گام‌هایی برای حمایت از وکلای در معرض خطر

در چند سال اخیر با اخبار تلخ بسیاری روبه‌رو بودیم که در آن جان وکلا در خطر بوده و موکلان و حتی گروه‌های دیگر با سوءقصد به وکلا حمله کرده‌اند. موضوعی که حتی چندی پیش هم «شرق» با عنوان «سوءقصد به جان حرفه وکالت» به آن پرداخته بود.

همان زمان صالح نقره‌کار در مقاله‌ای به چند گام مهم برای حفاظت از وکلا پرداخت و در بخشی از آن نوشته بود که ما در اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران (اسکودا) کمیته‌ای تحت عنوان «وکلای در معرض خطر» ذیل کارگروه حقوق‌بشر ایجاد کرده‌ایم. این کمیته متشکل از همکاران داوطلب دغدغه‌مند حمایتگر از وکلای دادگستری است‌ که هر‌چند نوپاست، ولی در کنار همکاران پر‌تلاش و مسئولیت‌شناس خود، با همه نارسایی‌ها، در دو‌و‌نیم‌سال فعالیت گام‌هایی برداشته است که با اعتقاد به اهمیت جایگاه وکیل مستقل از هم‌صنفان خود دفاع مسئولانه کرده‌اند.

۱. گام‌های عملی برای حمایت

آمار‌ها حکایت از روند رو به رشد جرائم خشن علیه وکلا دارد. این روند صعودی مستلزم پایش، پیمایش و راه‌حل‌یابی است. از رهگذر فعالیت حرفه‌ای یک وکیل، تهدید، بازداشت و آزار خود و نیز خانواده‌اش تا تعقیب و سلب حقوق شهروندی تا قتل در کمین‌گاه یک وکیل محتمل است و رواست که قوای عمومی و آحاد مردم به اهمیت فعالیت وکیل پی برده و تدابیر حمایتی و پیشگیرانه‌ای مبذول شود. تفاهم‌نامه‌ای با فراجا در مهر ۱۴۰۳ منعقد شده که بیشتر ناظر بر حمایت پیشینی و حین و پس از خطر وکلاست. گزارش وضعیت وکلای در آستانه خطر را به فراجا خواهیم داد و سعی می‌کنیم ضمن مکاتبه با همه کانون‌ها، آموزش‌ها و شاخص‌های حمایت از وکلا را تدارک ببینیم.

۲. مفهوم‌سازی اجتماعی و همراه‌سازی وجدان عمومی

در مقام مفهوم‌سازی اجتماعی، باید تبیین شود که وکیل، یکی از ستون‌های اصلی تحقق حاکمیت قانون در دفاع از ارزش‌های مردم‌سالار با اتکا بر استقرار نظم و اهتزاز عدالت، پایداری حقوق اساسی و پدیداری آزادی‌های بنیادین در نظام اجتماعی کنونی است.

۳. برنامه اقدام باید واقع‌بینانه باشد

اکنون در کارگروه حقوق بشر اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران یک کمیته تخصصی طی دو‌ونیم‌سال گذشته پیگیر رصد وضعیت وکلای در معرض خطر است. کار‌هایی پیش رفته و البته به اهداف مهمی دسترسی نیافته‌ایم و اکنون در اول راه باید اهتمام مسنجم‌تری داشته باشیم.