نفت نگران ترامپ

به گزارش شرق، اخیرا وال استریت ژورنال گزارشی منتشر کرده با عنوان “U.S. Frackers and Saudi Officials Tell Trump They Won’t Drill More”. این رسانه در گزارشی ‌تحلیل‌هایی در مورد برنامه‌های نفتی دونالد ترامپ و موانع موجود در اجرای این برنامه‌ها ارائه کرده است. ظاهرا ترامپ و تیمش قصد دارند مثل دوره پیشین او، صادرات نفت ایران را به‌وسیله تحریم‌های شدیدتر کاهش دهند؛ امری که نه‌تنها می‌تواند بر بازار جهانی نفت تاثیر بگذارد بلکه این بار ترامپ هم با چالش‌های داخلی و بین‌المللی فراوانی روبه‌رو است.

●راهبرد ترامپ و نقش عربستان

طبق گزارش وال‌استریت ژورنال، اطرافیان ترامپ اعلام کرده‌اند که او قصد دارد مستقیماً به عربستان سفر کند و از مقامات سعودی بخواهد که در صورت کاهش صادرات نفت ایران، با افزایش تولید نفت خود، قیمت‌های جهانی را کنترل کنند.

چرا که در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، همکاری نزدیکی با کاخ سفید داشت. با این حال اکنون وضعیت تغییر کرده و عربستان نسبت به گذشته اولویت‌های متفاوتی در سیاست خارجی دارد.

به گفته مقامات سعودی، ریاض اکنون به دنبال بهبود روابط با تهران است و دیگر تمایلی ندارد مانند گذشته، سیاست‌های ضدایرانی آمریکا را همراهی کند. توافق اخیر میان ایران و عربستان که با میانجی‌گری چین حاصل شد، نشان می‌دهد که ریاض تلاش دارد درگیری‌های منطقه‌ای را کاهش دهد و اقتصاد خود را متنوع کند. در نتیجه، بعید است که عربستان مانند گذشته با ترامپ همکاری کند و تولید نفت خود را صرفاً برای فشار بر ایران افزایش دهد.

علاوه بر تغییر در سیاست خارجی، عربستان دلایل اقتصادی مهمی نیز برای ممانعت از افزایش تولید نفت دارد. از جمله اینکه دولت سعودی در حال اجرای برنامه‌های توسعه‌ای گسترده‌ای مانند پروژه نئوم (یک شهر فوق‌مدرن در صحرای عربستان) است که نیازمند منابع مالی هنگفتی است. بنابراین، کاهش قیمت نفت به دلیل افزایش تولید، می‌تواند برنامه‌های اقتصادی عربستان را مختل کند.

●چالش‌ تحریم بنادر چینی

سوی دیگر نقشه ترامپ، چین است. یکی از راهکارهای رئیس جمهور آمریکا برای کاهش صادرات نفت ایران، هدف قرار دادن بنادری در چین است که نفت ایران را دریافت می‌کنند.

چین یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران است و تحریم‌های آمریکا در دوره بایدن نتوانسته مانع این تجارت شود. حالا هم اجرای چنین تحریم‌هایی نیازمند همکاری گسترده با شرکت‌های حمل‌ونقل و بانک‌های بین‌المللی است و  ممکن است با مقاومت‌های جدی از سوی چین و دیگر کشورها مواجه شود.

●مخالفت تولیدکنندگان نفت شیل

ضلع سوم برنامه‌های ترامپ اما داخلی به نظر می‌رسد؛ در حالی که ترامپ امیدوار است افزایش تولید داخلی بتواند کاهش نفت ایران را جبران کند، تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا تمایلی به افزایش تولید ندارند.

دلیل این موضوع هم تجربیات گذشته از بحران مالی در صنعت نفت شیل است. در سال‌های گذشته بسیاری از شرکت‌های نفتی آمریکا به دلیل تولید بیش از حد، دچار ورشکستگی شدند و اکنون سیاست آن‌ها تغییر کرده است و ترجیح می‌دهند به جای افزایش تولید، تولیدکنندگان نفت شیل، هزینه‌های خود را کاهش دهند و سودآوری خود را حفظ کنند.

این موضوع به چالشی بزرگ برای ترامپ تبدیل می‌شود، زیرا بدون افزایش تولید داخلی، فشار بر قیمت جهانی نفت بیشتر خواهد شد و ممکن است افزایش قیمت بنزین در آمریکا، محبوبیت او را کاهش دهد.

●آیا ترامپ موفق می‌شود؟

اگرچه ترامپ معتقد است که افزایش تولید نفت می‌تواند به کاهش تورم و تقویت مواضع آمریکا در برابر روسیه و ایران کمک کند، اما با مقاومت‌هایی از سوی تولیدکنندگان داخلی و احتمالا عربستان سعودی مواجه است که برنامه‌های او را با چالش روبه‌رو می‌کند.

به طور کلی استراتژی نفتی ترامپ برای مهار ایران، این بار با موانع داخلی و بین‌المللی بیشتری روبه‌رو است. زیرا علاوه بر اینکه تولیدکنندگان آمریکایی تمایلی به افزایش تولید ندارند، عربستان سیاست‌های جدیدی در پیش گرفته و چین هم ممکن است در برابر تحریم‌ها واکنش نشان دهد، برخی نیز معتقدند که تحریم‌ها علیه روسیه بر برنامه‌های ترامپ برای فشار به ایران موثر هستند.

برای مثال رسانه اسپانیایی سینکودیاس، در مقاله‌ای توضیح داده که تحریم‌های اخیر علیه روسیه توسط بایدن، که هدفش محدود کردن صادرات نفت روسیه بوده است، می‌تواند بر برنامه ترامپ برای کاهش صادرات نفت ایران تأثیر بگذارد. چرا که اگر ترامپ بخواهد فشار بر ایران را از طریق تحریم نفتی اعمال کند، باید منتظر واکنش سازمان اوپک باشد، چون در صورت عدم همکاری اوپک، این استراتژی می‌تواند باعث افزایش قیمت جهانی نفت شود.

با این حال این امکان هم وجود دارد که طبق تحلیل چند ماه پیش رویترز، ترامپ قصد داشته باشد بازی را بهم بزند ‌و به کاهش تحریم‌ها علیه روسیه بپردازد. اقدامی که می‌تواند به کاهش فشارهای اقتصادی بر مسکو و تقویت روابط اقتصادی بین دو کشور منجر شود‌ و ممکن است ورق را در بازار نفت برگرداند، زیرا روسیه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت است و تسهیل تحریم‌ها می‌تواند تولید نفت این کشور را افزایش دهد و تأثیرات آن اثر افزایش فشار به ایران بر قیمت جهانی نفت را به طور چشمگیری کم کند.

با کنار هم گذاشتن تمام این عوامل، می‌توان گفت سیاست‌های ترامپ برای کاهش صادرات نفت ایران، اگرچه ممکن است اما این بار به آسانی گذشته قابل اجرا به نظر نمی‌رسد و نهایتا ممکن است تأثیرات محدودتری داشته باشد.