نظارت باید عادلانه و منسجم باشد

حامد ولی‌پوری - مدیرعامل شرکت ازکی

صنعت بیمه یکی از بخش‌های مهم اقتصادی است که نقش حیاتی در کاهش ریسک‌ها و حمایت از افراد و کسب‌وکارها ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر، با پیشرفت فناوری و ظهور استارتاپ‌های بیمه‌ای یا همان اینشورتک‌ها، تحولات گسترده‌ای در این صنعت شکل گرفته است. اینشورتک‌ها با ارائه راهکارهای دیجیتال و نوآورانه، توانسته‌اند فرایندهای سنتی بیمه را متحول کرده و خدمات را به شکل سریع‌تر و کارآمدتری به مشتریان ارائه دهند. با این حال، فعالیت اینشورتک‌ها در کنار مزایای چشمگیر، با چالش‌های نظارتی و رگولاتوری نیز مواجه بوده است. در این یادداشت، به بررسی این چالش‌ها، نقش رگولاتور در ایجاد فضای رقابتی و منصفانه اینشورتک‌ها  پرداخته شده است.

چالش‌های رگولاتوری و نیاز به تنظیم مقررات هوشمندانه

با رشد سریع اینشورتک‌ها و افزایش نقش فناوری در صنعت بیمه، چالش‌های جدیدی در زمینه رگولاتوری و نظارت به وجود آمده است. تنظیم مقررات و نظارت بر اینشورتک‌ها از سوی نهادهای رگولاتوری برای ایجاد ثبات و اعتماد در بازار ضروری است، اما این نظارت باید به‌گونه‌ای باشد که مانع نوآوری و رشد این شرکت‌های فناورانه نشود. اینشورتک‌ها نه‌تنها به دنبال پذیرش نظارت منصفانه هستند، بلکه انتظار دارند که قوانین و مقررات به‌روز و هوشمندانه تدوین شود تا رقابتی عادلانه و پایدار میان تمامی بازیگران صنعت بیمه برقرار شود. در ادامه به بررسی چالش‌هایی که اینشورتک‌ها در مواجهه با رگولاتور با آن روبه‌رو هستند و ضرورت تنظیم مقررات هوشمندانه پرداخته می‌شود.

در همین ابتدا بگذارید شفاف کنم که اینشورتک‌ها به هیچ وجه مخالف نظارت رگولاتوری نیستند، بلکه آنچه انتظار دارند؛ نظارتی عادلانه و منسجم است که تمام بازیگران بازار بیمه را به یک‌اندازه شامل شود. هیچ کسب‌وکاری علاقه‌مند به فعالیت در بازاری بدون نظارت نیست، چراکه این امر می‌تواند منجر به بی‌نظمی و ریسک‌های غیرضروری شود. مشکل اصلی زمانی بروز می‌کند که رگولاتور تنها بخشی از بازار را تحت نظارت شدید قرار می‌دهد و بخش‌های دیگر را نادیده می‌گیرد. این موضوع به رقابت عادلانه آسیب می‌زند. تجربه‌های جهانی نشان داده که رگولاتورهای بیمه می‌توانند با همکاری سازنده با اینشورتک‌ها، زمینه توسعه و نوآوری را فراهم کنند. برای مثال، در انگلستان «سازمان رفتار مالی» (FCA) با ایجاد سندباکس‌های نظارتی به اینشورتک‌ها اجازه می‌دهد تا در محیطی کنترل‌شده محصولات خود را آزمایش کنند. این مدل به نوآوری کمک کرده و در عین حال از ریسک‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. همچنین در سنگاپور، رگولاتورهای بیمه به تسهیل تعامل بین شرکت‌های بیمه سنتی و اینشورتک‌ها پرداخته‌اند که باعث رشد و توسعه صنعت شده است.

