اعتراضات گسترده به حداقل حقوق و دستمزد ۱۴۰۳/ درصد افزایش حقوق کارگران تغییر می‌کند؟
اعلام میزان افزایش حقوق کارگران و حداقل مزد ۳۵ درصدی برای سال ۱۴۰۳، آن‌هم بدون امضای نمایندگان کارگری جلسه شورای عالی کار، اعتراضات و واکنش‌های بسیاری را به همراه داشته است.
به گزارش شبکه شرق، شوک تصویب بدون امضای طرف کارگری حداقل دستمزد و حقوق کارگران در سال آینده، هنوز واکنش‌ها و نظراتی را در پی دارد.
آیت اسدی، عضو شورای عالی کار در این زمینه، به اعلام افزایش حداقل مزد ۳۵ درصدی برای سال ۱۴۰۳ و خروج بدون امضای نمایندگان کارگری از جلسه شورای عالی کار در آخرین جلسه سال ۱۴۰۲ این شورا اشاره کرد.
اسدی اظهار کرد: یکی از واقعیات مزد مصوب شورای عالی کار که بدون امضای کارگران به تصویب رسید، این است که در عمل این میزان افزایش نه ۳۵ درصد که زیر ۳۰ درصد خواهد بود؛ زیرا بحث کسورات، بیمه و مالیات بر حقوق عملا افزایش حداقل بگیران را زیر ۳۰ درصد و برای سایر سطوح زیر ۲۰ درصد افزایش را رقم می‌زند.
عضو شورای عالی کار در توضیح فنی این موضوع گفت: اگر دقیقاً مبالغ مزایای مزدی و خود پایه مزد و درصد افزایش را جمع بزنیم، بدون کسورات نیز به ۳۵ درصد افزایش نسبت به مزد سال قبل نمی‌رسد. اگر کسورات بیمه‌ای و مالیاتی نیز از حقوق باوجود اینکه مالیات بر دریافتی هنوز بر مبنای کمتر از ۱۰ میلیون تومان معافیت می‌گیرد، بدین ترتیب اکثریت قاطع مزدبگیران ما هنوز باید ۱۰ درصد مالیات از حقوق‌شان کسر شود.
عضو شورای عالی کار تصریح کرد: طبق قانون کار ما موظف هستیم برای یک فرد جویای کار مجرد حقوق تصویب کنیم. برای چنین فردی با کسر حق بیمه و مالیات به عددی کمتر از ۹ میلیون تومان دریافتی (۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان) می‌رسیم. این یک نوع بازی با آمار است که بگوییم مزد به ۱۲ یا ۱۱ میلیون تومان بطور عمده رسیده و بخش خاصی از کارگران عائله‌مند به این میزان (تازه بدون کسر بیمه و مالیات) می‌رسند.
در گروه کارگری از موضع افزایش مزد و حقوق کارگران تا پانزده میلیون تومان عدول نکردیم
آیت اسدی تصریح کرد: وزیر کار دولت سیزدهم در جلسات گفتند ما تکانه‌ای برای بهبود به مزد کارگران می‌دهیم. امروز می‌توان به صراحت گفت که این تکانه وزیر محترم رو به عقب بوده و کارگران در زمینه مزدی تکانی رو به عقب داشتند. به همین دلیل وقتی قرار شد ما آخرین دور مذاکرات اصلی را بکنیم، پخش تلویزیونی قطع شد و از رسانه‌ها خواستند که در بیرون جلسه قرار بگیرند.
عضو شورای عالی کار ادامه داد: آقای رعیتی‌فرد در اظهارات خود به غلط می‌گویند که پیشنهاد گروه کارگری ۲۲ میلیون تومان بوده و از این رقم پایین نیامده است. این درحالی است که ما آمار و ارقام دیگری از سوی گروه کارگری پیشنهاد شد و وقتی رئیس سازمان استاندارد و وزیر صنعت، معدن و تجارت استدلالات ما در دفاع از این ارقام که زیاد هم نبود، بطورکامل گوش دادند، اصل استدلال‌ها را پذیرفتند و تنها از ما خواستند که باوجود صحت این استدلال‌ها با دولت همکاری و همراهی کنیم.
