ایران -آمریکا بدون برجام در توکیو!
چند روز بعد از آنکه اعلام شد توافقی در برجام در نشست وین صورت نگرفته تا معادلات دیپلماتیک بین ایران و آمریکا پیچیده شود، قرار است تیمهای بسکتبال دو کشور در المپیک توکیو، به مصاف هم بروند؛ دیداری که قاعدتا با یا بدون برجام، اهمیت ورزشی خاصی خواهد داشت.
چند روز بعد از آنکه اعلام شد توافقی در برجام در نشست وین صورت نگرفته تا معادلات دیپلماتیک بین ایران و آمریکا پیچیده شود، قرار است تیمهای بسکتبال دو کشور در المپیک توکیو، به مصاف هم بروند؛ دیداری که قاعدتا با یا بدون برجام، اهمیت ورزشی خاصی خواهد داشت. روابط ورزشی ایران و آمریکا در چهار دهه اخیر همواره فرازوشیب زیادی داشته است. پس از انقلاب هر زمان تماسی بین ورزشکاران دو کشور برقرار شده، رسانهها از آن رویداد، پلی به سیاست زدهاند. دیپلماسی ورزشی اما تا به امروز نتوانسته، راهحلی برای عبور از بحران دیپلماتیک ایران و آمریکا باشد. اگرچه انتظار میرفت در سالهای اخیر با مذاکرات برجام، مناقشه بین دو کشور به نقطه روشنی برسد اما با ناتمامماندن این پرونده، تنشهای سیاسی همچنان به قوت خود باقی است. ایران و آمریکا با وجود قرارگرفتن در چنین فضایی، ناچار به رعایت منشور المپیک هستند. منشوری که میگوید ورزش از سیاست جداست و هیچ نوع تظاهرات یا تبلیغات سیاسی، مذهبی یا نژادی را در میدان مسابقه بر نمیتابد. تقابل بین تیمهای ملی بسکتبال ایران و آمریکا در بازیهای المپیک تابستانی 2020 توکیو جدیدترین مراوده بین دو کشور است.
رویارویی آسمانخراشهای ایرانی در بزرگترین میدان ورزشی دنیا، مقابل تیمی که قدرت مطلق بسکتبال جهان است، به خودی خود از اهمیت ویژهای برخوردار خواهد بود، چه برسد به اینکه چالشهای چندین و چند ساله سیاسی دو کشور هم بخواهد به آن اضافه شود.
ملیپوشان بسکتبال کشورمان که در یکی از سختترین گروههای این بازیها قرار گرفتهاند، بامداد فردا (چهارشنبه) دومین دیدار خود را برابر یانکیها برگزار میکنند. ایران و آمریکا برای دومین بار در طول تاریخ است که مقابل یکدیگر صفآرایی میکنند. دو تیم پیش از این و در جریان رقابتهای جام جهانی 2010 ترکیه رویاروی هم قرار گرفته بودند. در آن پیکارها ایران با مربیگری وسلین ماتیچ برای اولینبار مقابل آمریکا قرار گرفت. در آن بازی حامد حدادی 19 امتیاز و ارسلان کاظمی 14 امتیاز به دست آوردند و ایران با اختلاف 37 امتیاز (88 بر 51) شکست خورد.
دیدار با آمریکا بهعنوان یکی از قدرتهای بلامنازع بسکتبال دنیا در نوع جذاب و پرهیجان خواهد بود. تیمی که 12 بازیکن فوقستاره شاغل در NBA را در اختیار دارد. کوین دورانت، دریموند گرین، دیمین لیلارد، کلدون جانسون، جرمی گرانت چهرههای مطرح NBA هستند که پیراهن تیم ملی بسکتبال آمریکا را در المپیک 2020 پوشیدهاند. طبق آمار موجود در رنکینگ، تیم ملی ایران در رده آخر المپیک توکیو قرار دارد و تنها تیم حاضر در این دوره از بازیهای المپیک است که حتی یک بازیکن شاغل در لیگ NBA ندارد.