ضرورت تفکیک نظارت از دخالت در نهادهای رگولاتوری

نکته کلیدی در تعامل با رگولاتور، تفکیک نظارت از دخالت است. نظارت به معنای کنترل بر بازار برای حفظ نظم و کاهش ریسک‌هاست، اما دخالت بیش از حد می‌تواند به محدودشدن نوآوری و رشد کسب‌وکارها منجر شود.

چرا نظارت در صنعت بیمه ضروری است؟

نظارت در صنعت بیمه یکی از ارکان اصلی حفظ سلامت و اعتماد عمومی به این صنعت است. بدون وجود نظارت مؤثر، ممکن است ریسک‌های مالی و عملیاتی افزایش یابد و حقوق بیمه‌گذاران به‌درستی رعایت نشود. نهادهای ناظر با اجرای مقررات شفاف و کارآمد، از بروز تخلفات و بحران‌های مالی جلوگیری کرده و به ایجاد تعادل و رقابت سالم در بازار کمک می‌کنند. در این بخش به دلایل اصلی اهمیت نظارت در صنعت بیمه پرداخته می‌شود و نقش آن در حفظ اعتماد عمومی، کاهش ریسک‌ها و تضمین پایداری سیستم بیمه بررسی خواهد شد.

1. حفظ حقوق بیمه‌گزاران: نظارت تضمین می‌کند که شرکت‌های بیمه به تعهدات خود عمل کرده و خدمات مناسب به مشتریان ارائه کنند. این نظارت به جلوگیری از تخلفات و ناعدالتی‌ها کمک می‌کند.

2. کاهش ریسک‌های مالی: نظارت بر توان مالی شرکت‌های بیمه از وقوع بحران‌های مالی جلوگیری می‌کند که در درازمدت باعث اطمینان از پایداری سیستم بیمه می‌شود.

3. جلوگیری از تقلب و سوءاستفاده: در نبود نظارت، احتمال وقوع تخلفات و تقلب در صنعت بیمه افزایش پیدا می‌کند. در ‌همین راستا معتقدم که نظارت دقیق از تخلفات جلوگیری کرده و اعتماد عمومی به این صنعت را افزایش می‌دهد.

اشکالات دخالت نهاد ناظر در صنعت بیمه

درحالی‌که نظارت مؤثر از سوی نهادهای رگولاتوری برای حفظ سلامت و ثبات بازار بیمه ضروری است، دخالت بیش از حد این نهادها می‌تواند اثرات منفی بر روند نوآوری و رشد کسب‌وکارها داشته باشد. مرز بین نظارت و دخالت باید به‌درستی تفکیک شود تا از ایجاد محدودیت‌های غیرضروری جلوگیری و فضای رقابتی منصفانه حفظ شود. دخالت‌های بی‌رویه نه‌تنها مانع خلاقیت و نوآوری می‌شود، بلکه می‌تواند هزینه‌ها را افزایش داده و رقابت را به نفع برخی بازیگران بازار مختل کند. در این بخش به برخی از مهم‌ترین اشکالات و پیامدهای منفی دخالت نهادهای ناظر در صنعت بیمه 

پرداخته می‌شود.

1. کاهش نوآوری: محدودیت‌های سخت‌گیرانه در طراحی محصولات جدید بیمه‌ای باعث می‌شود که شرکت‌ها نتوانند ایده‌های نوآورانه را پیاده‌سازی کنند. این موضوع به کاهش رقابت و کندشدن رشد بازار منجر می‌شود.

2. ایجاد انحصار و کاهش رقابت: اگر رگولاتور به‌جای نظارت، خود وارد بازار شود و محصولات بیمه‌ای عرضه کند، به‌جای فضای رقابتی، بازار به سمت انحصار حرکت می‌کند که در نهایت به زیان مشتریان خواهد بود.

3. افزایش هزینه‌ها: دخالت‌های غیرضروری در فرایندهای اجرایی می‌تواند هزینه‌های عملیاتی شرکت‌ها را افزایش دهد که در نهایت به افزایش قیمت خدمات بیمه‌ای برای مشتریان منجر می‌شود.

