های فنی فراهم کرد. شرکت‌های چینی که به سیاست‌های صنعتی متمرکز عادت کرده‌اند، به سرعت در این کشور گسترش یافته‌اند و با شرکت‌های دولتی کلیدی شراکت ایجاد کرده‌اند. علی‌رغم فشار ایالات متحده برای انتخاب یک طرف، به نظر می‌رسد شاهزاده محمد از سرمایه‌گذاری در روابط با هر دو کشور راضی است.
