رفتار غافلگیرانه چین؛ نزدیکی به هند
چین برای به حداقل رساندن خسارت های حاصل از جنگ تجاری که ترامپ به راه انداخته تلاش کرده تا روابط خود را با همسایگانش در شرق آسیا و همچنین هند بهبود بخشیده و بازتعریف کند تا بدین طریق به جای تمرکز بر جنگ در چند جبهه بر یک جبهه که همانا رویارویی با آمریکا است متمرکز بماند.
در ماه‌های پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در نوامبر، سیاست‌گذاران در پکن با نگرانی چهار سال آینده روابط ایالات متحده و چین را ارزیابی می کنند. پکن انتظار دارد که ترامپ سیاست های سختگیرانه ای را در قبال چین دنبال کرده و به طور بالقوه جنگ تجاری، جنگ فناوری و رویارویی دو کشور بر سر تایوان را تشدید کند. خرد غالب این است که چین باید برای طوفان های پیش رو در معاملات خود با ایالات متحده آماده شود.فارن افرز در این باره یادداشتی را منتشر کرده و اقتصادنیوز این یادداشت را در سه بخش ترجمه کرده که بخش نخست با عنوان «آماده باش چین؛ اهرم های پکن برای خنثی کردن لرزه های جنگ تعرفه ها/ چین برای دور زدن ترامپ چه گزینه هایی دارد؛ ائتلاف سازی؛ استراتژی اژدهای زرد برای مصون ماندن از لرزه های جنگی که ترامپ به راه انداخت»منتشر شد و در ادامه بخش دوم آمده است.
چین همچنین به دنبال تنوع بخشیدن به گزینه های تجاری خود است. طی چند ماه گذشته، بیانیه‌های وزارت خارجه و بازرگانی چین بارها به تلاش این کشور برای پیوستن به توافق جامع و مترقی برای مشارکت ترانس پاسیفیک، توافق تجاری 12 عضوی که پس از مشارکت ترانس پاسیفیک که در سال 2017 با خروج ایالات متحده متوقف شد، اشاره کرده است. اعضای این توافق باید الزامات ورود سختگیرانه را رعایت کنند، که در مورد چین این گزاره به اصلاحات ساختاری جدی نیاز دارد. پکن ارزش مکانیسم های تجاری چندجانبه را به رسمیت می شناسد: الحاق چین به سازمان تجارت جهانی در سال 2001 احتمالاً بزرگترین عامل رشد اقتصادی چین بود. با دور شدن کشورها از سازمان تجارت جهانی و حرکت به سمت ترتیبات جایگزین مانند ترانس پاسفیک، پکن می‌خواهد مطمئن شود که کنار گذاشته نمی‌شود. با روی کار آمدن ترامپ، مشارکت در چنین ساختاری بسیار حیاتی تر است زیرا چین به دنبال جبران دسترسی از دست رفته به بازارهای ایالات متحده خواهد بود. همزمان تدارکات چین برای مقابله با ترامپ نیز شامل فشار دیپلماتیک است. چین به واسطه هراس از تشدید تنش در اقیانوس هند و اقیانوس آرام تلاش کرده تا با هند و ژاپن، دو همسایه که چین در چندین سال گذشته روابط پرتلاطم با آنها داشته اند، به اهداف خود دست یابد. ثبات در همسایگی نزدیک چین، حواس پرتی را برای پکن به حداقل می رساند و می تواند تلاش های ایالات متحده برای تحت فشار قرار دادن شرکای خود برای تحت فشار قرار دادن چین را تضعیف کند. بهبود روابط با ژاپن و استرالیا نیز راهی برای چین است تا خود را با رهبران ترانس پاسفیک خوشحال کند.
در این میان گرم شدن روابط چین و هند قابل توجه است. در ماه اکتبر، چین و هند به طور ناگهانی به توافقی دست یافتند که پس از چهار سال از بن بست نظامی در باب منطقه مرزی مورد مناقشه لداخ خلاص شوند. پس از انتخاب ترامپ، چین از آجیت دوال مشاور امنیت ملی هند برای گفتگو در مورد مسائل مرزی به پکن دعوت کرد. دوال حتی با هان ژنگ، معاون رئیس‌جمهور چین ملاقات کرد - اقدامی غیرمعمول و نشانه حسن نیت. چین نیز در طول این سفر به هند محصولات قابل توجه ارائه کرد، از جمله صدور مجوز برای اتباع هندی جهت از سرگیری سفرهای زیارتی به تبت، همکاری در آبراه های مشترک و تجارت بین دو کشور در گذرگاه کوهستانی ناتو لا. مهمتر از آن، چین متعهد شد که "یک راه حل منصفانه، معقول و قابل قبول دوجانبه برای مسئله مرز" را دنبال کند. پکن مدتهاست که توافق جامع در مورد مرز چین و هند را به تعویق انداخته است - توافقی که دهلی نو نیز بدان نیاز دارد - زیرا معتقد است زنده نگه داشتن این مناقشه بستر ساز بی ثباتی می شود.
در این میان چین با ژاپن نیز به پیشرفت هایی دست یافته و امیدوار است روابط با مهم ترین متحد ایالات متحده در منطقه را بهبود بخشد. در سپتامبر 2024، پکن اعلام کرد که به تدریج ممنوعیت واردات غذاهای دریایی ژاپن را که در آگوست 2023 اعمال کرده بود، لغو خواهد کرد. پس از دیدار شی جین پینگ، رهبر چین با شیگرو ایشیبا، نخست وزیر ژاپن در حاشیه اجلاس همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه در پرو در نوامبر، چین ورود بازدیدکنندگان ژاپنی را بدون ویزا بازگرداند. در این میان تبادلات حزب حاکم چین و ژاپن که در سال 2004 آغاز شد اما در هفت سال گذشته به حالت تعلیق درآمده بود، در ژانویه از سر گرفته شد و چین میزبان یک هیئت ژاپنی در پکن بود. در آن جلسه، وانگ یی، وزیر خارجه چین، بنا به گزارش‌ها پیشنهاد کرد که ایشیبا در جریان بازی‌های آسیایی زمستانی 2025 که چین میزبان آن است، از این کشور بازدید کند. در همان زمان، چین به استرالیا کمک کرده و در اواخر نوامبر به طور یکجانبه یک سیاست 30 روزه بدون ویزا برای اتباع استرالیایی که از چین بازدید می کنند، اعلام کرد.
زمانی که بازگشت ترامپ به واقعیت تبدیل شد، پکن بر ارتباط با شرکای آمریکایی تمرکز کرد. حتی زمانی که چین به تدریج دیپلماسی خصمانه "گرگ جنگجو" خود را پس از کووید در سال 2023 کنار گذاشت، روابط چین با هند و ژاپن سرد باقی ماند: تنش های مرزی با هند ادامه یافت و پکن به دلیل انتشار فاضلاب های رادیواکتیو تصفیه شده در اقیانوس آرام هدف انتقادهای تند ژاپن قرار گرفت. اما زمانی که چین به واسطه رویکرد و استراتژی ترامپ درگیر ابهام شد، تصمیم گرفت روابط خود را با هر دو کشور بهبود بخشد.
