تردید اوباما درباره پیروزی بایدن

سال 2016 و در کمپین حزب دموکرات در ایالت آیووا، جو بایدن از برنامه‌ای پرده برداشت که طبق صحبت‌ها و توافق‌ها با باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، او ادامه‌دهنده دولت دموکرات در واشنگتن باشد. درگذشت تراژیک «بیو» پسر بایدن در سال 2015 و ضربه روحی مهلکی که این فقدان به بایدن زد، همه‌چیز را تغییر داد و در نهایت هیلاری کلینتون، بانوی اول سابق این كشور بود که وارد رقابت انتخاباتی شد و در نهایت در برابر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری كنونی ایالات متحده شکست خورد. اکنون با گذشت چهار سال این فرصت ایجاد شده تا برنامه اوباما و بایدن برای ریاست‌جمهوری او اجرا شود.

به گزارش وب‌سایت پولتیكو، باراک اوباما در اعلامیه کمپین دموکرات‌ها در فیلادلفیا، بایدن را «مردی فوق‌العاده و همچنین رئیس‌جمهوری فوق‌العاده» خواند و بلافاصله در شبکه‌های اجتماعی تصاویر اوباما و بایدن در کنار هم از سوی هواداران حزب دموکرات منتشر شد و بایدن هم خود را یک «اوباما-بایدن-دموکرات» معرفی کرد.

اما در پس این دوستی و رفاقت نزدیک اوباما و بایدن داستان پیچیده‌ای جریان دارد. در سال 2016 باراک اوباما حمایت گسترده‌ای از هیلاری کلینتون، نامزد حزب دموکرات انجام داد اما در انتخابات سال جاری این اتفاق برای بایدن رخ نداده و رئیس‌جمهوری سابق آمریکا غیر از یکی دو اظهارنظر حمایتی از بایدن که هشت سال معاونش در کاخ سفید بود نکرده است. بر اساس گزارش مفصل پولتیکو، بایدن اعتقاد دارد که عدم حمایت جدی اوباما از او ناشی از تردیدهای رئیس‌جمهور سابق آمریکا و اطرافیانش نسبت به توانایی‌ها و شایستگی‌هایش برای سمت ریاست‌جمهوری است.

لئون پانه‌تا، وزیر دفاع ایالات متحده در دولت اوباما درباره رابطه اوباما و بایدن می‌گوید: «بایدن از هر لحاظ به اوباما وفادار بود. حتی در مورد موضوعاتی که با او اختلاف‌نظر داشت. اما برخی اوقات بایدن فکر می‌کرد که این همه وفاداری‌اش هیچ پاداشی ندارد».

دیگر مقام‌ها و مشاوران دولت اوباما که پولتیکو برای گزارش خود سراغ آنها رفته هم کم‌وبیش دیدگاهی مشابه پانه‌تا دارند؛ آنها نیز معتقدند در دوره هشت‌ساله ریاست‌جمهوری اوباما، رابطه دوستانه نزدیکی میان او و بایدن وجود داشت و حتی می‌توان گفت که مانند اعضای یک خانواده با هم رفتار می‌کردند. اما به گفته مشاوران ارشد اوباما، او در مورد مسائل سیاسی و امنیتی مهم اعتماد چندانی به بایدن نداشت و معتقد بود که دانش سیاسی بایدن منسوخ و قدیمی است.

ضعف حافظه و سن بالای بایدن

جن ساکی، مدیر ارتباطات کاخ سفید در زمان ریاست‌جمهوری اوباما، ضعف حافظه و سن بالای بایدن را هم مورد توجه قرار می‌دهد و می‌گوید: «هر زمان مشاوران جوان در جلسات اوباما و بایدن حضور داشتند، از بی‌نظمی و پراکنده‌گویی در سخنان بایدن و گاف‌های او در مقایسه با دیسیپلین اوباما شگفت‌زده می‌شدند. رفتار بایدن به رفتار پدربزرگ‌های ما در روز شکرگزاری شبیه بود که همیشه موعظه می‌کردند».

عدم درک صحیح بایدن از مسائل امنیتی و سیاسی مهم اخیرا مورد توجه قرار گرفته است و رسانه‌ها بارها با اشاره به کارنامه بایدن در سنا و معاونت ریاست‌جمهوری، ناتوانی او در اتخاذ تصمیم درست درباره مسائل مهم مربوط به امنیت ملی و نیز عدم حمایت او از تصمیمات صحیح در این حوزه را مهم‌ترین نقطه ضعف بایدن می‌دانند.

آنچه در گزارش اخیر پولتیکو بیش از همه سروصدا کرده، ابراز تردید اوباما نسبت به بایدن است. بر اساس آنکه اطرافیان بایدن و اوباما به این نشریه گفته‌اند، باراک اوباما اخیرا در نشستی خصوصی با اشاره به اینکه جو بایدن هنوز نتوانسته رأی الکترال لازم برای نامزدی نهایی از سوی حزب دموکرات را دریافت کند، هشدار داده که «در‌هر‌حال نباید توانایی عجیب بایدن در خراب‌کردن همه‌چیز را نادیده گرفت».

