تبرئه حزبالله از پرونده ترور رفیق حریری
در تقاطع اصلی یكی از خیابانهای پرتردد بیروت، سالها بود كه تابلویی بزرگ نصب شده بود؛ تصویر خندان «رفیق حریری»، نخستوزیر پیشین لبنان، با پسزمینه سیاه كه روی آن با حروف سفید و بزرگ نوشته شده بود «زمان عدالت»؛ اما زمستان گذشته همزمان با شدتگرفتن اعتراضها به شرایط اقتصادی در این كشور، ناگهان این تابلوی بزرگ ناپدید شد.
اكنون لبنانیها 15 سال پس از ترور رفیق حریری، روز گذشته در نهایت شاهد صدور حكم نهایی دادگاه ویژه این ترور بودند؛ حكمی كه بدون شك گره سیاسی و اقتصادی در این كشور بحرانزده را كورتر از پیش میكند و به گفته ناظران بینالمللی، اختلافها را میان گروههای سیاسی بیروت دوچندان خواهد كرد؛ اختلافاتی كه از زمان ترور حریری در 14 فوریه سال 2005 میلادی تاكنون بدون توقف ادامه داشته و بحران شدید اقتصادی و انفجار مهیب بیروت بر شدت آن افزوده است. قرار بود احکام دادگاه دو هفته پیش منتشر شود، اما به دلیل انفجارهای مهیب در بندر بیروت که دستکم ۱۸۰ کشته، شش هزار زخمی و ویرانیهای عظیمی بر جای گذاشت، به تأخیر افتاد؛ چراكه ارزیابی میشد صدور حکم دادگاه در همان روز، ابعاد این بحرانها را گسترش دهد.
در حكم دادگاه رفیق حریری که سال ۲۰۰۷ بر اساس مصوبه شورای امنیت سازمان ملل تشکیل شد و تنش در لبنان و سقوط دولت وحدت ملی این کشور را به دنبال داشت، آمده است: چهار نفر از متهمان این پرونده وابسته به حزبالله هستند. حزبالله لبنان اما هرگونه دستداشتن در ترور حریری را رد كرده و میگوید اسرائیل عامل کشتن رفیق حریری بود تا با این توطئه، حزبالله را «بدنام کند». سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزبالله نیز در آخرین سخنرانی خود در شامگاه شنبه این هفته، بار دیگر گفت متهمان «بیگناه بودهاند» و هر حکمی که برای آنها صادر شود، همچنان از نظر این سازمان «افرادی پاک» خواهند بود.
از همان لحظات نخستین جلسه روز گذشته، هرچند اعلام شد «سوریه و حزبالله ممکن است انگیزهای برای ازمیانبرداشتن حریری و متحدان سیاسی او داشته باشند، سندی برای اثبات نقش رهبری حزبالله و سندی برای نقش سوریه در قتل حریری به دست نیامده است»؛ اما بار دیگر انگشت اتهام به سوی اعضای این گروه گرفته شد. «دیوید ره»، قاضی دادگاه، عنوان کرد متهمان این «اقدام سیاسی» که «وابسته به حزبالله» هستند، از قبل حریری را بهشدت تحت نظر داشتند و از طریق تلفنهای همراه هماهنگ شدند و انفجار خودروی حامل رفیق حریری با خودروی وانت میتسوبیشی یک عامل انتحاری که حاوی ۲.۵ تن مواد منفجره بود، صورت گرفت. به گزارش آسوشیتدپرس، دادستانهای دادگاه لاهه بر اساس اطلاعات تلفنها و مکالمات مجریان طرح ترور، یک عضو حزبالله را در این پرونده مجرم شناختند و چهار نفر دیگر تبرئه شدند. یکی از متهمان اصلی طراحی این ترور، «مصطفی بدرالدین» بود.
چهار نفر دیگر، «سلیم جمیل عیاش»، «حسن حبیب مرعی»، «حسین حسن عنیسی» و «اسد حسن صبرا» هستند كه از زمان وقوع این ترور تاكنون از محل اختفای آنان اطلاعاتی در دست نیست. بنابراین هیچکدام از این افراد در جریان دادگاه حاضر نشدند و از خود نیز دفاع نکردند؛ اما وکیل تعیینشده از سوی دادگاه برای این افراد، با رد اتهامات گفت تمامی دلایل و مدارک تنها شواهد محتمل است و ثابت نمیکند که این افراد در این ترور مقصر بوده و دست داشتهاند. رفیق حریری، بازرگان ثروتمند، سیاستمدار سنیمذهب و نخستوزیر لبنان، در آن زمان علیه نفوذ سوریه در لبنان مبارزه میکرد و کشتهشدن او چشمانداز سیاسی این کشور را تغییر داد.
پس از ترور رفیق حریری، دهها هزار نفر به خیابانها ریختند و علیه سوریه شعار دادند. ابعاد مخالفت با سوریه تا آن حد وسیع بود که نیروهای سوریه پس از ۲۹ سال ناچار به خروج از لبنان شدند. در جلسه روز گذشته نیز بار دیگر قاضی دادگاه عنوان كرد این چهار نفر به همراه مصطفی بدرالدین از شبکههای ارتباطی برای هماهنگی جهت ترور حریری استفاده کردند و مخالفت حریری با باقیماندن نیروهای سوریه در لبنان، از زمینههای سیاسی این «اقدام تروریستی» با «انگیزههای سیاسی» بوده است. در ماه می۲۰۱۶، حزبالله از کشتهشدن بدرالدین در سوریه خبر داد و اعلام کرد او از فرماندهان این حزب بوده است. با وجود این، اسم او در این پرونده باقی مانده است.
تحلیلگران سیاسی بر این باورند كه اعلام این جزئیات بر آتش اختلافها در لبنان میدمد و بار دیگر «سعدالدین حریری» را كه پس از ترور پدرش، دورههایی سمت نخستوزیری لبنان را در دست داشته، به صدر تحولات سیاسی این كشور بازمیگرداند و او بدون شك توفانی سیاسی را علیه حزبالله به راه خواهد انداخت. این در حالی است كه «میشل عون»، رئیسجمهوری لبنان که از متحدان این گروه به شمار میرود، هرچند در آخرین موضعگیریاش در حمایت از متحد سیاسی خود تأكید كرد كه حزبالله در انفجارهای بیروت دخالتی نداشته است، زمانی كه از او درباره مذاكره با اسرائیل پرسیده شد، این مسئله را رد نكرد. هرچند توافق صلح بین بیروت و تلآویو در شرایط كنونی امری غیر قابل تصور است.