یک «نه»، دو مخاطب

مهدی قدیمی: دومین وزن‌کشی معنادار مجلس در روزهای گذشته بار دیگر با شکست سنگین تندروهای مخالف دولت همراه شد. جلسه استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، در حالی صبح دیروز در بهارستان برگزار شد که حدس‌زدن ابقای آخوندی و اعتماد مجدد نمایندگان به او کار دشواری نبود. اما آنچه بیش از نتیجه برای همه اهمیت داشت، تعداد آرا بود. دو روز قبل از این استیضاح، وقتی طرح اجرائی‌شدن برجام در صحن علنی به رأی گذاشته شد و یک فوریت آن با ۱۶۸ رأی موافق، ۵۷ رأی مخالف و ۹ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۷ نماینده حاضر در مجلس به تصویب رسید اولین وزن‌کشی به سود دیپلماسی دولت به پایان رسید. اما دیروز استیضاحی که هفت نفر از 15 امضاکننده آن منتسب به جبهه پایداری بودند، مجال دیگری بود برای وزن‌کشی اردوی مخالفان و حامیان دولت. امضاکنندگان این استیضاح، حسن کامران، نیره اخوان‌بی‌طرف، موسوی‌لارگانی و حاجی‌دلیگانی از استان اصفهان و کریمی‌قدوسی، روح‌الله حسینیان، بهرام بیرانوند، مجتبی رحماندوست، مهدی کوچک‌زاده، حمید رسایی، محمود نبویان، موسی‌الرضا ثروتی، عبدالله سامری، فاطمه آلیا و زهره طبیب‌زاده‌نوری بودند. وقتی رئيس مجلس در پایان جلسه علنی، آمار آرای ماخوذه را اعلام کرد، افزایش قابل‌توجه آرای موافق آخوندی نسبت به روز رأی‌اعتماد و اختلاف فاحش بین عدد موافقان و مخالفان استیضاح، از همه آنچه در جریان 200 دقیقه‌ای استیضاح گذشت، مهم‌تر بود: «آرای ماخوذه 252 رای، موافقان استیضاح 72 رای، مخالفان استیضاح 175 رأی و آرای ممتنع پنج رأی».
اما این نتایج معنادار تنها دستاورد استیضاح آخوندی نبود. این جلسه کم‌تنش مجالی هم بود برای بازگشت طیفی از اصولگرایان میانه‌رو به اردوگاه حامیان دولت؛ بازگشتی که نماد اصلی آن، نطق محمدرضا باهنر در دفاع از وزیر و مخالفت با استیضاح او بود. آنچه در نطق باهنر بیش از همه و در سایر نطق‌های موافقان و مخالفان مشهود بود، چالش بی‌پایان موافقان و مخالفان بر سر میراث احمدی‌نژاد و دولتش برای اقتصاد کشور و البته مسکن مهر او بود. این‌گونه بود که دفاع 15 دقیقه‌ای باهنر از آخوندی، بیش از هرچیز نقد عملکرد دولت احمدی‌نژاد در حوزه مسکن و شهرسازی و سیاست‌های اقتصادی دولت او بود و استیضاح‌کنندگان نیز هریک به نوعی برای نقد آخوندی، وضعیت پیش از او را ستودند تا آرایی که در پایان جلسه دیروز به ثبت رسید، به جز اعتماد به آخوندی و حمایت از سیاست‌های دولت، حاوی معنایی دیگر نیز باشد: «نه» گفتن اصولگرایان به حامیان گفتمان احمدی‌نژاد.
موج اول حمله
صبح دیروز وقتی موسی‌الرضا ثروتی، نماینده بجنورد، به‌عنوان اولین نماینده استیضاح‌کنندگان پشت تریبون رفت، تقریبا همه حاضران در جلسه می‌دانستند که با توجه به مسائل موجود، نطق او به راه‌آهن مشهد- بجنورد ختم خواهد شد و همین‌گونه نیز شد. او از وضعیت مسکن مهر که ترجیع‌بند همه نطق‌های مخالفان وزیر بود شروع و از وضعیت ناوگان حمل‌ونقل نیز انتقاد کرد. در نهایت مشکل اصلی خود یعنی راه‌آهن بجنورد- مشهد را که در ابتدای آغاز به کار دولت روحانی به دلیل ابهامات قرارداد دولت قبلی متوقف شده بود، مطرح کرد و به «مهاب قدس» که دو سال است از سوی ثروتی پیگیری می‌شود نیز اشاره کرد. پس از او نوبت به رحماندوست رسید تا به بیان دغدغه خود در حوزه تأمین مسکن ایثارگران و جانبازان و تأخیرهایی که در پرداخت وام مسکن به این قشر از جامعه صورت گرفته، بپردازد. او با بیان اینکه «بنده استیضاح را امضا نکرده بودم، اما در این مدت چون دیدم هنوز بسیاری از مسائل حل نشده است آن را امضا کردم»، افزود: «فکر می‌کنم وزیری که مسئله به این کوچکی را نتواند حل کند، وزیر مناسبی نبوده و ادامه کار وی به صلاح جمهوری اسلامی ایران نیست». استیضاح‌کننده بعدی هم موسوی‌لارگانی، از نمایندگان استان اصفهان بود. او که پرهیجان‌تر از دو نفر قبلی سخن می‌گفت با طرح ادعاي وجود نگاه تبعیض‌آمیز در عملكرد آخوندی، ريشه اين نگاه را رأی‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 دانست و مدعی شد:‌ «آخوندی به روستاهایی که به جای روحانی به احمدی‌نژاد رأی داده‌‌اند نگاه تبعیض‌آمیز دارد، سؤال ما این است که چرا وزیر باید تاوان این تبعیض را از مردم محروم بگیرد». او همچنین مدعی شد که در روستاها حتی یک متر جاده در دو سال مدیریت آخوندی آسفالتی نشده است! موسوی‌لارگانی همچنین گفت: در دوره آخوندی قراردادهای شرکت راه‌آهن ضمن ترک تشریفات، با شرکت ابن‌سینا که متعلق به وابستگان آخوندی بوده، منعقد شده است. او در بخش دیگری از سخنانش هم گفت: آخوندی یک‌ونیم میلیارد تومان برای تجهیز و نوسازی میهمانسرایی در مجاورت وزارتخانه هزینه کرده تا در آن ساکن شود، اما در آنجا سکونت ندارد.
