چشم امید بنت به کاخ‌ سفید

نفتالی بنت که در آستانه پرواز به واشنگتن با خبرنگاران گفت‌وگو می‌کرد، درباره بایدن و دولت جدید آمریکا گفت: «جو بایدن یک دوست واقعی برای اسرائیل است. اکنون هم در اسرائیل و هم در ایالات متحده یک دولت جدید بر سر کار است و من با خودم روح تازه‌ای از همکاری خواهم آورد».

او ادامه داد ایران مهم‌ترین موضوع مورد مذاکره است و در این ملاقات از رئیس‌جمهوری آمریکا خواهد خواست که از طرح احیای برجام چشم‌پوشی کند. بنت این‌گونه ادامه داد: «به بایدن خواهم گفت که زمان متوقف‌کردن ایرانیان فرارسیده است و نباید با احیای توافقی که اهمیت خود را از دست داده، راه فراری برای آنان فراهم کرد. به همین منظور در این سفر طرح منظمی را که طی دو ماه اخیر برای متوقف‌کردن ایران تهیه کرده‌ایم، به مقامات آمریکا ارائه خواهم کرد».

یکی از مقام‌های دفتر نخست‌وزیری اسرائیل گفته است که کابینه بنت در حدود سه ماهی که بر سر کار بوده، سیاست اسرائیل در قبال ایران را بررسی کرده و طرح تازه‌ای را درباره غنی‌سازی اورانیوم ایران و اقدامات ایران در منطقه تنظیم کرده است. با اینکه مقام‌های اسرائیلی اشاره‌ای به جزئیات این طرح نکرده‌اند؛ اما رسانه‌های اسرائیلی گفته‌اند که راهبرد پیشنهادی بنت مبتنی‌بر عدم بازگشت آمریکا به برجام است. در واقع ماهیت طرح نفتالی بنت آن‌طور که ادعا می‌شود، «مهار ایران» بدون برجام است.

مقامات کابینه نفتالی بنت در گفت‌وگو با رسانه‌ها این‌گونه ادعا کرده‌اند که کابینه بنیامین نتانیاهو درباره ایران بسیار حرف می‌زد و کمتر عمل می‌کرد؛ اما واقعیت این است که «میراث پیچیده و دردسرساز» برای بنت به جای گذاشته است.

با وجود رایزنی‌ها و تلاش‌های شدید نفتالی بنت و تنظیم «طرح راهبردی» برای ارائه به جو بایدن علیه ایران، مقامات اسرائیل گفته‌اند کار روی این طرح زمانی آغاز شد که به نظر می‌رسید مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در وین به نتیجه می‌رسد؛ اما اسرائیل آگاه است که اکنون این چشم‌انداز، به‌ویژه نظر به آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی در ایران، بسیار دورتر شده است. با این حال مقام‌های دولت بایدن می‌گویند بسیار بعید است که رئیس‌جمهور آمریکا با طرح بنت موافقت کند. برخی از تحلیلگران بر این باورند که هم‌زمانی سفر بنت با بحران بزرگ سیاست خارجی و امنیتی آمریکا و غرب پس از قدرت‌گیری دوباره طالبان در افغانستان و خروج نیروهای آمریکایی از این کشور، باعث می‌شود نخست‌وزیر اسرائیل نتواند دست پر از این کشور به تل‌آویو بازگردد.

قبل از سفر نفتالی بنت به آمریکا، «ویلیام برنز» رئیس آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا در سفر به اسرائیل، با نفتالی بنت و سایر مقامات ارشد اسرائیل درباره ایران گفت‌وگو کرد؛ اما طرفین از اشاره به اختلافات احتمالی خودداری کردند. یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل، هم در دیداری با بلینکن، همتای آمریکایی خود، تأکید کرد که اختلافات با آمریکا را پشت درهای بسته مطرح می‌کند، نه در برابر میکروفون‌ها. براساس گزارش رسانه‌ها، قرار است جو بایدن و نفتالی بنت در پایان ملاقات خود به کوتاهی با چند خبرنگار گفت‌وگو کنند؛ اما از کنفرانس خبری مشترک خبری نخواهد بود.

مناقشه اسرائیل و فلسطین

کابینه اسرائیل گفته است که سفر نفتالی بنت به آمریکا، برای «تنظیم دوباره» روابط و احیای «حمایت دوحزبی» در آمریکا از اسرائیل است. کابینه بنت معتقد است که بنیامین نتانیاهو ماهیت روابط اسرائیل را عمدتا به مناسبات با دونالد ترامپ و جمهوری‌خواهان آمریکا محدود کرده بود.

یکی از دیگر از موضوعات مهم مورد مذاکره، رویکرد دولت بایدن در قبال صلح خاورمیانه و روند عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل است که در ماه‌های پایانی دولت ترامپ آغاز شده بود. سودان، مراکش، امارات و بحرین چهار کشوری هستند که در دولت ترامپ به عادی‌سازی رابطه خود با اسرائیل پرداختند.

دولت بایدن در ابتدای روی‌کار‌آمدن اعلام کرده که با این روند مخالفتی ندارد و همچنین حاضر نیست سفارت ایالات متحده در اسرائیل را از قدس به تل‌آویو باز‌گرداند؛ اما آنچه پیش‌از‌این نتانیاهو و اکنون بنت را نگران کرده، احیای رابطه واشنگتن و تشکیلات خودگردان فلسطینی است. دولت بایدن به راهکار دو کشوری باور دارد و در همین راستا می‌خواهد کمک‌های مالی و اقتصادی خود به این تشکیلات را که ترامپ قطع کرده بود، از سر بگیرد. بنت هم به‌عنوان سیاست‌مداری راست‌گرا مخالف نرمش در برابر فلسطینی‌ها است و همچنین از ادامه شهرک‌سازی در مناطق اشغالی کرانه باختری حمایت می‌کند. در ماه‌های سپری‌شده از شروع به کار دولت بایدن، چالش‌های متعددی از‌جمله چین، روسیه، ایران و افغانستان باعث شده بود تا رئیس‌جمهوری آمریکا توجه چندانی به مناقشه اسرائیل و فلسطین نداشته باشد، اما انتظار می‌رود امروز و در جریان مذاکرات بنت و بایدن از رویکرد واضح‌تر دولت دموکرات او در قبال طولانی‌ترین مناقشه خاورمیانه رونمایی شود.