با همه اینها دیدار با آمریکا قطعا میتواند یکی از چالشهای جذاب زندگی بازیکنان تیم ملی ایران باشد. مهران شاهینطبع، سرمربی تیم ملی بسکتبال کشورمان در اظهارنظری گفته بود که هدفش از حضور در المپیک توکیو صعود به دور بعد بازیهاست. شاید بتوان یکی از دلایل امیدوارکننده برای ایجاد شگفتی توسط بسکتبال ایران در المپیک توکیو را تجربه بالای نفرات حاضر در ترکیب تیم دانست. درحالحاضر صمد نیکخواهبهرامی (کاپیتان)، حامد حدادی و سعید داورپناه سه ملیپوشی هستند که پیشازاین یک بار حضور در بازیهای المپیک (۲۰۰۸ پکن) را تجربه کردهاند و بازیکنانی چون بهنام یخچالی و محمد جمشیدی هم هر کدام سابقه دو دوره شرکت در مسابقات جامجهانی را دارند. آشنایی ملیپوشان دورگهای همچون مایک رستمپور، آرون گرامیپور و پویان جلالپور با سبک بسکتبال آمریکا و اروپا نیز از دیگر موارد امیدوارکننده به شمار میرود.
عنایت آتشی کارشناس بسکتبال درباره دیدار دو تیم ایران و آمریکا در المپیک میگوید: «توقعی نداریم که بچههای ما مقابل آمریکا برنده شوند. ما یک بازی جاندار و جنگنده از این تیم میخواهیم. در دنیای ورزش هیچ چیزی قابل پیشبینی نیست. آمریکا اولین بازی خود را در المپیک را به فرانسه باخته. ولی باز هم شانس قهرمانی المپیک را دارد. درعینحال این شکستها از اعتبارش کم میکند. شاید یک وقت ما هم این تیم را بردیم. آمریکاییها در دو دیدار تدارکاتی پیش از المپیک هم باخت داشتند».
به هر شکل باید به این نکته اشاره کرد که برخلاف ایران و آمریکا که روابط سیاسی تیرهای با همدیگر دارند، ورزشکاران آنها هر زمان در طول 43 سال گذشته با یکدیگر همگروه یا رویارو شدند، بدون تنش و جنجال در میدان مسابقه با هم مبارزه کردهاند.
مسابقه ایران و آمریکا در جام جهانی ١٩٩٨ در ٣١ خرداد ١٣٧٦ به یک رویداد پراهمیت در دنیا تبدیل شد. ایران، آمریکا را برد تا یکی از شیرینترین پیروزیهای ورزشیاش را جشن بگیرد. دراینمیان آنچه بیشتر برای رسانههای جهان درخور توجه بود، عکس دستهجمعی دو تیم در ابتدای بازی بود. مسابقات ورزشی بین ورزشکاران دو کشور در لیگ جهانی والیبال، کشتی، وزنهبرداری، تیروکمان و... مواردی بوده که در چند سال اخیر بدون هیچگونه حاشیهای برگزار شده است. درخورتوجهترین مسئلهای که در چند سال گذشته قدری فضای ورزشی بین ایران و آمریکا را ملتهب کرد، زمانی بود که ترامپ فرمان ممنوعیت ورود شهروندان و مسافران ایرانی را به کشورش صادر کرد. چند تیم ورزشی ایران برای حضور در آمریکا به مشکل برخوردند و در آنسو ایران عنوان کرد برای تیم آمریکا برای حضور در جام جهانی کرمانشاه ویزا صادر نمیکند درنهایت آزادکاران آمریکایی بهمنماه ٩٥ با استقبال گرم کرمانشاهیها در جام جهانی شرکت کردند و یک بار دیگر اخبار ورزش در کنار سیاست قرار گرفت. خاطره خوب این مسابقات استقبال بینظیر مردم کرمانشاه از جردن باروز کشتیگیر نامدار آمریکا بود. باروز پس از حادثه زلزله در کرمانشاه، در پیامی اینستاگرامی که به زبان فارسی نیز نوشته شده بود با مردم کرمانشاه همدردی کرد.