فیلم رسایی
اما پس از این سه نماینده، نوبت به سه چهره‌ای رسید که به نظر می‌رسید بار اصلی نطق‌های استیضاح را باید به دوش بکشند. حمید رسایی و مهدی کوچک‌زاده و البته مهدی هاشمی، رئیس کمیسیون عمران که با وجود اصرارش بر اینکه نامش زیر برگه استیضاح نباشد، تلاش‌های مستمرش برای این استیضاح از چشم کسی پنهان نماند و دیروز هم در دو نوبت و بیش از همه امضاکنندگان به نطق مخالف با وزیر پرداخت. حمید رسایی، نطق خود را به همراه یک کلیپ تصویری که حاوی گزارشی از وضعیت مسکن‌ مهر در شهرهای مختلف و برخی اظهارنظرهای آخوندی در طول دو سال گذشته بود، آغاز کرد. در دقایقی که فیلم در حال پخش بود، رسایی با ایما و اشاره به سمت آخوندی که روبه‌روی او در ردیف اول میهمانان کنار مجید انصاری نشسته بود، چیزهایی می‌گفت و لبخند می‌زد و نمایندگانی را که اطراف صندلی آخوندی ایستاده بودند یک‌به‌یک نام می‌برد و به هر کدام طعنه و کنایه‌ای می‌زد. در ادامه پخش این فیلم، وقتی برای لحظاتی صدای بلندگوهای مجلس قطع شد، رسایی گفت انگار سیستم صوتی مجلس هم گاهی اوقات مریض می‌شود و کمال پیرمؤذن از وسط صحن با صدای بلند فریاد زد: «الهی شکر». چند دقیقه بعد و هنگامی که رسایی گفت من با نگاه سیاسی اینجا قرار نگرفته‌ام و دفاعم از استیضاح برای این است که روز قیامت بتوانم جواب دهم، فریادهای دو- دو نمایندگان در صحن طنین‌انداز شد. رسایی همچنین در نطق خود مدعی شد در دفعات قبلی که آخوندی برای پاسخ به سؤال نمایندگان به صحن آمده است، با اختلاف یک رأی از کارت زرد نجات یافته و بعد از اعلام رأی‌ها، یکی از نمایندگان هم اعلام کرده رأی مخالف او اشتباها موافق ثبت شده است، اما پس از پایان نطق رسایی، علی لاریجانی که ریاست جلسه را برعهده داشت، نتیجه استعلام هیأت‌رئیسه از مرکز انفورماتیک مجلس را اعلام کرد که براساس آن در جلسه اشاره شده رسایی، از جمع 199 رأی ماخوذه، 107 نفر به نفع آخوندی و 84 نفر مخالف او رأی داده بودند و حتی به فرض صحت ادعای رسایی، مبنی بر اشتباه‌بودن یک رأی هم آخوندی، در آن جلسه کارت زرد نمی‌گرفته است.
حمله بی‌نتیجه کوچک‌زاده و فاز اول سخنان هاشمی
پس از رسایی نوبت به کوچک‌زاده رسید تا در جایگاه نطق قرار بگیرد. او ابتدا گفت از خبرنگاران می‌خواهم مطالب من را کامل نقل کنند و در جمله بعد با حمله به مطبوعاتی که در روزهای اخیر از آخوندی حمایت کرده بودند، آنها را مصادیق «شارلاتانیزم مطبوعاتی» نامید. او بعد از این حمله مقدماتی به مطبوعات، سراغ دولت رفت. ابتدا گفت کامیون‌داران مدت‌ها در صف گمرک منتظر می‌مانند تا بار به آنها تحویل شود؛ چون مسئولان گمرک، بارها را به بستگان خود و وزیر اقتصاد می‌دهند. این سخن او با اعتراض طیب‌نیا که در کنار برخی دیگر از وزرا در ردیف اول نشسته بود، همراه شد. در ادامه نیز کوچک‌زاده از وضعیت مسکن مهر هشتگرد و آسفالت‌نشدن خیابان‌های آن انتقاد کرد و بلافاصله هم با اشاره به جهانگیری که روبه‌روی جایگاه نطق نشسته بود، گفت: «آقای آخوندی اگر برای آسفالت خیابان‌های این شهرک بودجه ندارید، چطور برای آسفالت‌کردن مسیر ویلای آقای جهانگیری در روستای کوشک‌زر، بودجه دارید؟!» او البته به همین‌قدر انتقاد از اعضای کابینه اکتفا نکرد و در پایان نطق خود هم به روحانی تاخت و از دست‌دادن ظریف با اوباما انتقاد کرد تا در فرصتي 15دقیقه‌ای که برای دفاع از استیضاح در اختیارش قرار گرفته بود، به نیمی از دولت حمله کند. سخنان پایانی او در انتقاد از روحانی و سیاست‌های دولت و ظریف با فریادهای دو- دو، از طرف نمایندگان پاسخ داده شد، تا كوچك‌زاده با ترک جایگاه نطق، تریبون را در اختیار مهدی هاشمی قرار دهد. مهدی هاشمی هم به عنوان رئیس کمیسیون عمران، البته در شرایطی پشت تریبون قرار گرفت که بسیاری از اعضای این کمیسیون در ردیف حامیان آخوندی اعلام موضع کرده بودند و او مجبور بود فقط از طرف خودش و نه به عنوان رئیس کمیسیون سخن بگوید. او سقوط آنتونف و «فلایت‌جت» سال‌های گذشته را در کنار مشکلات ناوگان حمل‌ونقل، از جمله دلایل خود برای انتقاد از وزیر اعلام کرد. او در ادامه از چهار وزیری که به روحانی نامه نوشته‌‌اند تشکر کرد و مدعی شد علت رکود، عملکرد ضعیف آخوندی در حوزه مسکن و شهرسازی و همچنین حوزه راه است.