این فعال کارگری تاکید کرد: ما در جلسه گفتیم که آقای صولت مرتضوی وزیر محترم تعاون چندبار گفتند که ما ۷۵ درصد سبد حداقل معیشت را تقبل می‌کنیم. ما در گروه کارگری گفتیم که نه ۷۵ درصد سبد حداقل معیشت که ۶۹ درصد آن را بدهید. سبد حداقل معیشت گروه کارگری ۲۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان محاسبه شده بود که ۶۹ درصد آن حدود ۱۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان می‌شد. ما از دولت خواستیم همین مبلغ ۱۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان را به کارگران بدهد و از آن هم عدول نکردیم.
اسدی اظهار کرد: به دلیل فشار جسمی و روحی که به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در میانه جلسه روز دوشنبه ۲۸ اسفند آمد، ایشان موقتاً جلسه را ترک کردند و وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز وقتی استدلال‌های ما را شنید، در ابتدا با ما همراه بود. به محض اینکه ایشان گفت که باید برود و با دوستان خود در وزارت کار و دولت مشورت کند، در طی بازگشت ایشان بطورکلی تغییر کرد. در همان جا بود که پس از بازگشت آقای مرتضوی به جلسه، ایشان با قدرت اظهار کرد که «از سال آینده این بساط تعیین مزد به این شیوه را جمع کرده و از مسیر دیگری در مجلس کار را جلو می‌بریم».
عضو شورای عالی کار ادامه داد: در همین حین بود که گروه کارفرمایی با افزایش مزد ۲۵ درصد به علاوه مبلغ ثابت برای کارگران سایر سطوح موافقت کرد. اما دولت حتی به این میزان مورد بحث گروه کارفرمایی نیز توجهی نکرد و مبلغ ۲۲ درصد به علاوه مبلغ ثابت را مطرح کرد. شخص وزیر کار با افزایش سایر سطوح به میزان ۲۲ درصد مخالفت کرد و موضوع افزایش ۲۵ درصدی از دستور کار خارج شد. گویی کارفرمایان در تعیین مزد سخاوت بیشتری نسبت به دولت داشتند!
اسدی افزود: قرار بود موضوع محاسبه مزد‌های بالای ۱۰ میلیون تومان در زمره پرداخت کنندگان مالیات ۱۰ درصدی طی لایحه‌ای که وزیر کار ارسال می‌کند، مورد تجدیدنظر قرار بگیرد، اما هنوز خبری از این لایحه نیامده و هنوز از مزد‌های بالای ۱۰ میلیون تومان مالیات کسر می‌شود.
این عضو شورای عالی کار درباره موضوع سپردن سرنوشت تعیین حداقل دستمزد از دولت و وزارت کار به سازوکار مجلس، گفت: مجلس تنها در زمانی که موضوع بودجه عمومی مطرح است، به اظهارنظر بپردازد. اما جمهوری اسلامی ایران از سال‌ها قبل در طی پذیرش کنوانسیون‌های بنیادین سازمان جهانی کار پذیرفته است که موضوع تعیین مزد تنها از مسیر چانه‌زنی جمعی و مذاکره میان سه ضلع کارگری، کارفرمایی و نظارت دولت ممکن است.
وی در پایان تصرح کرد: ما انتظار داریم شخص رئیس جمهور به موضوع حداقل دستمزد به همراه مجلس جدید به موضوع مزد ۱۴۰۳ ورود کنند و باتوجه به امضا نشدن مزد توسط گروه کارگری عضو شورای عالی کار، دیگر در این زمینه برای پیگیری اجرای قانون محدودیتی نیست.