ضرورت رقابت منصفانه در بازار بیمه آنلاین

رقابت منصفانه و شفاف یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت و توسعه پایدار در هر صنعتی است و حوزه بیمه آنلاین نیز از این قاعده مستثنی نیست. با ظهور اینشورتک‌ها و پلتفرم‌های آنلاین بیمه، فضای بازار بیمه به‌طرز چشمگیری تغییر کرده و مدل‌های سنتی به چالش کشیده شده‌اند. در این میان، ضروری است که رگولاتورها نقش کلیدی خود را ایفا کرده و شرایطی برابر برای همه بازیگران، اعم از شرکت‌های بیمه سنتی و اینشورتک‌ها فراهم کنند.

چالش‌ها و نیازهای رقابت منصفانه:

1. تعادل نظارتی: یکی از مشکلات اساسی در بازار بیمه آنلاین، نبود تعادل در نظارت بر بازیگران مختلف است. گاهی اینشورتک‌ها تحت فشارهای بیشتری از سوی نهادهای ناظر قرار می‌گیرند، درحالی‌که برخی شرکت‌های سنتی از همان میزان نظارت برخوردار نیستند. این ناهماهنگی می‌تواند منجر به ایجاد رقابتی ناعادلانه و کاهش انگیزه برای نوآوری در بین اینشورتک‌ها شود. بنابراین، وظیفه اصلی رگولاتور این است که نظارت و مقررات به‌طور یکسان و منصفانه بر همه بخش‌های صنعت بیمه اعمال شود.

2. اجتناب از انحصارگری: یکی از خطرات جدی برای بازار بیمه، انحصارگری است. اگر نهادهای نظارتی خود وارد بازار شوند یا محصولاتی را انحصاری تولید کنند، این امر می‌تواند رقابت را محدود و بازار را به سوی تمرکزگرایی سوق دهد. این نوع رفتارها نه‌تنها مانع نوآوری و تنوع در خدمات بیمه‌ای می‌شود، بلکه در بلندمدت می‌تواند به کاهش کیفیت خدمات برای مشتریان منجر شود.

3. فرصت برابر برای ورود به بازار: در یک بازار رقابتی سالم، همه شرکت‌ها باید فرصت یکسانی برای ورود و فعالیت داشته باشند. رگولاتور باید از ورود اینشورتک‌ها و کسب‌وکارهای نوپا حمایت کرده و موانع قانونی و بوروکراتیک غیرضروری را کاهش دهد. شرکت‌های نوپا در حوزه اینشورتک معمولا با مشکلات بیشتری نسبت به بازیگران بزرگ سنتی مواجهند و حمایت از این شرکت‌ها می‌تواند به ایجاد رقابت سالم و افزایش نوآوری کمک کند.

4. حمایت از نوآوری و تنوع محصولات: بازار بیمه آنلاین می‌تواند با ارائه محصولات متنوع‌تر و سفارشی‌سازی‌شده، نیازهای متنوع‌تری از مشتریان را پوشش دهد. اینشورتک‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین، فرصت‌هایی برای ارائه محصولات بیمه‌ای شخصی‌سازی‌شده ایجاد کرده‌اند که به‌طور سنتی امکان‌پذیر نبود. اما رقابت ناعادلانه می‌تواند این نوآوری‌ها را تهدید کند. به همین دلیل، رگولاتور باید نه‌تنها به نظارت و کنترل، بلکه به حمایت از نوآوری و تنوع محصولات نیز توجه داشته باشد.