اولین دفاع وزیر
پس از نطق‌های شش نماینده حامی استیضاح، نوبت به آخوندی رسید. او ابتدا گفت: «من چهار بار به نحوی از انحا از نمایندگان تأییدیه گرفته‌ام؛ اولین تأییدیه هنگام گرفتن رأی اعتماد از نمایندگان بود. همچنین سه بار پاسخ‌های بنده برای صحن مجلس قانع کننده بود و شما به صحبت‌های بنده اعتماد کردید. موضوع استیضاح پنج ماه است در جریان است و بنده بارها در جلسات کمیسیون عمران در این‌ باره شرکت کرده‌ام و بیشتر نمایندگان در این جلسات عرایض بنده را قانع‌کننده دانسته و تعدادی از آنها استیضاح خود را پس می‌گرفتند. بنابراین با چهار بار حضور در کمیسیون عمران مجلس، نمایندگان به توضیحات بنده توجه بیشتری کردند، اما در هر صورت بحث استیضاح مطرح شد؛ هر چند از زمانی که این موضوع مطرح شد، بنده حتی نگذاشتم بحث استیضاح تأثیرات منفی روی کارکنان وزارتخانه داشته باشد». آخوندی ادامه داد: «وزارت راه و شهرسازی 56 هزار کارمند دارد و 10 هزار پیمانکار با این وزارتخانه در ارتباط هستند؛ اما همه نمایندگان می‌دانند من به هیچ وجه نگذاشتم سایه استیضاح بر کارکنان این وزارتخانه بيفتد و آخرین اقدام وزارت راه و شهرسازی برگزاری اولین همایش برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی بود که همین چند روز گذشته برگزار شد و در این همایش، 121 پروژه بزرگ با 25 میلیارد یورو عرضه شد». او گفت وزارتخانه‌اش 120 هزار میلیارد قرارداد دارد و امسال از شش هزار میلیاردی که قرار بوده دریافت کند، فقط هزار میلیارد دریافت کرده است؛ اما حتی یک پروژه هم تعطیل نشده است. آخوندی با صدای بلند خطاب به نمایندگان گفت: «کدام نماینده اینجا حضور دارد که در یک سال گذشته حداقل یک جاده در حوزه انتخابیه‌اش، احداث یا بهسازی نشده باشد». پس از این سؤال آخوندی، سکوت برای لحظاتی بر صحن حکم‌فرما شد. او خطاب به نمایندگان استان‌های مرزی گفت آیا در این مدت همه پایانه‌های مرزی، بهسازی نشده‌اند؟ آخوندی همچنین به مرمت و استانداردسازی یکی از باندهای فرودگاه مهرآباد و آغازبه‌کار پروژه مربوط به باند دوم و همین‌طور حذف بازرسی‌های بی‌دلیل از ورودی این فرودگاه اشاره کرد، خبر راه‌اندازی ترمینال دو فرودگاه امام را با چندین برابر ظرفیت فعلی تا 10 ماه آینده اعلام کرد و سایت‌هایی را که در آن همه پروژه‌های وزارتخانه اطلاع‌رسانی می‌شود تا هر نوع امکان رانت از میان برود به همه نشان داد. همچنین سایتی نیز به نمایندگان نشان داده شد که در آن در هر لحظه تمام شهروندان کشور می‌توانند تصاویر هریک از دوربین‌های مختلف راه‌های کشور را به‌صورت آنلاین مشاهده کنند.
دفاع سخنگوی کمیسیون و نایب‌رئیس مجلس
در ادامه این جلسه منصور آرامی، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس، به‌عنوان نماینده حامی وزیر پشت تریبون رفت و ضمن بیان آمار و ارقامی در دفاع از عملکرد وزیر و پاسخ به برخی از مخالفان وزیر، تأکید کرد: «من همین‌جا شهادت می‌دهم تعامل وزیر و معاونان وی با کمیسیون عمران طبق نامه‌ای که از سوی 18 نفر از نمایندگان به امضا رسید، تعامل سازنده‌ای بوده است». این شهادت او تأثیر زیادی در کاهش وزن نظرات رئیس کمیسیون عمران نزد نمایندگان داشت، اما پس از او نوبت به محمدرضا باهنر رسید و او در نطق 15 دقیقه‌ای خود، جمله‌به‌جمله در دفاع از آخوندی، نقد سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد را نیز بیان کرد. او نطق خود را با این جمله آغاز کرد که «رأی امروز آخوندی از روز رأی اعتمادش بیشتر خواهد بود».