اعتراض نماینده کارگران به حداقل دستمزد و حقوق کارگران در سال جدید و مصوبه شورای عالی کار
عضو شورای عالی کار اظهار کرد: از نظر گروه کارگری عملکرد مجموعه وزارت کار فعلی پس از پایان دوره وزارت و سرپرستی آقایان عبدالملکی و زاهدی وفا، در دوره اخیر چنان ضعیف شده است که هیچ راهی جز استیضاح وزیر محترم کار برای نجات این وزارتخانه و موضوع روابط کار و تامین اجتماعی باقی نمانده است
علیرضا میرغفاری، عضو شورای عالی کار به اعلام افزایش حداقل مزد ۳۵ درصدی برای سال ۱۴۰۳ واکنش نشان داده و بحث‌هایی را در تبیین چرایی خروج بدون امضای نمایندگان کارگری در آخرین جلسه شورای عالی کار سال ۱۴۰۲ این شورا مطرح کرد.
میرغفاری در دفاع از اقدام گروه کارگری شورای عالی کار برای خروج بدون امضا از جلسه گفت: اولین هدفی که ما از این واکنش به تصمیم مزدی صورت گرفته در شورای عالی کار، دنبال می‌کردیم این بود که فضای اقتصادی جامعه کارگری نیازمند یک تحول است و باید در آن یک تحول جدی صورت می‌گرفت و این هدف اساسی ما بود.
او افزود: شرایط اقتصادی و معیشتی کارگران کشور در وضعیتی است که با میزان افزایشی بین ۲ تا ۵ درصد قدرت خرید به هیچ وجه جا به جا نمی‌شود و مجادله دولت و کارفرمایان با ما در شورای عالی کار، محدود به مذاکره در همین حدود چند درصد بود. این درحالی است که باتوجه به عقب‌ماندگی‌های فزاینده معیشت کارگری از مزد طی سنوات گذشته، صحبت ما این بود که درصد مشخصی از سبد معیشت داده شود تا بتوانیم بخشی از مشکلات را ترمیم کنیم.
این فعال کارگری استان بوشهر در پاسخ به این سوال که آیا عدم ترک جلسه نمی‌توانست درصدی به حقوق کارگران بیش از میزان مصوب کنونی بیفزاید، تصریح کرد: کارگران با این درصد‌ها که در جلسه شورا روی آن چانه زنی می‌شد، همچنان از نظر اقتصادی زیر آب بودند و امکان تنفس نداشتند. وقتی یک انسان زیر آب باشد، چه یک وجب، چه صد وجب، باز هم زیر آب هستند و از حدی کمتر، دیگر فرقی نمی‌کند که چقدر به آن‌ها ظلم شود. در اینجا اصطلاحاً از سر معیشت جامعه کارگری، آب گذشته است!
عضو هیات مدیره کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگری تصریح کرد: بحث درباره جابه‌جایی چند درصد زمانی خوب است که کارگران از حداقلی برای تداوم حیات اقتصادی زیر خط فقر برخوردار باشند و راهی برای تنفس داشته باشند؛ آنگاه پس از وجود آن راه تنفس می‌توان بر سر چند درصد بیشتر چانه‌زنی کرده و از برخی مواضع اصولی بنابر مصلحت کوتاه آمد! اما وقتی چنین شرایطی وجود ندارد، بهترین تصمیم عدم امضای معاهده‌ای است که حقوق نیروی کار را زیر پا می‌گذارد؛ زیرا دیگر تغییرات درصد افزایش مزد باتوجه به تورم جوابگوی معیشت نیست.
عضو شورای عالی کار تاکید کرد: ما به همین دلایل روی یک عدد ساده و مشخص پافشاری کردیم و بحث را به سمت درصد‌ها نبردیم. ما تلاش کردیم با طرح این عدد و ایجاد کارزار برای مطالبه آن، یک پشتوانه اجتماعی به منظور تحقق آن ایجاد کنیم. ما در مسیر ایجاد این پشتوانه اجتماعی و رسانه‌ای افزایش توان چانه زنی از دست رفته خودمان را طلب کردیم.
