سنگ‌نبشته ساسانی «سرمشهد» کازرون در حال محو کامل
بزرگ‌ترین سنگ‌نبشته پهلوی ساسانی کشور در روستای سرمشهد کازرون به همراه سنگ‌نگاره ساسانی بهرام دوم که در سینه کوهی تراشیده شده در حال پاک‌شدن و حذف از چهره تاریخ است. روی بخش‌هایی از این سند با ارزش، در گذشته با رنگ یادگاری نوشته و آن را سوراخ کرده‌اند!
مهرگان: بزرگ‌ترین سنگ‌نبشته پهلوی ساسانی کشور در روستای سرمشهد کازرون به همراه سنگ‌نگاره ساسانی بهرام دوم که در سینه کوهی تراشیده شده در حال پاک‌شدن و حذف از چهره تاریخ است. روی بخش‌هایی از این سند با ارزش، در گذشته با رنگ یادگاری نوشته و آن را سوراخ کرده‌اند! گُل‌سنگ‌ها مانند خوره به جانش افتاده و نفس‌هایش را بریده است. دیگر تاب و توانی ندارد و رنگ از رُخساره‌اش پریده و هر دَم با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند و چشم به راه است تا شاید من و تو یاری‌رسانش باشیم. رطوبت ناشی از بارندگی‌ها، لکه‌های قهوه‌ای‌رنگی را پدیدآورده و یادگار ساسانیان را با خطر جدی و نابودی روبه‌رو کرده است که نبود دورچینی و سایه‌بان برای حفاظت بهتر از آن، این یادمان تاریخی را با چالش جدی روبه‌رو کرده است.
همچنین سنگ‌نگاره بهرام دوم در پایین سنگ‌نبشته نیز وضعیت بهتری ندارد و بیش از یک دهه است از دشواری‌های گوناگونی رنج می‌برد و کمتر مورد نگرش مسئولان و مدیران میراث فرهنگی و دیگر نهادهای فرهنگی و مدیریت شهری قرار گرفته است. عوامل بیولوژیکی (گل‌سنگ‌ها) در میان سنگ‌ها و نگارکَند (نقش برجسته) بهرام دوم رِخنه کرده و ترک‌هایی را روی یادگار ساسانیان پدید آورده است. از سویی با گذشت زمان و رسیدگی نکردن مسئولان، ترک و شکاف‌هایی که از گذشته وجود داشته، گسترده‌تر شده و رشد آن شتاب بیشتری گرفته است. رخنه عوامل طبیعی همانند باد، باران، آفتاب و تغییر دمای هوای شب و روز از دیگر دشواری‌های یادگار ساسانیان است. عوامل انسانی نیز رحمی به نگارکَند بهرام دوم نکرده و یادگاری‌نویسی‌هایی را از گذشته برجای گذاشته است. اما آن روی سکه، گونه‌ای دیگر است. درد بی‌تفاوتی و بی‌مسئولیتی و کم‌کاری مدیران میراث فرهنگی در دولت گذشته که با هیاهو، ندانم‌کاری و سیاسی‌شدن آن سازمان، آرامش همه یادمان‌های ملی را برهم زده و آنان را با خطر ویرانی و حذف روبه‌رو کرده بود، دامان برخی از مدیران امروز وزارت میراث فرهنگی را هم گرفته است و با بی‌مهری‌ها و مدیریت نامناسب خود، روزگار تاریک و اندوهباری را برای باارزش‌ترین و مهم‌ترین سندِ نوشتاری ساسانی رقم زده است و لرزه بر اندام رنجور و بی‌دفاع آن انداخته است.
از سویی، کمبود بودجه و نیروی کار کافی در میراث فرهنگی، یادمان‌های ملی و تاریخی کشور را تا مرز سقوط و نابودی پیش برده است. با این همه هنوز هم توجه و رسیدگی به یادگارهای نیاکانی به دغدغه‌ای برای مدیران فرهنگی کشور و استان تبدیل نشده است و به سادگی و آسودگی از کنار آن می‌گذرند. جالب آنجاست که همه مدیران بلندپایه کشور و استان شعار زیبا و دلنشین گردشگری هم سر می‌دهند. در زمینه مرمت و حفاظت بهتر این یادمان تاریخی فرهنگی نیز پیش‌تر سیامک علی‌زاده مرمتگر آثار بناها و اشیا به تارنمای فرهنگی مهرگان گفته بود: شدت آسیب‌ها روی این سنگ‌نبشته رو به افزایش است مگر اینکه تمهیداتی شتابنده برای آن فراهم شود. یکی از کارهای مهم، مبارزه با عوامل بوتانیکی گیاهی و گل‌سنگ‌هاست که هر چند مدت یک بار باید آن را ضدعفونی کرده تا از رشد و ریشه دوانیدن آنها پیشگیری شود». دکتر علی‌زاده در ادامه گفته است: «باید همه ترک‌ها و شکاف‌ها را با رزین و ترکیبی از مصالح همانند پر کرد تا از ورود هوا و رطوبت به درون شکاف‌ها پیشگیری شود. زیرا این سوراخ‌ها و شکاف‌ها سبب گسترش و پیشرفت فرسودگی در درون ساختار سنگ‌ها خواهد شد. این استاد دانشگاه افزوده است: «پس از پاک‌سازی یادگاری‌نویسی و لکه‌های زنگ و بقایای گل‌سنگ‌ها، آن سنگ‌نبشته و سنگ‌نگاره را باید با مواد نگهدارنده تازه از ترکیبات نانویی که هیچگونه تأثیر ظاهری و جانبی ندارد، تمیز کرد. این پوشش سبب نگهداری و حفظ نمای سنگ در برابر رطوبت، لکه‌ها، باران و... خواهد شد. از سویی دیگر باید هر چند مدت یک بار آن را از سر گرفت». اما با وجود پیشنهاد این کارشناس مرمت و حفاظت از بناها و آثار تاریخی در گذشته که گزارش آن همان زمان در رسانه‌ها و روزنامه‌ها بازتاب یافته بود و به آگاهی مدیران پیشین میراث فرهنگی استان رسیده بود در همچنان بر همان پاشنه می‌چرخد و هر کدام از پیشنهادهای علمی کارشناسان امر و دلسوزان فرهنگی مورد توجه مسئولان میراث فرهنگی قرار نگرفته است تا یکی از مهم‌ترین و ارزنده‌ترین یادمان‌های تاریخی کشور در سراشیبی نابودی قرار گیرد و از چهره تاریخ و صفحه روزگار زدوده شود. کارشناسان میراث فرهنگی به این نکته پافشاری دارند که دست‌کم می‌توان سایه‌بانی در بالای سر سنگ‌نبشته نصب کرد یا راه رخنه باران را منحرف کرد تا از شدت فرسودگی و نابودی آن کاسته شود. اما شوربختانه همین موضوع هم مورد توجه مسئولان قرار نگرفته است و فریادها و درخواست‌ها تاکنون ره به جایی نبرده است. سنگ‌نبشته ساسانی و سنگ‌نگاره بهرام دوم از نخستین یادمان‌های ملی است که در 20 بهمن 1318 خورشیدی با شماره 336 در فهرست یادمان‌های ملی ایران به ثبت رسیده است.