باهنر در ادامه تصریح کرد: «بنده حجت علمی دارم که تنها به‌دلیل مسکن‌های مهر، 10 واحد درصد تورم اضافه به کشور تحمیل شده و قدرت خرید 17 میلیون خانوار کشور کاهش یافته است». او با تأکید بر اینکه بالاخره مسکن مهر باید تکمیل شود، افزود: «اما باید این کار به‌گونه‌ای انجام شود که هزینه‌های آن برای کشور به حداقل برسد». نایب‌رئیس مجلس همچنین گفت آخوندی وزارت را در شرایطی تحویل گرفت که 150 هزار میلیارد تومان پروژه نیمه‌تمام داشت و اگر به این پروژه‌ها سالی 15هزار میلیارد هم بودجه تخصیص پیدا کند، با درنظرگرفتن هزینه‌های استهلاک هیچ‌گاه به پایان نخواهد رسید. او در جملاتی کنایه‌آمیز گفت وقتی دولتی می‌خواهد تصمیم بگیرد، نباید چهار سال یا هشت سال خودش را ببیند و باید اجرائی‌بودن این تصمیمات در آینده را نیز محاسبه کند، او به هدفمندسازی یارانه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: «آیا می‌دانید ما الان در هر سال 40 میلیارد دلار انرژی مصرف می‌کنیم؟ آیا می‌دانید یکی از کارهای وزارت راه در ماه‌های اخیر این بوده که گازوئیل ماشین‌های سنگین را براساس محاسبه به ناوگان حمل‌ونقل تحویل داده و از این محل به میزان روزانه شش میلیون لیتر در مصرف گازوئیل صرفه‌جویی شده است». باهنر با اشاره به سابقه طولانی خود در مجلس و بیان اینکه تقریبا همه دولت‌ها را دیده و با وزرای آنها کار کرده، گفت آخوندی یکی از وزرای فهیم و باتدبیر این کشور است. او در پایان نطق خود نیز احمدی‌نژاد را از کنایه‌های خود بی‌بهره نگذاشت و در پاسخ به هاشمی و کوچک‌زاده که در نطق‌هایشان به هواپیمای مورد استفاده رئیس‌جمهور در سفر به نیویورک ایراد گرفته بودند، گفت: «اینکه رئیس‌جمهور به نیویورک رفته‌‌اند هم اشکالی ندارد، همان‌طور که رئیس‌جمهور سابق هم نه‌تنها به نیویورک بلکه به ونزوئلا می‌رفت و اشکالی هم نداشت!
فاز آخر حمله
پس از این نوبت به علی‌اصغر زارعی و مهدی هاشمی رسید؛ دو چهره نزدیک به دولت احمدی‌نژاد که نامشان در بین امضاکنندگان استیضاح وجود نداشت ولی 30 دقیقه پایانی فرصت استیضاح‌کنندگان در اختیار آنان قرار گرفت تا به نطق بپردازند. زارعی در نطق خود به مواردی همچون واگذاری قراردادهای شرکت رجا، به شرکت‌هایی که متعلق به کارکنان خود راه‌آهن است اشاره کرد و مدعی شد که برخی از شرکای آخوندی در شرکت‌های ساختمان‌سازی معاونان او شده‌‌اند و پروژه‌ها را به سمت شرکت‌های خود سوق می‌دهند. او می‌گفت این اطلاعات را از زیرمجموعه خود وزارت راه دریافت کرده است. هاشمی نیز در بخش پایانی سخنانش به سراغ بحثی رفت که بسیاری معتقدند مهم‌ترین دلیل اصرار او بر استیضاح بوده؛ ماجرای انتخابات نظام مهندسی که با تصمیم آخوندی مبنی‌بر ممنوعیت حضور دوشغله‌ها در آن، دست هاشمی از آن کوتاه ماند. هاشمی به این نوع بررسی صلاحیت‌ها اعتراض کرد و آن را مهندسی ریزش کاندیداهای رأی‌آور دانست.
دفاع آخر آقای وزیر
سرانجام نوبت به آخوندی رسید تا در آخرین دفاعیات خود، به سؤالات مطرح‌شده پاسخ دهد. او آماری تفصیلی از مسکن مهر ارائه کرد و گفت که بر اساس بررسی سازمان برنامه و بودجه برای تکمیل مسکن‌های مهر نیاز به پنج‌هزارو 600 میلیارد تومان اعتبار برای خدمات زیربنایی و چهار هزار و 800 میلیارد تومان اعتبار برای امور روبنایی داریم، درحالیکه اعتبار موجودمان صفر مطلق است. او سپس اشاره کرد که بیش از دو میلیون و 600 هزار واحد نیمه‌کاره وجود داشته که حدود یک میلیون و 400هزار واحد آن تحویل داده شده و بقیه نیز چون تکمیل نیست تحویل داده نمی‌شود. او اقدام صورت‌گرفته درباره نظام مهندسی را مبارزه با فساد دانست و گفت: «چرا باید در دوطرف میز یعنی در شهرداری و نظام مهندسی یک نفر بنشیند تا جامعه شریف مهندسان متهم به امضافروشی شود؟» او همچنین تأکید کرد که هرکسی درباره قراردادهای وزارت راه شبهه‌ای دارد به رئیس دستگاه قضا مراجعه کند تا معلوم شود چگونه در این دو سال قراردادهایی را که در آنها میلیاردها دلار ابهام وجود داشت، اصلاح کردیم.
مخاطبان رأی مجلس
پس از این مجادلات، رأی‌گیری در صحن علنی آغاز شد و دقایقی بعد، اعلام نتایج آرا، آب سردی بود بر سر مخالفانی که به نظر می‌رسد حنایشان دیگر برای بهارستان‌نشینان رنگی ندارد. دیروز نه‌تنها آخوندی و دولتمردان همراهش با لب خندان صحن را ترک کردند تا نتایج آرا را از رادیو بشنوند، بلکه پس از پایان جلسه علنی هم اکثر نمایندگان با رضایت از نتیجه آرا به راهروهای مجلس آمدند اما هرچه خبرنگاران منتظر ماندند، خبری از استیضاح‌کنندگان در راهروهای مجلس نشد. این انزوای مخالفان دولت و به‌رخ‌کشیده‌شدن وزن حامیان دولت در مجلس اصولگرایان، خود نشانه‌ای از شتاب‌گرفتن حرکت نمایندگان مجلس نهم برای فاصله‌گرفتن از اردوگاه تندروهاست. آرای به‌صندوق‌ریخته‌‌شده در این رأی‌گیری را می‌توان پیامی به اعضای جبهه پایداری و تیم دولت احمدی‌نژاد دانست؛ دو طیفی که در رأس مخالفان سیاست‌های دولت روحانی قرار دارند و حالا همه‌چیز نشان از بی‌رغبتی اصولگرایان برای هم‌کاسه‌شدن با آنان دارد.