5. تعامل با بازیگران مختلف بازار: یکی دیگر از جنبه‌های مهم ایجاد رقابت منصفانه، فراهم‌کردن فضای تعامل سازنده بین اینشورتک‌ها، شرکت‌های بیمه سنتی و رگولاتور است. این تعامل می‌تواند به تبادل دانش و تجربه منجر شود و راهکارهای خلاقانه‌ای برای حل چالش‌های بازار بیمه به همراه داشته باشد. ازاین‌رو، نهادهای نظارتی باید تلاش کنند به جای ایجاد موانع، فضای گفت‌وگو و همکاری بین بازیگران مختلف را تقویت کنند.

پیامدهای رقابت ناعادلانه:

اگر رقابت در بازار بیمه آنلاین ناعادلانه باشد، پیامدهای منفی مختلفی به ‌دنبال خواهد داشت. از جمله:

کاهش کیفیت خدمات: در صورت نبود رقابت سالم، انگیزه‌ای برای بهبود خدمات و نوآوری در شرکت‌ها باقی نمی‌ماند و در نهایت کیفیت خدمات ارائه‌شده به مشتریان کاهش پیدا می‌کند.

افزایش قیمت‌ها: رقابت ناعادلانه می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های بیمه برای مشتریان شود، زیرا شرکت‌هایی که در شرایط انحصاری فعالیت می‌کنند، تمایلی به کاهش قیمت‌ها و رقابت بر سر جذب مشتری نخواهند داشت.

کاهش اعتماد عمومی: مشتریان انتظار دارند در فضایی منصفانه و شفاف خدمات بیمه دریافت کنند. اگر احساس کنند رقابت به نفع برخی بازیگران خاص است، اعتماد به کل صنعت بیمه کاهش خواهد یافت.

در نهایت، رقابت منصفانه در بازار بیمه آنلاین نه‌تنها به نفع اینشورتک‌ها و شرکت‌های سنتی است، بلکه مهم‌ترین عامل در ارتقای کیفیت خدمات و کاهش هزینه‌ها برای مشتریان است. رگولاتورها باید با ایجاد چارچوب‌های نظارتی متعادل و هوشمند، از رقابت سالم حمایت کرده و فضای نوآوری و تنوع محصولات را تقویت کنند. این رویکرد، آینده‌ای روشن‌تر برای صنعت بیمه رقم خواهد زد و در نهایت به سود تمامی ذی‌نفعان این صنعت خواهد بود.

انتظارات از آینده صنعت بیمه و نقش وزیر اقتصاد جدید

یکی از اهداف اصلی هر کسب‌وکاری، به‌ویژه اینشورتک‌ها، خلق ارزش واقعی برای مشتریان است. در بازاری که رقابت منصفانه برقرار است و انحصارگری وجود ندارد، اگر نتوانیم ارزشی ملموس و واقعی برای مشتریان خود ارائه کنیم، کسب‌وکارمان در توسعه و بقا با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. این قاعده در مورد اینشورتک‌ها نیز صادق است؛ شرکت‌های فعال در حوزه فناوری بیمه باید به جای اتکا به تبلیغات و شعارهای جذاب، بر ارائه ارزش‌هایی تمرکز کنند که بتواند تجربه مشتری را به‌طور اساسی بهبود بخشد.

در کنار این قاعده کلی، اصل اساسی دیگری که در صنعت بیمه اهمیت زیادی دارد، اعتمادسازی و ایجاد ارتباط مستمر با مشتریان است. در دنیای امروز، دیگر نمی‌توان فقط با تبلیغات و بازاریابی‌های تهاجمی اعتماد مشتریان را به‌دست آورد. مشتریان به دنبال تجربیات واقعی، شفافیت و خدماتی هستند که مشکلات و نیازهایشان را به‌طور دقیق برطرف کند. بنابراین اگر مدلی از کسب‌وکار یا برندی موفق به جلب اعتماد مشتریان و بازار شده است، بدون شک این موفقیت ناشی از ایجاد ارزش‌هایی بوده که تا پیش از آن، کمتر به آن پرداخته شده بود. اینشورتک‌ها دقیقا چنین ارزشی را به صنعت بیمه اضافه کرده‌اند. آنها با استفاده از فناوری‌های نوین، فرایندهای پیچیده بیمه را ساده کرده و خدمات سریع‌تر، شخصی‌سازی‌شده‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تری ارائه داده‌اند.

