تهدید یا فرصت

24 ساعت دیگر تکلیف ماراتن سیاسی چندماهه اخیر آمریکا با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور روشن می‌شود. ماراتنی که در پایانش، سرنوشت چهار سال پیش‌روی ایالات متحده را رقم خواهد زد. تنور انتخابات ریاست‌جمهوری این روزها حسابی داغ است و نگاه همه کشورها به ایالات متحده دوخته شده تا کلیددار بعدی کاخ سفید مشخص شود. چراکه بی‌شک علاوه‌بر خود آمریکا، نتایج این انتخابات هرچه باشد می‌تواند تأثیرات مستقیم و ملموسی را روی تحولات و معادلات سایر نقاط جهان داشته باشد؛ از جنگ اوکراین گرفته تا بحران در خاورمیانه و سایر موضوعات.

در این بین یکی از جدی‌ترین پرونده‌هایی که به اذعان بسیاری از تحلیلگران در گرو تعیین‌تکلیف مستأجر بعدی کاخ سفید است، مذاکرات بر زمین مانده تهران - واشنگتن، آینده تاریک برجام و تحریم‌هاست. خاصه آنکه دولت پزشکیان شعار محوری خود را روی تنش‌زدایی با غرب و آغاز مذاکرات قرار داده است. به همین دلیل نتایج انتخابات آمریکا و پیروزی کامالا هریس یا دونالد ترامپ می‌تواند به شکل غیرقابل انکاری روی تحقق این شعار اثرگذار باشد.

ترامپ را  جدا از راهبردهای حزب جمهوری‌خواه باید تحلیل کرد

«علی ماجدی» سفیر پیشین ایران در برزیل، ژاپن و آلمان در گفت‌وگو با «شرق»: دونالد ترامپ در چهار سال دولت خود از برجام خارج شد و تمام دستاوردهایی که با توافق هسته‌ای داشت به نتیجه می‌رسید را ناکام گذاشت. در ادامه سیاست فشار حداکثری و به صفر رساندن فروش نفت ایران و سایر اقدامات ضدایرانی را انجام داد. هم‌زمان موضوع فشار منطقه‌ای بر تهران را پی گرفت. به همین دلیل اگرچه در دوره جو بایدن هم مذاکراتی انجام نشد و در یک سال گذشته حمایت تام و تمامی از رژیم اسرائیل توسط آمریکا صورت گرفت، اما بایدن در قبال ایران سعی کرد انعطاف بیشتری از دونالد ترامپ نشان دهد. با این حال من معتقدم که باید سیاست‌های دونالد ترامپ را به شکل فردی و جدا از راهبردهای حزب جمهوری‌خواه تحلیل کرد.

حتی با ترامپ هم امکان مذاکره وجود دارد

«علی ماجدی» در گفت‌وگو با «شرق»: یک جور عدم قطعیت در این مسیر وجود دارد. چون از یک طرف حتی فردی مانند دونالد ترامپ اهل ریسک است. لذا می‌توان با او هم وارد مذاکره شد و به نتیجه رسید. هرچند که نمی‌توان اعتماد تام و تمامی به دونالد ترامپ و گفته‌هایش داشت. از طرف دیگر چون برجام ابتکار دموکرات‌ها در دوره اوباما بود و جو بایدن هم معاون اول اوباما بود و در دوره ریاست‌جمهوری خود بایدن هم علی‌رغم ناکامی، واقعا به دنبال احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود، لذا تصورم بر این است که زمینه بهتری برای مذاکرات در صورت پیروزی کاملا هریس وجود دارد.

روزهای آخر چالش‌های ایران و آمریکا

صادق ملکی، دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی: به نظر چالش‌های میان ایران و آمریکا به روزهای آخر خود نزدیک شده است. این بحران حتی اگر رو به تصاعد باشد، دیر یا زود به مذاکرات پنهان و آشکار منجر خواهد شد. آمریکا با هوشیاری دارد مهم‌ترین مسئله خاورمیانه را که مسئله فلسطین است، حل‌وفصل می‌کند. برخی نیز بدون درک پیچیدگی‌های چندوجهی بازی سیاست، به بازی گرفته می‌شوند. اینکه اسرائیل و ایران حملات خود علیه یکدیگر را با اطلاع و هماهنگی آمریکا انجام می‌دهند، باید قابل تعمق باشد. آمریکا باید هرچه زودتر با فارغ‌شدن از دغدغه‌های خاورمیانه به چین و شرق آسیا بپردازد که کارزار اصلی آنجاست.

اشتراک‌نظر ناخواسته، ایران و آمریکا

احمد دستمالچیان، سفیر پیشین ایران در لبنان و اردن در گفت‌وگو با «شرق»:  هر دو نامزد حزب دموکرات و جمهوری‌خواه باید اصول استراتژیک ایالات متحده را پیاده کنند و تفاوت بین این دو، فقط در پیاده‌کردن تاکتیک‌هاست. اما موضوع مهم اینجاست که اگر به روند تحولات و معادلات یک سال گذشته در خاورمیانه بعد از عملیات طوفان‌الاقصی نگاه کنیم، می‌بینیم که به شکل ناخواسته، یک همسویی و اشتراک نظر بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در مدیریت و کنترل تنش در غرب آسیا شکل گرفته است و تهران و واشنگتن، هر دو به‌صراحت تأکید دارند که به دنبال تشدید تنش، گسترش درگیری در منطقه و بروز یک جنگ فراگیر نیستند.

مذاکرات دولت ‌ چه با هریس و چه با ترامپ آغاز خواهد شد

احمد دستمالچیان، سفیر پیشین ایران در لبنان و اردن در گفت‌وگو با «شرق»: مذاکرات ایران با آمریکا، چه با هریس و چه با ترامپ آغاز خواهد شد. ضمن آنکه دولت پزشکیان هم یک سیاست خارجی نوین را ترسیم کرده که خطوط اصلی آن کاملا روشن و مشخص است. لذا اگر غرب و به‌ویژه آمریکا چشمان باز و درک واقع‌بینانه‌ای داشته باشند و ضمنا از اراده لازم و جدی برای تنش‌زدایی برخوردار باشند، به‌راحتی می‌توانند مذاکرات با دولت پزشکیان را آغاز کرده و به نتیجه مطلوب و برد‌-‌برد برای همه طرفین برسانند.