دولت جدید، سیاست جدید!

به گزارش شبکه شرق، شامگاه دوشنبه با برگزاری مراسم تحلیف دونالد ترامپ، او رسما کارش را به عنوان  ۴۷ امین رئیس جمهور آمریکا شروع کرد. ترامپ اگرچه در مراسم تحلیف خود به جز سه کشور مکزیک، پاناما و چین از هیچ کشور دیگری یاد نکرد، اما بامداد سه‌شنبه در کاخ سفید مدعی شد که «ما بازگشتیم تا ایران را پاسخگو کنیم.» او در مراسمی در واشنگتن و در حین امضای فرمان های اجرایی در ادعای واهی دیگر «ایران را ورشکسته توصیف کرد که دیگر قادر به حمایت از به حماس و حزب‌الله نیست.»

رئیس جمهور تازه مستقر آمریکا در ادامه ادبیات ضدایرانی اش، ضمن اشاره به این نکته اگر او (ترامپ) رئیس‌جمهور بود، عملیات «طوفان الاقصی» به وقوع نمی‌پیوست و ایران پولی برای حزب‌الله و حماس نداشت، ادعا کرد که «ایران ثروتمند است، اما اسرائیل آن‌ها را تضعیف کرده است». ترامپ به‌عنوان شاهدی برای ادعای خود به انفجار پیجر‌ها در لبنان و حملات اسرائیل به سامانه‌های پدافندی ایران اشاره کرد. 

علی رغم آنچه که توسط دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح شد، احمد نصر در گفت وگوی خود با «شرق» باور دارد که «اگر به سخنرانی مراسم تحلیف ترامپ دقت کرد، اساساً او به حوزه سیاست خارجی ورود نکرد.» لذا این تحلیلگر باور دارد که «موضوعات سیاست خارجی در اولویت‌های بعدی ترامپ پس از مسائل داخلی آمریکا قرار دارد.» با چنین قرائتی، این مفسر حوزه سیاست خارجی، نگاه دونالد ترامپ به پرونده‌های دیپلماتیک را به دو دسته تحلیل می‌کند که نخست ناظر به «اولویت‌ها» و سپس «اولیت‌های» ترامپ است. در تبیین و تشریح این نکته، نصر، «اولویت سیاست خارجی دونالد ترامپ را مهار چین از منظر اقتصادی و تجاری می‌داند و به موازاتش، اولیت‌های دولت تازه نفس آمریکا هم به پایان دادن جنگ اوکراین و همچنین مدیریت تحولات خاورمیانه باز می‌گردد.» به همین دلیل وی چنین ارزیابی می‌کند که «ادعاهای ضدایرانی دونالد ترامپ در حین امضای فرمان‌های اجرایی و یا دیگر اشارات او به جنگ اوکراین، توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل و ... موید آن است که سیاست خارجی دولت جدید در ایالات متحده، ذیل موضوعات داخلی امریکا باید تعریف شود و این پرونده ها، مرکز و کانون تحولات نخواهد بود.» هرچند که به گفته این کارشناس «نمی‌توان منکر تاثیرات قدرت‌گیری مجدد دونالد ترامپ در همه عرصه‌های سیاست خارجی و مشخصاً آینده روابط ایران بود.»

از لغو ۸۰ فرمان اجرایی بایدن تا خروج از پیمان آب و هوایی و سازمان بهداشت جهانی

دونالد ترامپ ساعاتی پس از آغاز به کارش در کاخ سفید، تعدادی از فرمان های اجرایی را از مسایل سیاست خارجی تا داخلی و اجتماعی و اقتصادی و قضایی امضا کرد. رئیس جمهور جدید آمریکا تعدادی از دستورات اجرایی مهاجرتی را امضا کرد و آن‌ها را «اقدامات بزرگ» نامید. او مجموعه‌ای از فرمان های اجرایی مهاجرتی را امضا کرد که منجر به تشدید نظارت بر مهاجرت خواهد شد که تحقق وعده‌های مختلفی است که در طول کارزار انتخاباتی خود داده بود. به نوشته ایرنا برخی از اقدامات ترامپ نمایانگر کارهای نیمه‌تمام از دوره اول ریاست‌جمهوری‌ او است و  این شامل تعیین کارتل‌های مواد مخدر به عنوان سازمان‌های تروریستی خارجی است که می‌تواند پیش‌نیازی برای استفاده از نیروی نظامی در خاک مکزیک باشد.

ترامپ همچنین دستوری اجرایی امضا کرد که تلاش برای پایان دادن به تابعیت از طریق تولد را دنبال می‌کند، موضوعی قانونی که نیاز به اصلاح قانون اساسی یا رسیدگی از طریق دادگاه‌ها دارد. ترامپ همچنین دستوری را امضا کرد که وضعیت اضطراری ملی در مرز جنوبی ایالات متحده را اعلام می‌کند، که منجر به استقرار منابع اضافی پنتاگون و نیروهای مسلح برای تکمیل دیوار مرزی و سایر تلاش‌ها می‌شود. این تنها بر امنیت مرز جنوبی تمرکز دارد. ترامپ در ورزشگاه کپیتال وان با اشاره به این نکته که دولت بایدن بدترین دولت آمریکا بود، ۸۰ فرمان اجرایی دولت قبل را لغو کرد. ترامپ افزود که از توافق یکجانبه اقلیمی پاریس که کلاهبرداری است خارج خواهیم شد. 

