ورود خاتم‌الانبیا به آسیب‌های اجتماعی پایتخت
قرارگاه خاتم طرح محله‌محور دارد و در محلات گروه‌هایی تشکیل دادند و کفالت اجتماعی را به کمک مساجد و ائمه جماعات دنبال می‌کنند.
به گزارش روزنامه شرق، اولین وعده زمان‌دار شهردار تهران ساماندهی معتادان متجاهر از سطح شهر تهران بود. شهردار تهران به این دلیل که خودش هم از اهالی شوش بوده و با این مناطق آشناست قول داده بود چهره این بخش‌های شهر را سروسامان دهد. اولین قرارگاه از قرارگاه پنج‌گانه برای حل چالش‌های تهران هم که قرار بود فعالیت خود را آغاز کند قرارگاه اجتماعی بود. علیرضا زاکانی روز گذشته هم زمانی که داشت از کارهای کارستانی که در این یک‌ماه‌و‌نیم شروع فعالیت‌هایش انجام داده است می‌گفت، اشاره‌ای هم به فعالیت‌های اجتماعی شهرداری تهران کرد و گفت: «فعالیت‌های اجتماعی شهرداری در آستانه آغازشدن است و «چهره شهر بعد از سالیان سال» تغییر می‌کند و لکه‌هایی که دامن شهر را ملکوک کرده ساماندهی می‌شود. آسیب‌هایی همچون معتادان متجاهر و کودکان کار که چهره شهر را در حوزه اجتماعی مخدوش کرده، تغییر خواهد کرد، ما به اینها و خانواده آنها به گونه‌ای خدمت می‌کنیم که آنها را بسازیم و به جامعه برگردانیم». اما قرار است چه اتفاقی در این حوزه بیفتد؟ امین توکلی‌زاده به‌عنوان معاون جدید امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به «شرق» می‌گوید: موضوع آسیب‌های اجتماعی یکی از اولویت‌های دوره جدید شهرداری است. البته از گذشته هم همیشه برای شوراهای شهرهای مختلف و شهرداران اهمیت داشته اما بنا به هر دلیلی تاکنون با چهره خوبی در شهر در موضوع آسیب‌های اجتماعی مواجه نیستیم.
5 نقطه پرآسیب تهران
او می‌گوید: شهردار تهران همان‌طور که در برنامه‌هایشان گفتند در این دوره در کنار رسیدگی به کالبد شهر، به جان و روح شهر هم رسیدگی می‌شود؛ لذا تلاش کردیم در عمده پروژه‌هایمان در معاونت اجتماعی زمینه‌های گسترش آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهیم و نقاط بحرانی را ساماندهی کنیم. در‌حال‌حاضر پنج نقطه بحرانی در تهران وجود دارد که برای همه آزاردهنده است؛ مانند فرحزاد، خلازیر، اسلام‌آباد، خاک‌سفید و شوش و هرندی هم همچنان آسیب‌های گذشته‌شان را دارند. خدماتی که در گذشته انجام شده را نمی‌خواهم نفی کنم و زحماتی کشیدند و زیرساخت‌های خوبی فراهم کردند اما با این حال مشکلات برطرف نشده یا رو به افزایش است. او ادامه می‌دهد: آمار معتادان متجاهر در چند سال گذشته نه‌تنها کم نشده، بلکه بیشتر هم شده است؛ در گذشته این آسیب‌ها را می‌توانستیم در نقاط خاصی ببینیم اما در‌حال‌حاضر در نقاط زیادی از شهر تکثیر شده و در جاهای مختلف شهر می‌توان این صحنه‌های نادرست را دید. نگاه شهردار تهران این است که باید با موضوع برخورد انسانی داشته باشیم و نمی‌خواهیم از واژه جمع‌آوری در این موضوع استفاده کنیم و تلاشمان بر این است که در سیاست‌هایمان ساماندهی
را مدنظر قرار دهیم.
مقدمه ساماندهی جمع‌آوری است
معاون شهردار تهران اضافه می‌کند: شاید مقدمه ساماندهی به جمع‌آوری نیاز داشته باشد اما ما مخالف طرح‌های ضربتی هستیم که خودش آسیب‌زا باشد؛ یعنی یکباره تعداد زیادی از همشهری‌هایمان را در یک سایت جمع کنیم که خود این تجمع باعث می‌شود که شاید رفتارهایمان دقت لازم را نداشته باشد و کار درستی که می‌خواهیم را انجام ندهیم. ما یک سه‌ضلعی برای ساماندهی در نظر گرفتیم که یک‌ضلعش حتما نهادها و دستگاه‌ها هستند که گفت‌وگوی اولیه را با دستگاه‌های دولتی و نهادهایی که یا موظف یا مشتاق‌اند، داشتیم. چون برخی از نهادها وظیفه ندارند اما مشتاق و علاقه‌مندند و برای خودشان تکلیف می‌دانند که وارد این صحنه شوند.
