نتانیاهو وعده داد دره اردن را به اسرائیل الحاق کند
صلح قربانی انتخابات
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در آستانه انتخابات برای دلبردن از راستهای افراطی اسرائیل و جذب آرای آنها، بار دیگر وعدهای محیرالعقول داد؛ وعدهای که در صورت تحقق میتواند همه آن اندک تلاشهای جامعه جهانی برای برقراری صلح نیمبند در منطقه را به یغما ببرد. نتانیاهو سهشنبهشب در یک سخنرانی زنده تلویزیونی وعده داد که در صورت پیروزی در انتخابات آتی اسرائیل بخش مهمی از سرزمینهای اشغالی کرانه باختری یعنی دره اردن و شمال بحرالمیت را به اسرائیل ضمیمه کند: «پس از تأسیس کابینه جدید حاکمیت اسرائیل را بر دره اردن و شمال بحرالمیت اعمال میکنم». آنطور که نتانیاهو مدعی شده است، در صورت پیروزیاش این گام بلافاصله بعد از انتخابات برداشته خواهد شد. دره اردن و شمال بحرالمیت تقریبا شامل ۳۰ درصد از خاک کرانه باختری میشود و حدود ۶۵ هزار فلسطینی و ۱۱ هزار مهاجر غیرقانونی اسرائیلی در این منطقه زندگی میکنند. این منطقه که از آن به منطقه سی هم یاد میشود، مدتهاست که تحت کنترل نظامی اسرائیل قرار دارد. این منطقه که مساحت آن دو هزار و ۴۰۰ کیلومترمربع است، از بحرالمیت در جنوب تا شهر بیت شائن در شمال امتداد دارد. اسرائیل
مدتهاست میگوید تحت هر توافق صلحی با فلسطینیان میخواهد کنترل نظامی بر این منطقه را حفظ کند. اسرائیل در سال ۱۹۶۷ کرانه باختری رود اردن را اشغال کرد اما در این پنج دهه آن را ضمیمه خاک خود نکرده است. این در حالی است که فلسطینیها همه این سرزمین را بخشی از کشور مستقل فلسطین در آینده میدانند. نتانیاهو که انتخابات چالشبرانگیزی را پیشِرو دارد، در این سخنرانی تلویزیونی بار دیگر وعده الحاق همه شهرکهای یهودی کرانه باختری را تأیید کرد ولی گفت چنین اقدامی تا پیش از انتشار برنامه صلح ایالات متحده و مشورت با دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، صورت نمیگیرد. با این حال، یکی از مقامات آمریکایی درباره موضع این کشور درباره اظهارات اخیر نتانیاهو گفت: «در حال حاضر سیاست ایالات متحده تغییری نکرده است. ما چشمانداز صلح را بعد از انتخابات اسرائیل منتشر و تلاش میکنیم بهترین مسیر را برای تحقق امنیت، فرصت و ثبات در منطقه تعیین کنیم». آمریکا همواره یکی از مهمترین متحدان اسرائیل به شمار میرفته است اما از سال ۲۰۱۶ و بهقدرترسیدن دونالد ترامپ این حمایتها چنان افزایش یافته که تغییر چشمگیری را در رویکرد این کشور در قبال
اسرائیل رقم زده است. در سال ۲۰۱۷ ترامپ در اقدامی که برهمزننده سیاست چنددههای آمریکا در قبال اسرائیل بود، تصمیم گرفت سفارت امریکا را از تلآویو به اورشلیم منتقل کند و اورشلیم را بهعنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت. از همان زمان رهبران فلسطینی اعلام کردهاند ایالات متحده نمیتواند میانجیگر صادقی در گفتوگوهای صلح باشد. به باور بسیاری از ناظران، الحاق شهرکهای یهودینشین کرانه باختری به اسرائیل احتمالا هرگونه امیدی برای به نتیجهرسیدن راهحل دو کشوری را از بین میبرد. نتانیاهو هم در سخنرانی خود هیچ اشارهای نکرده است که میخواهد با ساکنان فلسطینی این منطقه چه کند. تامر کارموت، از مؤسسه تحصیلات تکمیلی دوحه، به الجزیره گفته است اگر اظهارات نتانیاهو عملی شود، مرحلهای جدید از درگیری را آغاز میکند و هرگونه امیدی به راهحل دو کشوری را نابود خواهد کرد. بهگفته کارموت: «روند صلح همین حالا هم به لحاظ بالینی مرده است و این اقدام به معنای واقعی کلمه آن را به پایان میبرد».