او ادامه داد: وزیر تعاون در جمع دانشجویان معترضی که در روز ۲۶ اسفندماه مقابل وزارتخانه تجمع داشتند، اظهار کرده بودند که تا ۷۵ درصد سبد حداقل معیشت محاسبه شده را می‌دهند. اما در اینجا نکته قابل توجه این است که سبد محاسبه شده توسط دولت با محاسبات و ارائه وزارت اقتصاد به مقدار سبد عجیب ۱۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود. ۷۵ درصد این میزان نیز البته بیش از ۱۲ میلیون تومان است که حقوق یک کارگر با یک فرزند از آن هم کمتر است!
میرغفاری افزود: سال گذشته ملاک عمل درباره سبد دهک چهارم بود که در این دهک اقتصادی و درآمدی، ضریب مواد غذایی بیش از ۳۶.۶ درصد ارزیابی شد. بر طبق گزارش مرکز آمار ایران، علت تغییر ضریب اهمیت مواد غذایی مبنای جدید نزدیک ۳۹ درصد این است که دو پارامتر وضعیت اقتصادی و تغییر الگوی مصرف در این دهک عمل کرده است. سیاست‌های اقتصادی در سال گذشته باعث کاهش مصرف در کشور شده و اتفاقاً طبق ماده ۴۱ ما قرار است قدرت خرید توان مصرفی جامعه را حفظ کنیم؛ لذا نباید ضریب اهمیت اقلام غذایی متغیر باشد و اصل بر ثبات ضرایب مورد محاسبه است.
این فعال کارگری تاکید کرد: در جلسات شورای عالی کار قرار بر این شد که به یک عدد مبنا برسیم. به همین دلیل تلاش بر این بود که حق عائله مندی و حق اولاد که ضریبی از مزد مبناست، افزایش یابد. یعنی قرار بود بن کمک هزینه کارگری مانند حق مسکن امسال ثابت بماند. اما در ادامه دیدند با این وجود عدد خیلی کم خواهد بود و برای جبران محاسبه بسیار ضعیف و اندک افزایش مزدی، ۳۰۰ هزار تومان نیز به مبلغ بن اضافه کردند. اما حق مسکن حتی یک ریال هم افزایش نیافت!
میرغفاری با اشاره به صحبت‌های وزیر کار درباره سپردن کار تعیین حداقل دستمزد به مجلس گفت: برخی این‌طور جلوه می‌دهند که نظر وزیر کار این بوده که تعیین سازوکار افزایش مزد به مجلس سپرده شود تا پارلمان کشور برای ساختارسازی این مورد ورود کند. اما واقعیت این است که نظر آقای صولت مرتضوی به عنوان وزیر این بود که اساساً «سه جانبه گرایی» و شرایطی که سه جانبه گرایی باتوجه به ماده ۴۱ قانون کار بر جلسات اعمال می‌کند، ملغی شود. نظر وزیر کار این بود که این اختیارات به قانون گذار و قوه مقننه سپرده شود.
او افزود: قانون گذار در کشور ما دولت را مکلف کرده که دستمزد کارگران در چهارچوب یک نظام چانه‌زنی و از رهگذر قانون کار تصویب شود. لیکن حذف نظام چانه‌زنی نگاه برخی شخصیت‌های درون دولت است. مثلاً شخص آقای خاندوزی و آقای سیاح در دولت این نگاه را دارند که نظام چانه زنی و تعیین حداقل مزد اشتباه است و باید دستمزد توافقی تعیین کننده همه چیز باشد. این درحالی است که نه تنها در ایران -که قطعاً قرار نیست نظام سرمایه‌داری بر آن حاکم باشد- که حتی در کشور‌های بزرگ و شناخته شده سرمایه‌داری و اکثر کشور‌های جهان نظام چانه‌زنی و گفتگوی جمعی برای تعیین حداقل دستمزد برقرار است.
