وضعیت «دلبر»، یوزپلنگ ایرانی در توران نامساعد شد

به گزارش گروه رسانه ای شرق، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان از وخامت وضعیت جسمانی دلبر، یوزپلنگ ماده ۱۴ ساله سایت تکثیر یوزپلنگ آسیایی در منطقه توران شاهرود خبر داد و اعلام کرد که تیمی از دامپزشکان از تهران برای بررسی دقیق‌تر وضعیت این گونه ارزشمند به منطقه اعزام شده‌اند.

علائم بالینی نگران‌کننده در «دلبر»

سعید یوسف‌پور، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان، شامگاه پنجشنبه در گفت‌وگویی اعلام کرد که از صبح امروز نشانه‌هایی از وضعیت نامناسب بالینی در دلبر مشاهده شده است. تیمی از دامپزشکان استان با حضور در سایت، بررسی اولیه‌ای از وضعیت این یوزپلنگ انجام دادند، اما به دلیل شدت علائم، تیم دامپزشکی متخصصی از تهران نیز برای ارزیابی دقیق‌تر به منطقه توران شاهرود اعزام شد.

وی در تشریح علائم بالینی مشاهده‌شده در «دلبر» توضیح داد:

بی‌اشتهایی: این یوزپلنگ در وعده صبح تنها ۲۰۰ گرم گوشت کبک مصرف کرد و غذای خود را نیمه‌کاره رها کرد.

لنگیدن: در ساعت ۱۴ هنگام راه رفتن، لنگش در ناحیه دست راست او مشاهده شد.

بی‌حالی و ضعف عمومی: پس از مدتی، نشانه‌هایی از بی‌حرکتی، ضعف و آبریزش از دهان و بینی در وی نمایان شد.

امتناع از غذا: در وعده عصرگاهی، از خوردن غذا خودداری کرد، اما پس از مدتی و با اندکی تأخیر، حدود ۱۰۰ گرم گوشت گاو را مصرف کرد.

اگرچه در ساعت ۱۵ وضعیت او کمی بهبود یافت، اما همچنان لنگیدن و بالا نگه داشتن دست راست ادامه داشت که نگرانی‌ها را درباره علت اصلی این علائم افزایش داد.

اقدامات دامپزشکی و بررسی‌های تخصصی

یوسف‌پور با تأکید بر اهمیت پیگیری فوری این موضوع، اظهار داشت که دامپزشک معتمد محیط زیست از همان ابتدا در جریان وضعیت دلبر قرار گرفت و اقدامات اولیه انجام شد. علاوه بر این، موضوع جهت بررسی‌های تخصصی‌تر به کمیته دامپزشکی یوزپلنگ آسیایی ارجاع داده شده است.

سرگذشت «دلبر»؛ از نجات از متخلفان شکار تا زندگی در توران

«دلبر» در سال ۱۳۹۰ در حالی که توله‌ای کوچک و آسیب‌پذیر بود، از دست متخلفان شکار و صید که قصد فروش آن را داشتند، نجات یافت. به دلیل سن پایین و عدم توانایی برای بقا در طبیعت، ابتدا مدتی در پارک ملی توران تحت شرایط اسارت نگهداری شد. سپس به پارک پردیسان تهران منتقل گردید و چند سال تحت مراقبت قرار گرفت. در نهایت، برای مشارکت در برنامه تکثیر و پرورش یوزپلنگ آسیایی، دوباره به سایت تکثیر توران شاهرود منتقل شد.

نام این یوزپلنگ ماده از نام قدیمی یکی از بخش‌های پارک ملی توران گرفته شده است.

وضعیت یوزپلنگ آسیایی در ایران و اهمیت پارک ملی توران

یوزپلنگ آسیایی یکی از گونه‌های در خطر انقراض شدید است و بر اساس برآوردهای کارشناسان کمتر از ۵۰ قلاده از این گونه در طبیعت ایران باقی مانده است. این یوزها معمولاً قلمرو خود را علامت‌گذاری می‌کنند که یکی از روش‌های کارشناسان حفاظت محیط زیست برای تخمین جمعیت آن‌ها محسوب می‌شود.

منطقه توران یا خارتوران در شرق استان سمنان، با مساحتی بالغ بر یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار، یکی از سه منطقه حفاظت‌شده ایران و خاستگاه اصلی یوزپلنگ ایرانی محسوب می‌شود. به همین دلیل، تکثیر در اسارت و افزایش امنیت این پارک ملی، بخش مهمی از تلاش‌های حفاظتی برای جلوگیری از انقراض این گونه به شمار می‌آید.

ویژگی‌های زیستی و زادآوری یوزپلنگ آسیایی

یوزپلنگ آسیایی، که جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود، ویژگی‌های خاصی در زادآوری دارد:

امکان زادآوری دو بار در سال

دوره بارداری حدود سه ماه (۹۰ روز)

تمایل به جفت‌گیری در فصل‌هایی که رطوبت هوا بالاتر است (دی و بهمن بهترین ماه‌ها برای این منظور هستند)

چندقلوزایی در هنگام زایمان

رسیدن به بلوغ جنسی در سن ۲ تا ۳ سالگی

توانایی زادآوری تا سن ۸ سالگی

چشم‌انداز آینده و نگرانی‌های حفاظتی

با وجود تلاش‌های انجام‌شده در حوزه حفاظت و تکثیر یوزپلنگ آسیایی، کاهش جمعیت این گونه و عدم اجرای کامل برنامه‌های حفاظتی همچنان چالشی بزرگ است. اگرچه اقداماتی مانند انتقال آب، افزایش امنیت زیستگاه‌ها و حفاظت از مناطق تخم‌ریزی یوزها در دستور کار قرار گرفته، اما عوامل تهدیدکننده مانند شکار غیرمجاز، کاهش منابع غذایی و تصادفات جاده‌ای همچنان تهدیدی جدی برای بقای این گونه محسوب می‌شوند.