همراهی راستگرایان افراطی
کمتر از یک هفته دیگر انتخابات پارلمانی اسرائیل برگزار میشود و طبق نظرسنجیها، نتانیاهو جایگاه شکنندهای در این انتخابات دارد. از اینرو به نظر میرسد اظهارات اخیر نتانیاهو که در نطقی انتخاباتی بیان شده، با هدف جذب آرای ملیگرایان افراطی اسرائیل بوده است. به گفته هری فاوست، خبرنگار الجزیره در بیتالمقدس، نتانیاهو در گذشته، از جمله در ماه آوریل هم چنین وعدههایی داده است اما رسانههای اسرائیلی با شک و تردید به این وعدهها نگریستهاند. آنطور که فاوست میگوید، بیشتر رسانههای اسرائیلی با لحنی تمسخرآمیز از نمایشیبودن اظهارات نتانیاهو گفتهاند. کارموت هم میگوید نتانیاهو با تکرار تهدیداتش مبنی بر الحاق کرانه باختری این واقعیت را نادیده میگیرد که طبق قوانین بینالمللی، این امر غیرقانونی و بسیار خطرناک است. به گفته کارموت، اینکه جامعه بینالمللی به اظهارنظرهای نتانیاهو پاسخی ندهد، پیام اشتباهی به همه طرفهای درگیر و بهویژه فلسطینیهایی خواهد بود که به دلیل اشغال بهای سنگینی دادهاند اما هیچکس در راهی صادقانه به آنها کمک نمیکند. با این حال، صداهای انتقادی از درون فلسطین و خاورمیانه بلند بود و بسیاری از
سران عربی به این اظهارات نتانیاهو واکنش نشان دادند. محمد شتایه، نخستوزیر فلسطین، نتانیاهو را بزرگترین مانع صلح خاورمیانه نامید و گفت: قلمرو فلسطین بخشی از کمپین انتخاباتی نتانیاهو نیست. محمود عباس، رئیسجمهور فلسطین، هم گفت: همه معاهدهها و توافقها در صورت چنین اقدامی باطل میشود. وزیران خارجه اتحادیه عرب هم با صدور بیانیهای این برنامه نتانیاهو را محکوم کردند و این ادعا را عامل تضعیف روند احتمالی صلح خواندند. عربستان سعودی هم این طرح را بهشدت محکوم کرده و آن را اقدامی «بسیار خطرناک» و «نقض آشکار منشور سازمان ملل متحد» خوانده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در آستانه انتخابات برای دلبردن از راستهای افراطی اسرائیل و جذب آرای آنها، بار دیگر وعدهای محیرالعقول داد؛ وعدهای که در صورت تحقق میتواند همه آن اندک تلاشهای جامعه جهانی برای برقراری صلح نیمبند در منطقه را به یغما ببرد. نتانیاهو سهشنبهشب در یک سخنرانی زنده تلویزیونی وعده داد که در صورت پیروزی در انتخابات آتی اسرائیل بخش مهمی از سرزمینهای اشغالی کرانه باختری یعنی دره اردن و شمال بحرالمیت را به اسرائیل ضمیمه کند: «پس از تأسیس کابینه جدید حاکمیت اسرائیل را بر دره اردن و شمال بحرالمیت اعمال میکنم». آنطور که نتانیاهو مدعی شده است، در صورت پیروزیاش این گام بلافاصله بعد از انتخابات برداشته خواهد شد. دره اردن و شمال بحرالمیت تقریبا شامل ۳۰ درصد از خاک کرانه باختری میشود و حدود ۶۵ هزار فلسطینی و ۱۱ هزار مهاجر غیرقانونی اسرائیلی در این منطقه زندگی میکنند. این منطقه که از آن به منطقه سی هم یاد میشود، مدتهاست که تحت کنترل نظامی اسرائیل قرار دارد. این منطقه که مساحت آن دو هزار و ۴۰۰ کیلومترمربع است، از بحرالمیت در جنوب تا شهر بیت شائن در شمال امتداد دارد. اسرائیل