عضو شورای عالی کار درباره واکنش متناسبی که باید به روند فعلی تعیین مزد در کشور و سیاست‌های مجموعه وزارت کار داده شود، اظهار کرد: جامعه کارگری ما یکی از مدنی‌ترین و مسالمت‌آمیزترین و در عین حال پیگیرترین روند‌های مطالبه‌گری را در سال‌های اخیر داشته است. از نظر گروه کارگری عملکرد مجموعه وزارت کار فعلی پس از پایان دوره وزارت و سرپرستی آقایان عبدالملکی و زاهدی وفا، در دوره اخیر چنان ضعیف شده است که هیچ راهی جز استیضاح وزیر محترم کار برای نجات این وزارتخانه و موضوع روابط کار و تامین اجتماعی باقی نمانده است؛ لذا باتوجه به روند دوساله اخیر به نظر می‌رسد که باید مطالبه استیضاح وزیر مربوطه در جامعه و در میان نمایندگان مجلس مطرح شود.
او تاکید کرد: در جلسات شورای عالی کار طرف دولت به صورت زیرکانه در محاسبه مبنا‌های سبد و مزد به نفع کارفرمایان و گاه تندتر از آن‌ها عمل کرد. آن‌ها در وهله اول به خودشان به عنوان کارفرما و بعد بخشی از کارفرمایان بخش خصوصی فکر کردند و این تصمیم مزدی را گرفتند. این درحالی است که در لحظه تصویب مزد، دولت خود را بی‌طرف می‌انگارد. باتوجه به اینکه امسال بخشی از جلسات دارای پخش زنده بود، این ساختار مذاکراتی بالاخره امسال برای بخشی از جامعه عیان و آشکار شد.
میرغفاری تصریح کرد: ما بطور مشخص از شخص رئیس‌جمهور یعنی ابراهیم رئیسی می‌خواهیم که در این مورد (نحوه تعیین مزد و مدیریت جلسات شورای عالی کار) موضع گیری کرده و به سکوت ادامه ندهند. آیا ایشان به عنوان پاسدار قانون، می‌خواهند با رفتار‌های کنونی همراه باشند یا خودشان انتظار دیگری از وضعیت و نگرش متفاوت‌تری نسبت به تصمیم‌گیران دارند؟
عضو شورای عالی کار اظهار کرد: سپردن تصمیم‌گیری به نمایندگان مجلس اشتباه است، زیرا اکثریت قاطع کشور‌های جهان خارج از روند پارلمان و مجلس و در مذاکرات نمایندگان کارگری و کارفرمایی، مزد را تعیین می‌کنند. سپردن مزد به مجلس، سپردن کار به نمایندگان مردم نیست، زیرا نمایندگان بدون تعارف اغلب نماینده اقشار خاصی هستند و صدای بخش فرودست و کارگران جامعه در مجلس شنیده نمی‌شود.
این کارشناس حوزه روابط کار در پایان با اشاره به اینکه کارزار‌های مجازی مزدی در آستانه برگزاری جلسات شورای عالی کار بخش قابل توجهی از کارگران را درگیر خود کرد، گفت: باتمام سختی‌ها، دستاورد‌های مثبتی نیز ایجاد شد. این برای اولین بار بود که کارگرانی به شکل تصویری در یک پویش کاملاً مدنی و مسالمت‌آمیز دفاع خود را از افزایش مزد بیش از ۱۵ میلیون تومان نشان می‌دادند. بسیاری از کارگران شریف ما با درکی درست و باوجود خطر اخراج و تعلیق از کار، با جسارت کامل از نمایندگان کارگری خود و شورای عالی کار مطالبه مزد ۱۵ میلیونی را کردند که این برای جامعه کارگری و حتی کل جامعه ایران باید باعث افتخار باشد و خوشحال هستیم که با عدم امضای مصوبه شورای عالی کار به قول خود به کارگران عمل کردیم.