سپاه و بسیج مشتاق کمک به حل آسیب‌های اجتماعی
توکلی‌زاده درباره نهادهایی که مشتاق حضور در موضوع آسیب‌های اجتماعی هستند، می‌گوید: کسانی که در نهادهای انقلابی هستند مثلا سپاه، بسیج، ستاد اجرائی فرمان امام و بنیاد علوی که هیچ‌یک وظایف قانونی‌شان نیست ولی به واسطه وظایف شرعی و تکلیف شهروندی که برای خودشان قائل هستند پای کار آمدند و جلساتی با آنها داشتیم. یک‌سری جلسات با دستگاه‌ها داشتیم، دستگاه‌هایی را که در این حوزه موظف‌اند دعوت به همکاری کردیم و این ضلع اول است. ضلع اصلی که وظیفه ذاتی خودمان می‌دانیم و خود را موظف می‌دانیم، تمام اجزای شهرداری را به کار بگیریم؛ مثل قضیه واکسیناسیون که شاید شهردار موظف به این نبود که به این حد در واکسیناسیون وارد شود ولی همه تجهیزاتمان را پای کار واکسیناسیون آوردیم تا بتوانیم باری را از روی دوش شهروندان برداریم و در این حوزه هم همین است و سعی‌مان بر این است که همه اجزای شهرداری را در حوزه آسیب‌های اجتماعی به کمک بگیریم؛ مثلا اگر سازمان ورزش ما بتواند حوزه وظایف خود را گسترش دهد و نسبت به گذشته فعال‌تر عمل کند، خود به خود به ما کمک کرده که روند رشد این آسیب‌ها کاهنده شود و از واژه برطرف‌کردن استفاده نمی‌کنم چون در
نقطه‌ای نیستیم که از برطرف‌کردن استفاده کنیم اما تلاش ما بر کاهنده‌کردن موضوع ساماندهی به‌مدیریت‌درآوردن آن است تا بتوانیم با یک نگاه انسانی هم‌وطنان و هم‌نوعان خودمان را در یک مسیر بهبود قرار دهیم. او یادآور می‌شود که این مسیر بهبود قبلا این بوده که در گرمخانه باشند و ما الان می‌گوییم باید مراقبت و حمایت هم در کنارش داشته باشیم. در چرخه جدیدی بعدازظهر امروز در کمیسیون اجتماعی قرار است این برنامه را تحت عنوان قرارگاه اجتماعی ارائه دهیم.
جلسه با قرارگاه خاتم‌الانبیا و گروه‌های جهادی
معاون اجتماعی شهردار تهران می‌گوید: جلساتمان را با ناجا، فرمانده سپاه تهران، رئیس سازمان بهزیستی، قرارگاه خاتم‌الانبیا، گروه‌های جهادی و با تعدادی از ان‌جی‌اوها و سازمان‌های مردم‌نهاد گذاشتیم. قرارگاه سه ضلع دارد که یک‌ضلعش مردم، سازمان‌های مردم‌نهاد، گروه‌های جهادی و خیرین هستند، یک ضلع دستگاه‌ها و نهادها هستند و یک ضلع هم ما در شهرداری هستیم. در محلات ما دایره وسیعی از مردم دارند کمک می‌کنند و حتما می‌خواهیم این دایره را گسترش دهیم و می‌خواهیم انرژی گروه‌های جهادی را به این دایره اضافه کنیم. چون بحث محله‌محوری هم جزء رویکردهای اصلی شهرداری تهران است، این را در محله می‌بریم و در خود محله تصمیم می‌گیریم که کدام گروه چه کاری را در چه ناحیه‌ای بر عهده بگیرد که این هم حد و حدود ندارد و ما از برخی گروه‌هایی که شاید ملی باشند و در جاهای دیگر فعال باشند، خواهش می‌کنیم به کمک‌مان بیایند چون حجم آسیب فراوان و گسترده است، نباید به هیچ‌کس دست رد دهیم و باید از همه خواهش کنیم بیایند. او درخصوص چگونگی حضور قرارگاه خاتم در موضوع آسیب‌های اجتماعی به «شرق» می‌گوید: قرارگاه خاتم هم طرح محله‌محور دارد و در محلات
گروه‌هایی تشکیل دادند و کفالت اجتماعی را به کمک مساجد و ائمه جماعات دنبال می‌کنند و برنامه ما هم تقریبا به این شکل است. آنچه از حضور خاتم در ذهن شهروندان است پل است و بزرگراه و تونل. از توکلی‌زاده می‌پرسم کفالت اجتماعی که قرار است خاتم‌الانبیا آن را برعهده داشته باشد دقیقا چه کاری است؟ او پاسخ می‌دهد: هر نوع حمایت اجتماعی را می‌توانید در این واژه بگنجانید. ما در فرهنگمان سنت‌هایی داریم که این سنت‌ها هنوز هم وجود دارند و بنیانمان هم همین سنت‌ها هستند مثل ایثار، وقف و صدقه که همگی چیزهایی هستند که در وجود همه ایرانی‌ها هست و اگر اینها را هدایت کنیم و مسیری درست کنیم که این صدقات، نذورات و... به‌درستی در جای خودش برود، به رفع آسیب‌های محلات کمک می‌کند. به گفته او در یک سال گذشته مسیر خوبی تحت عنوان کمک‌های مؤمنانه شروع شده و اینها در همه موضوعات بحرانی کشور مثل سیل و زلزله و... به داد مملکت رسیدند؛ ما در برخی نقاط کمبودهایی داشتیم که دولت به‌تنهایی نمی‌توانست در آنجا وارد عمل شود. دستگاه‌ها و نهادهای دیگر از جمله سپاه کمک کردند که سپاه در کمک‌های مؤمنانه و رسیدگی به محرومان در اقصی نقاط در ریز موضوعات در
روستاها و نقاط مختلف پیش‌قدم و پرچم‌دار بوده و سپاه و بسیج در گستره وسیعی وارد عمل شدند. خواهشمان از سپاه و بسیج این است که تهران را هم ببینند، در گستره‌ای که در ایران عمل کردند و چون اسمش پایتخت است از این ایثارگری و کمک محروم نشود. او درخصوص اینکه گروه‌های جهادی باعث حذف سازمان‌های مردم‌نهاد در محله‌هایی مانند شوش و هرندی شده‌اند هم می‌گوید: ان‌جی‌اوها و سپاه و بسیج و... نباید جای همدیگر را تعیین کنند و اگر این‌طور شده باید نگذاریم این اتفاق بیفتد و هر کدام از اینها در جایگاه خودشان هستند و هر یک در بین مردم پشتوانه‌ای دارند و با این پشتوانه‌ها معنا پیدا می‌کنند و سرمایه اجتماعی همین تعدد و تکثر است. توکلی‌زاده معتقد است برای حل آسیب‌های اجتماعی باید در کنار خانواده آسیب‌دیده‌ها قرار گیریم و هر فرد دارای یک خانواده است و اگر بتوانیم به خانواده کمک کنیم که حامی اصلی فرد شود، موفق می‌شویم. هیچ‌کدام از نهادها و دستگاه‌ها جایگزین خانواده نمی‌شود. کمک بزرگی که همه دستگاه‌ها باید بکنند این است که کمک کنند نهاد خانواده پایدارتر شود تا بتواند حمایت خود را انجام دهد و اگر این کار را بکنیم آسیب خود‌به‌خود افت
پیدا می‌کند و بهبود به وجود می‌آید. این چیزی است که در ذهنمان هست و بعدازظهر با کمیسیون اجتماعی جلسه داریم تا بتوانیم این طرح را کامل کنیم.
دستگاه‌ها ظرفیت‌های مختلف دارند. ازجمله دستگاه‌هایی که در این حوزه حضور دارند ممکن است سپاه باشد. سپاه بخش‌های مختلف دارد. قرارگاه خاتم‌الانبیای سپاه بیشتر در حوزه زیرساخت‌های سخت‌افزاری و عمرانی است و از اینها هم می‌تواند بیاورد تا گرمخانه‌های جدید بسازیم و مکان‌های جدید برپا کنیم که نیاز به طراحی دارد؛ ولی وقتی طراحی انجام شد بخش‌های مختلف ازجمله قرارگاه خاتم‌الانبیا ظرفیتش را برای اجرا در خدمت دوستان قرار دهد. سپاه تهران درخصوص محله هرندی کلی کار کرده و خیلی خوب است. او ادامه می‌دهد: این تصور که یک دستگاه نظامی فقط حضور نظامی در عرصه‌های مختلف دارد اشتباه است و در این 40 سال در مورد سپاه عکس این هم داشتیم. حتی ارتش هم که نیروی رسمی نظامی می‌دانیم، در برخی از حوزه‌ها حضوری نرم دارد و به نظرم این خیلی خوب است و این را مقایسه می‌کنیم با این اتفاق پیش از انقلاب که جایگاه ارتش چه بود و الان نیروهای نظامی چقدر در فضای نرم‌افزاری به حاکمیت و مردم کمک می‌کنند. هر کس هر ظرفیتی دارد باید بیاورد اما بجا و با تنظیم طوری که این پازل تکمیل شود و در خدمت این قرارگاه‌ها و رفع آسیب‌های اجتماعی قرار بگیرد، ما باید
مدیریت کنیم. از او درخصوص کمکی که خاتم می‌تواند به حوزه آسیب‌های اجتماعی داشته باشد می‌پرسم. نادعلی می‌گوید: سپاه جایی با ظرفیت‌های متفاوت است مثلا قرارگاه خاتم‌الانبیا سخت‌افزاری است، قرارگاه خاتم‌الاوصیا نرم‌افزاری است، بقیه‌الله فرهنگی است، اوج و سراج فرهنگی است. فرهنگی‌هایشان را بیاورند و سخت‌افزاری‌شان را هم در خدمت ساخت بنا و زیرساخت‌های سخت‌افزاری قرار دهند. نیروی انتظامی، بهزیستی و بخش‌های مختلف دولت هم باید پای کار بیایند.