مدتهاست میگوید تحت هر توافق صلحی با فلسطینیان میخواهد کنترل نظامی بر این منطقه را حفظ کند. اسرائیل در سال ۱۹۶۷ کرانه باختری رود اردن را اشغال کرد اما در این پنج دهه آن را ضمیمه خاک خود نکرده است. این در حالی است که فلسطینیها همه این سرزمین را بخشی از کشور مستقل فلسطین در آینده میدانند. نتانیاهو که انتخابات چالشبرانگیزی را پیشِرو دارد، در این سخنرانی تلویزیونی بار دیگر وعده الحاق همه شهرکهای یهودی کرانه باختری را تأیید کرد ولی گفت چنین اقدامی تا پیش از انتشار برنامه صلح ایالات متحده و مشورت با دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، صورت نمیگیرد. با این حال، یکی از مقامات آمریکایی درباره موضع این کشور درباره اظهارات اخیر نتانیاهو گفت: «در حال حاضر سیاست ایالات متحده تغییری نکرده است. ما چشمانداز صلح را بعد از انتخابات اسرائیل منتشر و تلاش میکنیم بهترین مسیر را برای تحقق امنیت، فرصت و ثبات در منطقه تعیین کنیم». آمریکا همواره یکی از مهمترین متحدان اسرائیل به شمار میرفته است اما از سال ۲۰۱۶ و بهقدرترسیدن دونالد ترامپ این حمایتها چنان افزایش یافته که تغییر چشمگیری را در رویکرد این کشور در قبال
اسرائیل رقم زده است. در سال ۲۰۱۷ ترامپ در اقدامی که برهمزننده سیاست چنددههای آمریکا در قبال اسرائیل بود، تصمیم گرفت سفارت امریکا را از تلآویو به اورشلیم منتقل کند و اورشلیم را بهعنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت. از همان زمان رهبران فلسطینی اعلام کردهاند ایالات متحده نمیتواند میانجیگر صادقی در گفتوگوهای صلح باشد. به باور بسیاری از ناظران، الحاق شهرکهای یهودینشین کرانه باختری به اسرائیل احتمالا هرگونه امیدی برای به نتیجهرسیدن راهحل دو کشوری را از بین میبرد. نتانیاهو هم در سخنرانی خود هیچ اشارهای نکرده است که میخواهد با ساکنان فلسطینی این منطقه چه کند. تامر کارموت، از مؤسسه تحصیلات تکمیلی دوحه، به الجزیره گفته است اگر اظهارات نتانیاهو عملی شود، مرحلهای جدید از درگیری را آغاز میکند و هرگونه امیدی به راهحل دو کشوری را نابود خواهد کرد. بهگفته کارموت: «روند صلح همین حالا هم به لحاظ بالینی مرده است و این اقدام به معنای واقعی کلمه آن را به پایان میبرد».
همراهی راستگرایان افراطی
کمتر از یک هفته دیگر انتخابات پارلمانی اسرائیل برگزار میشود و طبق نظرسنجیها، نتانیاهو جایگاه شکنندهای در این انتخابات دارد. از اینرو به نظر میرسد اظهارات اخیر نتانیاهو که در نطقی انتخاباتی بیان شده، با هدف جذب آرای ملیگرایان افراطی اسرائیل بوده است. به گفته هری فاوست، خبرنگار الجزیره در بیتالمقدس، نتانیاهو در گذشته، از جمله در ماه آوریل هم چنین وعدههایی داده است اما رسانههای اسرائیلی با شک و تردید به این وعدهها نگریستهاند. آنطور که فاوست میگوید، بیشتر رسانههای اسرائیلی با لحنی تمسخرآمیز از نمایشیبودن اظهارات نتانیاهو گفتهاند. کارموت هم میگوید نتانیاهو با تکرار تهدیداتش مبنی بر الحاق کرانه باختری این واقعیت را نادیده میگیرد که طبق قوانین بینالمللی، این امر غیرقانونی و بسیار خطرناک است. به گفته کارموت، اینکه جامعه بینالمللی به اظهارنظرهای نتانیاهو پاسخی ندهد، پیام اشتباهی به همه طرفهای درگیر و بهویژه فلسطینیهایی خواهد بود که به دلیل اشغال بهای سنگینی دادهاند اما هیچکس در راهی صادقانه به آنها کمک نمیکند. با این حال، صداهای انتقادی از درون فلسطین و خاورمیانه بلند بود و بسیاری از
سران عربی به این اظهارات نتانیاهو واکنش نشان دادند. محمد شتایه، نخستوزیر فلسطین، نتانیاهو را بزرگترین مانع صلح خاورمیانه نامید و گفت: قلمرو فلسطین بخشی از کمپین انتخاباتی نتانیاهو نیست. محمود عباس، رئیسجمهور فلسطین، هم گفت: همه معاهدهها و توافقها در صورت چنین اقدامی باطل میشود. وزیران خارجه اتحادیه عرب هم با صدور بیانیهای این برنامه نتانیاهو را محکوم کردند و این ادعا را عامل تضعیف روند احتمالی صلح خواندند. عربستان سعودی هم این طرح را بهشدت محکوم کرده و آن را اقدامی «بسیار خطرناک» و «نقض آشکار منشور سازمان ملل متحد» خوانده است.