تحولات پیش‌رو و نقش تیم اقتصادی جدید

در شرایط فعلی، با تغییرات صورت‌گرفته در نهادهای ناظر و روی کار آمدن تیم اقتصادی جدید در دولت، انتظار می‌رود که توجه بیشتری به نقش و اهمیت اینشورتک‌ها در توسعه صنعت بیمه معطوف شود. تیم جدید در وزارت اقتصاد و سایر نهادهای مرتبط، می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و هوشمندانه، فضایی را فراهم کند که اینشورتک‌ها نه‌تنها به عنوان رقیبی برای بازیگران سنتی صنعت بیمه دیده نشوند، بلکه به عنوان بخشی از راه‌حل‌های پیشرفت و توسعه این صنعت عمل کنند.

نقش اینشورتک‌ها در تصمیم‌گیری‌های کلان

اینشورتک‌ها ظرفیت بالایی برای کمک به نوآوری در بازار بیمه دارند و می‌توانند در عرصه‌های مختلف، از دیجیتالی‌سازی خدمات تا تحلیل داده‌ها و بهبود تجربه مشتری، نقش مهمی ایفا کنند. یکی از انتظارات کلیدی از وزیر اقتصاد جدید و تیم همراهش، فراهم‌کردن بسترهای لازم برای مشارکت فعال‌تر اینشورتک‌ها در تصمیم‌گیری‌های کلان صنعت بیمه است. این مشارکت می‌تواند در قالب کارگروه‌های مشورتی، تعامل نزدیک با نهادهای رگولاتوری و هم‌افزایی با سایر بازیگران صنعت صورت بگیرد. توسعه همکاری‌های سازنده میان رگولاتور و اینشورتک‌ها می‌تواند به بهینه‌سازی سیاست‌ها، حذف موانع بوروکراتیک غیرضروری و تسهیل ورود فناوری‌های نوین به بازار بیمه کمک کند.

علاوه بر این، انتظار می‌رود که سیاست‌های جدید اقتصادی و رگولاتوری به حمایت از نوآوری و تسریع توسعه زیرساخت‌های دیجیتال در صنعت بیمه منجر شود. این حمایت می‌تواند از طریق تسهیل مقررات، تخصیص بودجه‌های حمایتی یا ایجاد تسهیلات قانونی برای سرمایه‌گذاری در بخش اینشورتک‌ها انجام شود.

مسیر آینده صنعت بیمه با همکاری و تعامل

تعامل سازنده و همکاری میان نهادهای نظارتی، شرکت‌های سنتی بیمه و اینشورتک‌ها، بهترین مسیر برای رشد و توسعه صنعت بیمه کشور خواهد بود. ایجاد فضای گفت‌وگو و تبادل نظر بین این بخش‌ها، نه‌تنها به بهبود سیاست‌های کلان کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود تا نیازهای واقعی بازار و مشتریان به‌درستی شناسایی و پاسخ مناسبی برای آنها ارائه شود. اگر تیم جدید اقتصادی به‌درستی به این تعامل و همکاری اهمیت دهد، اینشورتک‌ها می‌توانند نقش حیاتی خود را در بهبود و توسعه صنعت بیمه ایفا کنند و به جای یک چالش، بخشی از راه‌حل‌های کلیدی برای پیشبرد این صنعت باشند.

در نهایت، آینده صنعت بیمه کشور در گرو به‌کارگیری فناوری‌های نوین و دیجیتال است و اینشورتک‌ها می‌توانند پیشران این تحولات باشند. ازاین‌رو، انتظار می‌رود که دولت و نهادهای نظارتی با نگاه مثبت به این تحول، زمینه را برای رشد و نوآوری بیشتر در این حوزه فراهم کنند.