مهدی قدیمی: دومین وزن‌کشی معنادار مجلس در روزهای گذشته بار دیگر با شکست سنگین تندروهای مخالف دولت همراه شد. جلسه استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، در حالی صبح دیروز در بهارستان برگزار شد که حدس‌زدن ابقای آخوندی و اعتماد مجدد نمایندگان به او کار دشواری نبود. اما آنچه بیش از نتیجه برای همه اهمیت داشت، تعداد آرا بود. دو روز قبل از این استیضاح، وقتی طرح اجرائی‌شدن برجام در صحن علنی به رأی گذاشته شد و یک فوریت آن با ۱۶۸ رأی موافق، ۵۷ رأی مخالف و ۹ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۷ نماینده حاضر در مجلس به تصویب رسید اولین وزن‌کشی به سود دیپلماسی دولت به پایان رسید. اما دیروز استیضاحی که هفت نفر از 15 امضاکننده آن منتسب به جبهه پایداری بودند، مجال دیگری بود برای وزن‌کشی اردوی مخالفان و حامیان دولت. امضاکنندگان این استیضاح، حسن کامران، نیره اخوان‌بی‌طرف، موسوی‌لارگانی و حاجی‌دلیگانی از استان اصفهان و کریمی‌قدوسی، روح‌الله حسینیان، بهرام بیرانوند، مجتبی رحماندوست، مهدی کوچک‌زاده، حمید رسایی، محمود نبویان، موسی‌الرضا ثروتی، عبدالله سامری، فاطمه آلیا و زهره طبیب‌زاده‌نوری بودند. وقتی رئيس مجلس در پایان جلسه علنی، آمار آرای ماخوذه را اعلام کرد، افزایش قابل‌توجه آرای موافق آخوندی نسبت به روز رأی‌اعتماد و اختلاف فاحش بین عدد موافقان و مخالفان استیضاح، از همه آنچه در جریان 200 دقیقه‌ای استیضاح گذشت، مهم‌تر بود: «آرای ماخوذه 252 رای، موافقان استیضاح 72 رای، مخالفان استیضاح 175 رأی و آرای ممتنع پنج رأی».
اما این نتایج معنادار تنها دستاورد استیضاح آخوندی نبود. این جلسه کم‌تنش مجالی هم بود برای بازگشت طیفی از اصولگرایان میانه‌رو به اردوگاه حامیان دولت؛ بازگشتی که نماد اصلی آن، نطق محمدرضا باهنر در دفاع از وزیر و مخالفت با استیضاح او بود. آنچه در نطق باهنر بیش از همه و در سایر نطق‌های موافقان و مخالفان مشهود بود، چالش بی‌پایان موافقان و مخالفان بر سر میراث احمدی‌نژاد و دولتش برای اقتصاد کشور و البته مسکن مهر او بود. این‌گونه بود که دفاع 15 دقیقه‌ای باهنر از آخوندی، بیش از هرچیز نقد عملکرد دولت احمدی‌نژاد در حوزه مسکن و شهرسازی و سیاست‌های اقتصادی دولت او بود و استیضاح‌کنندگان نیز هریک به نوعی برای نقد آخوندی، وضعیت پیش از او را ستودند تا آرایی که در پایان جلسه دیروز به ثبت رسید، به جز اعتماد به آخوندی و حمایت از سیاست‌های دولت، حاوی معنایی دیگر نیز باشد: «نه» گفتن اصولگرایان به حامیان گفتمان احمدی‌نژاد.
موج اول حمله
صبح دیروز وقتی موسی‌الرضا ثروتی، نماینده بجنورد، به‌عنوان اولین نماینده استیضاح‌کنندگان پشت تریبون رفت، تقریبا همه حاضران در جلسه می‌دانستند که با توجه به مسائل موجود، نطق او به راه‌آهن مشهد- بجنورد ختم خواهد شد و همین‌گونه نیز شد. او از وضعیت مسکن مهر که ترجیع‌بند همه نطق‌های مخالفان وزیر بود شروع و از وضعیت ناوگان حمل‌ونقل نیز انتقاد کرد. در نهایت مشکل اصلی خود یعنی راه‌آهن بجنورد- مشهد را که در ابتدای آغاز به کار دولت روحانی به دلیل ابهامات قرارداد دولت قبلی متوقف شده بود، مطرح کرد و به «مهاب قدس» که دو سال است از سوی ثروتی پیگیری می‌شود نیز اشاره کرد. پس از او نوبت به رحماندوست رسید تا به بیان دغدغه خود در حوزه تأمین مسکن ایثارگران و جانبازان و تأخیرهایی که در پرداخت وام مسکن به این قشر از جامعه صورت گرفته، بپردازد. او با بیان اینکه «بنده استیضاح را امضا نکرده بودم، اما در این مدت چون دیدم هنوز بسیاری از مسائل حل نشده است آن را امضا کردم»، افزود: «فکر می‌کنم وزیری که مسئله به این کوچکی را نتواند حل کند، وزیر مناسبی نبوده و ادامه کار وی به صلاح جمهوری اسلامی ایران نیست». استیضاح‌کننده بعدی هم موسوی‌لارگانی، از نمایندگان استان اصفهان بود. او که پرهیجان‌تر از دو نفر قبلی سخن می‌گفت با طرح ادعاي وجود نگاه تبعیض‌آمیز در عملكرد آخوندی، ريشه اين نگاه را رأی‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 دانست و مدعی شد:‌ «آخوندی به روستاهایی که به جای روحانی به احمدی‌نژاد رأی داده‌‌اند نگاه تبعیض‌آمیز دارد، سؤال ما این است که چرا وزیر باید تاوان این تبعیض را از مردم محروم بگیرد». او همچنین مدعی شد که در روستاها حتی یک متر جاده در دو سال مدیریت آخوندی آسفالتی نشده است! موسوی‌لارگانی همچنین گفت: در دوره آخوندی قراردادهای شرکت راه‌آهن ضمن ترک تشریفات، با شرکت ابن‌سینا که متعلق به وابستگان آخوندی بوده، منعقد شده است. او در بخش دیگری از سخنانش هم گفت: آخوندی یک‌ونیم میلیارد تومان برای تجهیز و نوسازی میهمانسرایی در مجاورت وزارتخانه هزینه کرده تا در آن ساکن شود، اما در آنجا سکونت ندارد.