از دیگر فرمان اجرایی امضا سده می توان به «فرمان متوقف شدن هرگونه آیین نامه، قانون یا پروتکل جدید در دستگاه‌های دولتی تا هنگام استقرار کامل دولت جدید»، فرمان بازگشت فوری همه کارمندان دولت فدرال به دفاتر کار (یعنی لغو کامل دورکاری برای کارمندان فدرال)، دستور اجرایی به همه وزارت خانه‌های و ادارات دولتی مبنی بر توجه به هزینه‌های زندگی، فرمان اجرایی به همه بخش های دولتی مبنی بر تلاش برای احیای آزادی بیان و پیش گیری از هرگونه سانسور دولتی که موجب محدودیت آزادی بیان شود، فرمان لغو فرمان های اجرایی دولت بایدن در زمینه‌های مختلفی همچون هوش مصنوعی و خودروهای برقی، فرمان توقف استخدام‌های فدرال.

ترامپ همچنین در فرمانی، ۹۰ روز توقف در کمک های توسعه خارجی اعمال کرد تا کارآمدی این کمک ها و سازگاری آنها با سیاست خارجی آمریکا مورد ارزیابی قرار گیرد. رئیس جمهور آمریکا با امضای یک فرمان اجرایی، خروج این کشور از سازمان جهانی بهداشت را اعلام کرد. ترامپ  همچنین فرمانی اجرایی را امضا کرد که اجرای ممنوعیت تیک‌تاک را به مدت ۷۵ روز به تعویق می‌اندازد.

دو نکته مهم در امضای فرمان های اجرایی ترامپ 

با توجه به مجموع فرمان‌های امضا شده دونالد ترامپ در اولین روز کاری خود، احمد نصر در ادامه تحلیلش به «شرق» از دو نکته بسیار مهم در فرمان‌های اجرایی دولت جدید آمریکا می گوید که به زعمش هر کدام از این نکات، پایه و مبنای تحلیلی جدا جداگانه‌ای را می‌طلبد. این کارشناس با ارجاع به گفته قبلی خود مبنی بر اینکه «سیاست خارجی در اولویت قرار ندارد»، معتقد است که «در فرمان‌های اجرایی امضا شده نخستین روز کاری دونالد ترامپ هیچ فرمانی در حوزه دیپلماتیک امضا نشد و تقریباً تمام فرامین به سه دسته لغو فرمان‌های دولت جو بایدن، فرمان‌های حوزه مهاجرتی و کنترل بیشتر مرزها و نیز مسائل مربوط به ساختار اداری آمریکا باز می‌گردد. » در پیوست همین نکته یک مقام آمریکایی به رویترز اعلام کرد که «ترامپ بلافاصله تعرفه‌های جدیدی بر کانادا، چین و مکزیک وضع نخواهد کرد، که این یک تحولی غیرمنتظره بود که باعث کاهش شدید ارزش دلار آمریکا و افزایش شاخص‌های بورس جهانی در روزی شد که بازارهای مالی ایالات متحده تعطیل بودند.»

البته ترامپ در کاخ سفید و خطاب به خبرنگاران اعلام کرد که «در حال فکر بر روی اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات از دو کشور مکزیک و کانادا از اول فوریه است و این به معنای یک مهلت تقریبا یک هفته‌ای است از تعرفه‌هایی که او وعده داده بود در اولین روز ریاست‌جمهوری خود اعمال کند». ضمنا از ترامپ درباره تعرفه‌ها برای  چین پرسیده شد که او در پاسخ گفت، «تعرفه‌هایی که در زمان ریاست‌جمهوری اول خود بر چین وضع کرده بود هنوز برقرار است.» نکته دومی که نصر به آن می پردازد، این بود که «ترامپ فوراً اقدامی در مورد اقتصاد یا تورم که از موضوعات مهم و موثر بر پیروزی مجدد او در انتخابات ریاست جمهوری بود، انجام نداد.»

ضربه احتمالی ترامپ به محیط زیست و بهداشت جهانی

البته مجتبی رحیم‌نیا دیگر کارشناسی بود که در گپ و گفت خود با «شرق»، ارزیابی احمد نصر را زیر سوال می‌برد و معتقد است که «برخی فرمان‌های امضا شده دونالد ترامپ در نخستین روز کاری او مستقیماً به پرونده‌های دیپلماتیک ارتباط دارد» که در چند مورد این تحلیلگر به «پرونده کوبا، اسرائیل و همچنین وقف حمایت‌های خارجی» آمریکا اشاره دارد.

در راستای همین نکته، دونالد ترامپ در فرمانی، تصمیم دولت بایدن بر حذف نام کوبا از فهرست کشورهای حامی تروریسم را لغو کرد. او همچنین تحریم‌های دولت بایدن علیه شهرک‌نشین های افراطی اسرائیلی  را که در کرانه باختری مرتکب خشونت شده بودند، لغو کرد. ترامپ همچنین در فرمانی، ۹۰ روز توقف در کمک های توسعه خارجی اعمال کرد تا کارآمدی این کمک ها و سازگاری آنها با سیاست خارجی آمریکا مورد ارزیابی قرار گیرد.

البته رحیم نیا برخی فرمان‌های دیگر امضا شده دونالد ترامپ را هم دارای تبعات و آثار جدی در حوزه سیاست خارجی می‌داند» و مشخصا از دو فرمان دونالد ترامپ برای «خروج از پیمان آب و هوایی پاریس» و دیگر فرمان او برای «خروج از سازمان بهداشت جهانی» یاد می کند که به باور این کارشناس امضای این دو فرمان «قطعاً روی موضوع زیست محیطی بین المللی و همچنین مباحث مربوط به بهداشت و درمان در عرصه بین المللی، لطمات جدی را وارد خواهد کرد.»