تخیل سیاسی

ناخودآگاه اجتماعی است که امکان تغییر را فراهم می‌کند. تعبیر «ناخودآگاه اجتماعی» را به کار می‌برم که با «ناخودآگاه جمعیِ» یونگی خلط نشود و فاصله‌اش با برداشت‌های دیگر از ناخودآگاه روشن بماند. در حقیقت به یک معنا ساحتِ تخیل سیاسی است. دلوز هم از «ناخودآگاه مولکولی» حرف می‌زند و هم «ناخودآگاه مولار». ناخودآگاه مولار عرصه ایده‌هاست. سطح مولار تخیل سیاسی ما ایرانی‌ها را در نظر بگیرید که همیشه در بزنگاه‌ها و نقاط عطف سیاسی، در بحران‌های سیاسی، خودش را نشان می‌دهد. مثلاً ایده‌ای که یک عنصر تخیل سیاسی ما ایرانی‌هاست، ناخودآگاه مولار ما ایرانی‌هاست. همیشه در بحران‌های سیاسی این ایده‌ها زنده می‌شوند. به این معنا این سطح از ناخودآگاه سیاسی فعال می‌شود، این ایده‌ها روی آدم‌های واقعی سایه می‌اندازند و همه چیز در این قالب تجربه می‌شود.