فیلم رسایی
اما پس از این سه نماینده، نوبت به سه چهره‌ای رسید که به نظر می‌رسید بار اصلی نطق‌های استیضاح را باید به دوش بکشند. حمید رسایی و مهدی کوچک‌زاده و البته مهدی هاشمی، رئیس کمیسیون عمران که با وجود اصرارش بر اینکه نامش زیر برگه استیضاح نباشد، تلاش‌های مستمرش برای این استیضاح از چشم کسی پنهان نماند و دیروز هم در دو نوبت و بیش از همه امضاکنندگان به نطق مخالف با وزیر پرداخت. حمید رسایی، نطق خود را به همراه یک کلیپ تصویری که حاوی گزارشی از وضعیت مسکن‌ مهر در شهرهای مختلف و برخی اظهارنظرهای آخوندی در طول دو سال گذشته بود، آغاز کرد. در دقایقی که فیلم در حال پخش بود، رسایی با ایما و اشاره به سمت آخوندی که روبه‌روی او در ردیف اول میهمانان کنار مجید انصاری نشسته بود، چیزهایی می‌گفت و لبخند می‌زد و نمایندگانی را که اطراف صندلی آخوندی ایستاده بودند یک‌به‌یک نام می‌برد و به هر کدام طعنه و کنایه‌ای می‌زد. در ادامه پخش این فیلم، وقتی برای لحظاتی صدای بلندگوهای مجلس قطع شد، رسایی گفت انگار سیستم صوتی مجلس هم گاهی اوقات مریض می‌شود و کمال پیرمؤذن از وسط صحن با صدای بلند فریاد زد: «الهی شکر». چند دقیقه بعد و هنگامی که رسایی گفت من با نگاه سیاسی اینجا قرار نگرفته‌ام و دفاعم از استیضاح برای این است که روز قیامت بتوانم جواب دهم، فریادهای دو- دو نمایندگان در صحن طنین‌انداز شد. رسایی همچنین در نطق خود مدعی شد در دفعات قبلی که آخوندی برای پاسخ به سؤال نمایندگان به صحن آمده است، با اختلاف یک رأی از کارت زرد نجات یافته و بعد از اعلام رأی‌ها، یکی از نمایندگان هم اعلام کرده رأی مخالف او اشتباها موافق ثبت شده است، اما پس از پایان نطق رسایی، علی لاریجانی که ریاست جلسه را برعهده داشت، نتیجه استعلام هیأت‌رئیسه از مرکز انفورماتیک مجلس را اعلام کرد که براساس آن در جلسه اشاره شده رسایی، از جمع 199 رأی ماخوذه، 107 نفر به نفع آخوندی و 84 نفر مخالف او رأی داده بودند و حتی به فرض صحت ادعای رسایی، مبنی بر اشتباه‌بودن یک رأی هم آخوندی، در آن جلسه کارت زرد نمی‌گرفته است.
حمله بی‌نتیجه کوچک‌زاده و فاز اول سخنان هاشمی
پس از رسایی نوبت به کوچک‌زاده رسید تا در جایگاه نطق قرار بگیرد. او ابتدا گفت از خبرنگاران می‌خواهم مطالب من را کامل نقل کنند و در جمله بعد با حمله به مطبوعاتی که در روزهای اخیر از آخوندی حمایت کرده بودند، آنها را مصادیق «شارلاتانیزم مطبوعاتی» نامید. او بعد از این حمله مقدماتی به مطبوعات، سراغ دولت رفت. ابتدا گفت کامیون‌داران مدت‌ها در صف گمرک منتظر می‌مانند تا بار به آنها تحویل شود؛ چون مسئولان گمرک، بارها را به بستگان خود و وزیر اقتصاد می‌دهند. این سخن او با اعتراض طیب‌نیا که در کنار برخی دیگر از وزرا در ردیف اول نشسته بود، همراه شد. در ادامه نیز کوچک‌زاده از وضعیت مسکن مهر هشتگرد و آسفالت‌نشدن خیابان‌های آن انتقاد کرد و بلافاصله هم با اشاره به جهانگیری که روبه‌روی جایگاه نطق نشسته بود، گفت: «آقای آخوندی اگر برای آسفالت خیابان‌های این شهرک بودجه ندارید، چطور برای آسفالت‌کردن مسیر ویلای آقای جهانگیری در روستای کوشک‌زر، بودجه دارید؟!» او البته به همین‌قدر انتقاد از اعضای کابینه اکتفا نکرد و در پایان نطق خود هم به روحانی تاخت و از دست‌دادن ظریف با اوباما انتقاد کرد تا در فرصتي 15دقیقه‌ای که برای دفاع از استیضاح در اختیارش قرار گرفته بود، به نیمی از دولت حمله کند. سخنان پایانی او در انتقاد از روحانی و سیاست‌های دولت و ظریف با فریادهای دو- دو، از طرف نمایندگان پاسخ داده شد، تا كوچك‌زاده با ترک جایگاه نطق، تریبون را در اختیار مهدی هاشمی قرار دهد. مهدی هاشمی هم به عنوان رئیس کمیسیون عمران، البته در شرایطی پشت تریبون قرار گرفت که بسیاری از اعضای این کمیسیون در ردیف حامیان آخوندی اعلام موضع کرده بودند و او مجبور بود فقط از طرف خودش و نه به عنوان رئیس کمیسیون سخن بگوید. او سقوط آنتونف و «فلایت‌جت» سال‌های گذشته را در کنار مشکلات ناوگان حمل‌ونقل، از جمله دلایل خود برای انتقاد از وزیر اعلام کرد. او در ادامه از چهار وزیری که به روحانی نامه نوشته‌‌اند تشکر کرد و مدعی شد علت رکود، عملکرد ضعیف آخوندی در حوزه مسکن و شهرسازی و همچنین حوزه راه است.