بایدن زیر سایه هیلاری

مشاوران بایدن به پولتیکو می‌گویند «اوباما در سال 2016 از تمام توان خود برای حمایت از هیلاری کلینتون استفاده کرد اما در انتخابات کارولینای جنوبی در‌حالی‌که بایدن در رأی‌گیری‌های قبلی شکست خورده بود و ناکامی در این ایالت می‌توانست پایان زودهنگام کمپین انتخاباتی بایدن را رقم بزند، اوباما با وجود محبوبیت نزد سیاه‌پوستان این ایالت حتی انگشت خود را هم در حمایت از بایدن تکان نداد».

مقایسه بایدن و هیلاری کلینتون نه‌تنها در دوره انتخابات 2016 مورد توجه اطرافیان بایدن قرار داشت بلکه هشت سال قبل از آن هم تنش‌هایی در میان دموکرات‌ها برانگیخت. بایدن می‌گوید قصد داشت در سال 2008 زودتر از باراک اوباما، نامزد انتخابات شود و به گفته او «اگر این اتفاق رخ می‌داد دیگر اوباما شانسی برای پیروزی در انتخابات نداشت» اما این سخنان خوشبینانه بایدن، نمی‌تواند دلیل اصلی اختلاف‌نظر میان اوباما و بایدن باشد.

نزدیکان بایدن خلاف روایت او درباره توافق اوباما و بایدن برای حضور او در انتخابات 2016، اعتقاد دارند که نزدیکی فکری اوباما و هیلاری کلینتون از یک سو و گاف‌ها و موضع‌گیری‌های اشتباه بایدن در کاخ‌سفید که زیر سایه رئیس‌جمهور چندان مورد توجه قرار نمی‌گرفت، اوباما را به این نتیجه رسانده بود که حتی قبل از مرگ پسر بایدن در سال 2015، هیلاری کلینتون را نامزد مورد حمایت خود برای انتخابات 2016 بداند و برخی مشاوران اوباما می‌گویند این تصمیم در سال 2013 از سوی رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده اتخاذ شده بود.

سیاست‌مداران و مشاورانی که اوباما و بایدن را می‌شناسند، می‌گویند باراک اوباما با وجود دوستی نزدیکی که با بایدن داشت اما از نظر فکری و نظم کاری شباهت‌های زیادی میان او و هیلاری کلینتون وجود دارد و طبیعی است که در لحظات کلیدی اوباما از هیلاری کلینتون حمایت کند.

شاید بتوان ریشه هم‌فکری‌ها و تفاهم موجود میان اوباما و هیلاری را در دوران تحصیل آنها جست. اوباما و هیلاری از دوران دانشگاه در زمره نخبگان بودند. اوباما در دانشگاه کلمبیا و مدرسه حقوق هاروارد درس خوانده بود و هیلاری هم دانش‌آموخته مدرسه حقوق ییل بود. اما سابقه تحصیلی بایدن و رتبه‌های او چندان قابل توجه نیست. سبک کاری هر دو شباهت زیادی به هم دارد و این شباهت در زمان برگزاری جلسات آنها در کاخ سفید کاملا قابل مشاهده بود. یکی از دستیاران هیلاری کلینتون می‌گوید: «در جلسات هیلاری و اوباما در اتاق اضطراری، هر دو هر گزارش و متنی که به آنها ارائه می‌شد را با دقت و جزئی‌نگری عجیبی دو یا سه بار مطالعه می‌کردند اما بایدن خیلی راحت با نگاهی گذرا به برگه‌ها نظر خود را اعلام می‌کرد. این کوچک‌ترین نشانه از تفاوت سبک ‌کاری هیلاری و اوباما با بایدن است».

بهبود روابط كنگره و كاخ‌سفید

اما ورود احتمالی بایدن به کاخ سفید فاجعه‌ای به تمام معنا هم رقم نمی‌زد. دیوید اکسلرود، استراتژیست ارشد باراک اوباما معتقد است «با وجود تمام نگرانی‌هایی که نسبت به حضور بایدن در کاخ سفید وجود دارد، پیروزی احتمالی او در انتخابات حداقل از یک منظر می‌تواند مفید باشد و آن هم رابطه کاخ سفید و کنگره است. با توجه به سابقه حضور بایدن در سنا و کاخ سفید می‌توان امیدوار بود که در دوره احتمالی ریاست‌جمهوری بایدن رابطه کاخ‌سفید و کنگره حتی از دوره ریاست‌جمهوری اوباما هم بهتر شود».

در ادامه این گزارش آمده است كه با وجود تمام ویژگی‌های منفی که بایدن دارد، آیا باید نتیجه گرفت که اوباما سال گذشته فردی را وارث خود خوانده که توانایی اداره کشور را ندارد؟ لئون پانه‌تا پاسخ مشخصی به این سؤال نمی‌دهد و این‌گونه اظهارات خود را به پایان می‌رساند: «به نظرم پیروزی احتمالی بایدن در انتخابات تفاوت‌های چشمگیری را رقم خواهد زد. به محض ورود بایدن به کاخ سفید باید انتظار داشته باشیم که افراد بیشتری، حرف‌ها و قضاوت‌های خود را درباره بایدن مطرح کنند و آن زمان بایدن باید نشان دهد که این قضاوت‌ها تا چه اندازه درست است».