رقم واقعی دستمزد و حقوق کارگران اعلام شد
نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که اگر حداقل دستمزد و حقوق کارگران مطابق ماده ۴۱ قانون کار با تورم بانک مرکزی از ۱۳۹۰ رشد کرده بود، باید امروز هشت میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین می‌شد که ۲۵ درصد بیشتر از هفت میلیون و ۱۸۲ هزار تومان تعیین شده توسط دولت است.
رئیس فراکسیون کارگری مجلس اعتقاد دارد: بر اساس برآورد‌ها و پژوهش‌های صورت‌گرفته در مرکز پژوهش‌ها، سبد معیشتی کارگران حدود ۲۱ میلیون تومان تخمین زده شده است؛ بنابراین حداقل مزد در سال ۱۴۰۳، باید ۴۵ درصد افزایش داشته باشد.
نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که اگر حداقل دستمزد مطابق ماده ۴۱ قانون کار با تورم بانک مرکزی از ۱۳۹۰ رشد کرده بود، باید امروز ۸ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین می‌شد که ۲۵ درصد بیشتر از ۷ میلیون و ۱۸۲ هزار تومان تعیین شده توسط دولت است.
در حالی بررسی‌ها از عقب‌ماندگی دستمزد نسبت به تورم حکایت دارد که بر اساس مصوبه شورای عالی کار، حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۳، نسبت به سال ۱۴۰۲، به میزان ۳۵.۳ درصد افزایش یافت. بر این اساس، حداقل دستمزد کارگران از پنج میلیون و ۳۰۸ هزار تومان به هفت میلیون و ۱۸۲ هزار و ۱۰۶ تومان افزایش یافت.
در همین خصوص، علی بابایی‌کارنامی، رئیس فراکسیون کارگری مجلس گفت: بر اساس برآورد‌ها و پژوهش‌های صورت گرفته در مرکز پژوهش‌ها، سبد معیشتی کارگران حدود ۲۱ میلیون تومان تخمین زده شده بنابراین حداقل مزد در سال ۱۴۰۳ باید ۴۵ درصد افزایش داشته باشد.
داود کشوری، عضو هیات اجرایی خانه کارگر استان قم نیز با انتقاد از رویه غلط تعیین دستمزد کارگران گفت: برخی افراد با شعار، برقراری عدالت در تعیین دستمزد بر طبل تو خالی می‌کوبند، آخر چطور می‌شود بدون توجه به میزان تورم با افزایش حداقلی حقوق و دستمزد کارگران به عدالت اجتماعی رسید!
وی با بیان اینکه برخورد خوبی با نمایندگان کارگری در جلسات شورای عالی کار نشد و حاکمیت مطلق در تعیین حداقل حقوق و دستمزد با دولت است، در ادامه گفت: بهتر است دولت به جای سرکوب مزد و مقاومت در مقابل افزایش عادلانه و معقول حقوق و دستمزد کارگران کمی حد انصاف داشت و نیم نگاهی هم به وضعیت بغرنج کارگران می‌کرد.
او با طرح این سوال از مسئولان که چگونه و با چه معادله‌ای یک کارگر با دریافت حداقل حقوق زیر ۱۵ میلیون تومان می‌تواند حداقل‌های یک زندگی در تامین معاش، خوراک و پوشاک و مسکن و غیرو… را در یک خانواده چهار نفره مدیریت کند، گفت: تا چه زمانی جامعه کارگری و بازنشسته باید تاوان تصمیمات نابخردانه و غلط برخی مسئولانی را بدهند که درکی از وضعیت بغرنج کارگران ندارند.