اولین دفاع وزیر
پس از نطق‌های شش نماینده حامی استیضاح، نوبت به آخوندی رسید. او ابتدا گفت: «من چهار بار به نحوی از انحا از نمایندگان تأییدیه گرفته‌ام؛ اولین تأییدیه هنگام گرفتن رأی اعتماد از نمایندگان بود. همچنین سه بار پاسخ‌های بنده برای صحن مجلس قانع کننده بود و شما به صحبت‌های بنده اعتماد کردید. موضوع استیضاح پنج ماه است در جریان است و بنده بارها در جلسات کمیسیون عمران در این‌ باره شرکت کرده‌ام و بیشتر نمایندگان در این جلسات عرایض بنده را قانع‌کننده دانسته و تعدادی از آنها استیضاح خود را پس می‌گرفتند. بنابراین با چهار بار حضور در کمیسیون عمران مجلس، نمایندگان به توضیحات بنده توجه بیشتری کردند، اما در هر صورت بحث استیضاح مطرح شد؛ هر چند از زمانی که این موضوع مطرح شد، بنده حتی نگذاشتم بحث استیضاح تأثیرات منفی روی کارکنان وزارتخانه داشته باشد». آخوندی ادامه داد: «وزارت راه و شهرسازی 56 هزار کارمند دارد و 10 هزار پیمانکار با این وزارتخانه در ارتباط هستند؛ اما همه نمایندگان می‌دانند من به هیچ وجه نگذاشتم سایه استیضاح بر کارکنان این وزارتخانه بيفتد و آخرین اقدام وزارت راه و شهرسازی برگزاری اولین همایش برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی بود که همین چند روز گذشته برگزار شد و در این همایش، 121 پروژه بزرگ با 25 میلیارد یورو عرضه شد». او گفت وزارتخانه‌اش 120 هزار میلیارد قرارداد دارد و امسال از شش هزار میلیاردی که قرار بوده دریافت کند، فقط هزار میلیارد دریافت کرده است؛ اما حتی یک پروژه هم تعطیل نشده است. آخوندی با صدای بلند خطاب به نمایندگان گفت: «کدام نماینده اینجا حضور دارد که در یک سال گذشته حداقل یک جاده در حوزه انتخابیه‌اش، احداث یا بهسازی نشده باشد». پس از این سؤال آخوندی، سکوت برای لحظاتی بر صحن حکم‌فرما شد. او خطاب به نمایندگان استان‌های مرزی گفت آیا در این مدت همه پایانه‌های مرزی، بهسازی نشده‌اند؟ آخوندی همچنین به مرمت و استانداردسازی یکی از باندهای فرودگاه مهرآباد و آغازبه‌کار پروژه مربوط به باند دوم و همین‌طور حذف بازرسی‌های بی‌دلیل از ورودی این فرودگاه اشاره کرد، خبر راه‌اندازی ترمینال دو فرودگاه امام را با چندین برابر ظرفیت فعلی تا 10 ماه آینده اعلام کرد و سایت‌هایی را که در آن همه پروژه‌های وزارتخانه اطلاع‌رسانی می‌شود تا هر نوع امکان رانت از میان برود به همه نشان داد. همچنین سایتی نیز به نمایندگان نشان داده شد که در آن در هر لحظه تمام شهروندان کشور می‌توانند تصاویر هریک از دوربین‌های مختلف راه‌های کشور را به‌صورت آنلاین مشاهده کنند.
دفاع سخنگوی کمیسیون و نایب‌رئیس مجلس
در ادامه این جلسه منصور آرامی، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس، به‌عنوان نماینده حامی وزیر پشت تریبون رفت و ضمن بیان آمار و ارقامی در دفاع از عملکرد وزیر و پاسخ به برخی از مخالفان وزیر، تأکید کرد: «من همین‌جا شهادت می‌دهم تعامل وزیر و معاونان وی با کمیسیون عمران طبق نامه‌ای که از سوی 18 نفر از نمایندگان به امضا رسید، تعامل سازنده‌ای بوده است». این شهادت او تأثیر زیادی در کاهش وزن نظرات رئیس کمیسیون عمران نزد نمایندگان داشت، اما پس از او نوبت به محمدرضا باهنر رسید و او در نطق 15 دقیقه‌ای خود، جمله‌به‌جمله در دفاع از آخوندی، نقد سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد را نیز بیان کرد. او نطق خود را با این جمله آغاز کرد که «رأی امروز آخوندی از روز رأی اعتمادش بیشتر خواهد بود».
باهنر در ادامه تصریح کرد: «بنده حجت علمی دارم که تنها به‌دلیل مسکن‌های مهر، 10 واحد درصد تورم اضافه به کشور تحمیل شده و قدرت خرید 17 میلیون خانوار کشور کاهش یافته است». او با تأکید بر اینکه بالاخره مسکن مهر باید تکمیل شود، افزود: «اما باید این کار به‌گونه‌ای انجام شود که هزینه‌های آن برای کشور به حداقل برسد». نایب‌رئیس مجلس همچنین گفت آخوندی وزارت را در شرایطی تحویل گرفت که 150 هزار میلیارد تومان پروژه نیمه‌تمام داشت و اگر به این پروژه‌ها سالی 15هزار میلیارد هم بودجه تخصیص پیدا کند، با درنظرگرفتن هزینه‌های استهلاک هیچ‌گاه به پایان نخواهد رسید. او در جملاتی کنایه‌آمیز گفت وقتی دولتی می‌خواهد تصمیم بگیرد، نباید چهار سال یا هشت سال خودش را ببیند و باید اجرائی‌بودن این تصمیمات در آینده را نیز محاسبه کند، او به هدفمندسازی یارانه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: «آیا می‌دانید ما الان در هر سال 40 میلیارد دلار انرژی مصرف می‌کنیم؟ آیا می‌دانید یکی از کارهای وزارت راه در ماه‌های اخیر این بوده که گازوئیل ماشین‌های سنگین را براساس محاسبه به ناوگان حمل‌ونقل تحویل داده و از این محل به میزان روزانه شش میلیون لیتر در مصرف گازوئیل صرفه‌جویی شده است». باهنر با اشاره به سابقه طولانی خود در مجلس و بیان اینکه تقریبا همه دولت‌ها را دیده و با وزرای آنها کار کرده، گفت آخوندی یکی از وزرای فهیم و باتدبیر این کشور است. او در پایان نطق خود نیز احمدی‌نژاد را از کنایه‌های خود بی‌بهره نگذاشت و در پاسخ به هاشمی و کوچک‌زاده که در نطق‌هایشان به هواپیمای مورد استفاده رئیس‌جمهور در سفر به نیویورک ایراد گرفته بودند، گفت: «اینکه رئیس‌جمهور به نیویورک رفته‌‌اند هم اشکالی ندارد، همان‌طور که رئیس‌جمهور سابق هم نه‌تنها به نیویورک بلکه به ونزوئلا می‌رفت و اشکالی هم نداشت!
فاز آخر حمله
پس از این نوبت به علی‌اصغر زارعی و مهدی هاشمی رسید؛ دو چهره نزدیک به دولت احمدی‌نژاد که نامشان در بین امضاکنندگان استیضاح وجود نداشت ولی 30 دقیقه پایانی فرصت استیضاح‌کنندگان در اختیار آنان قرار گرفت تا به نطق بپردازند. زارعی در نطق خود به مواردی همچون واگذاری قراردادهای شرکت رجا، به شرکت‌هایی که متعلق به کارکنان خود راه‌آهن است اشاره کرد و مدعی شد که برخی از شرکای آخوندی در شرکت‌های ساختمان‌سازی معاونان او شده‌‌اند و پروژه‌ها را به سمت شرکت‌های خود سوق می‌دهند. او می‌گفت این اطلاعات را از زیرمجموعه خود وزارت راه دریافت کرده است. هاشمی نیز در بخش پایانی سخنانش به سراغ بحثی رفت که بسیاری معتقدند مهم‌ترین دلیل اصرار او بر استیضاح بوده؛ ماجرای انتخابات نظام مهندسی که با تصمیم آخوندی مبنی‌بر ممنوعیت حضور دوشغله‌ها در آن، دست هاشمی از آن کوتاه ماند. هاشمی به این نوع بررسی صلاحیت‌ها اعتراض کرد و آن را مهندسی ریزش کاندیداهای رأی‌آور دانست.
دفاع آخر آقای وزیر
سرانجام نوبت به آخوندی رسید تا در آخرین دفاعیات خود، به سؤالات مطرح‌شده پاسخ دهد. او آماری تفصیلی از مسکن مهر ارائه کرد و گفت که بر اساس بررسی سازمان برنامه و بودجه برای تکمیل مسکن‌های مهر نیاز به پنج‌هزارو 600 میلیارد تومان اعتبار برای خدمات زیربنایی و چهار هزار و 800 میلیارد تومان اعتبار برای امور روبنایی داریم، درحالیکه اعتبار موجودمان صفر مطلق است. او سپس اشاره کرد که بیش از دو میلیون و 600 هزار واحد نیمه‌کاره وجود داشته که حدود یک میلیون و 400هزار واحد آن تحویل داده شده و بقیه نیز چون تکمیل نیست تحویل داده نمی‌شود. او اقدام صورت‌گرفته درباره نظام مهندسی را مبارزه با فساد دانست و گفت: «چرا باید در دوطرف میز یعنی در شهرداری و نظام مهندسی یک نفر بنشیند تا جامعه شریف مهندسان متهم به امضافروشی شود؟» او همچنین تأکید کرد که هرکسی درباره قراردادهای وزارت راه شبهه‌ای دارد به رئیس دستگاه قضا مراجعه کند تا معلوم شود چگونه در این دو سال قراردادهایی را که در آنها میلیاردها دلار ابهام وجود داشت، اصلاح کردیم.
مخاطبان رأی مجلس
پس از این مجادلات، رأی‌گیری در صحن علنی آغاز شد و دقایقی بعد، اعلام نتایج آرا، آب سردی بود بر سر مخالفانی که به نظر می‌رسد حنایشان دیگر برای بهارستان‌نشینان رنگی ندارد. دیروز نه‌تنها آخوندی و دولتمردان همراهش با لب خندان صحن را ترک کردند تا نتایج آرا را از رادیو بشنوند، بلکه پس از پایان جلسه علنی هم اکثر نمایندگان با رضایت از نتیجه آرا به راهروهای مجلس آمدند اما هرچه خبرنگاران منتظر ماندند، خبری از استیضاح‌کنندگان در راهروهای مجلس نشد. این انزوای مخالفان دولت و به‌رخ‌کشیده‌شدن وزن حامیان دولت در مجلس اصولگرایان، خود نشانه‌ای از شتاب‌گرفتن حرکت نمایندگان مجلس نهم برای فاصله‌گرفتن از اردوگاه تندروهاست. آرای به‌صندوق‌ریخته‌‌شده در این رأی‌گیری را می‌توان پیامی به اعضای جبهه پایداری و تیم دولت احمدی‌نژاد دانست؛ دو طیفی که در رأس مخالفان سیاست‌های دولت روحانی قرار دارند و حالا همه‌چیز نشان از بی‌رغبتی اصولگرایان برای هم‌کاسه‌شدن با آنان دارد.