برنامه وزارت کار برای حمایت از آسیب‌دیدگان انفجار بندرعباس چیست ؟
در حالی که انفجار مرگبار بندر شهید رجایی بندرعباس جان ۱۸ نفر را گرفت و بیش از هزار مصدوم بر جا گذاشت، نگرانی‌ها درباره بیکاری کارگران و کارمندان، خسارت‌های اقتصادی سنگین و خطرات ناشی از دود سمی همچنان بی‌پاسخ مانده است. مرتضی کیارسی، پژوهشگر اجتماعی، با انتقاد از سوءمدیریت دستگاه‌های مسئول در ایجاد ایمنی کار منطقه ، خواستار پاسخگویی فوری وزارت کار، وزارت راه و شهرسازی و وزارت بهداشت شد در خصوص برنامه های فعلی و آینده این وزارتخانه ها شد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ مرتضی کیارسی، پژوهشگر اجتماعی، یک روز پس از انفجار مهیب در اسکله شهید رجایی بندرعباس درباره وضعیت کارگران، وظایف وزارت کار و وزارت راه و شهرسازی به گفت و گو پرداخت که در ادامه می خوانید.
خبرنگار: دیروز انفجاری بسیار شدید در اسکله شهید رجایی بندرعباس داشتیم که طبق آمار رسمی، تاکنون بیش از هزار نفر مصدوم و ۱۸ نفر فوت شده‌اند. نکته‌ای که هنوز کمتر به آن پرداخته شده، فقر و بیکاری کارگران است که پس از این فاجعه ایجاد می‌شود، به اضافه‌ی خسارت‌های عظیم اقتصادی. سوال این است که اکنون وظایف وزارت کار چیست و وزارت راه و شهرسازی طی این سال‌ها چه مسئولیتی برای ایجاد ایمنی منطقه داشته، و به‌خصوص امروز، چه مسئولیتی دارد؟
انفجار در بندرعباس فقط جان نگرفت؛ نان هزاران کارگر را هم برید
مرتضی کیارسی - پژوهشگر اجتماعی در پاسخ به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: موضوع حوادث حین کار معمولاً به عدم رعایت ضوابط و آیین‌نامه‌های محیط کار، یعنی همان HSE (ایمنی، بهداشت و محیط زیست) برمی‌گردد. اصولاً رعایت این ضوابط هم وظیفه کارگران است و هم مهم‌تر از آن، وظیفه کارفرما و ناظران قانونی که آن را ابلاغ و نظارت کنند.
وی در ادامه افزود: در محیط پرمخاطره‌ای مثل بندر شهید رجایی، که یکی از گلوگاه‌های استراتژیک حمل‌ونقل کشور است و روزانه صدها نوع کالای مختلف وارد، صادر و انبار می‌شود، اهمیت رعایت HSE دوچندان است. دیروز شاهد حادثه‌ای بودیم که می‌توانست به مراتب فاجعه‌بارتر از چیزی باشد که رخ داد.چطور ما خودمان با دست خود بستر وقوع این فاجعه را فراهم کردیم؟ طبق اخبار، سه انفجار در فاصله چند ده متری از هم رخ داده. مقامات تأیید کرده‌اند که مواد شیمیایی خطرناک در کانتینرها وجود داشته. سوال جدی این است: مسئول اسکله، بندر، گمرک، حفاظت ایمنی، انتظامات یا هر مقام مسئول دیگری که می‌دانست این مواد خطرناک در کانتینرها وجود دارد، چگونه اجازه داده این کانتینرها کنار هم، بی‌ملاحظات ایمنی دپو شوند؟
وی در ادامه افزود: در چنین محیط استراتژیکی، حداقل هشت تا دوازده دستگاه نظارتی حضور دارند، از جمله گمرک، سازمان بنادر، و اداره کار. چرا هیچ‌کدام اقدام مؤثری نکردند؟نقش سازمان بنادر و مدیر HSE کجاست؟ رئیس اسکله شهید رجایی باید پاسخ دهد که نظارتش بر فرآیندهای عملیاتی چگونه بوده. امروز خانواده‌های داغدار منتظر پاسخ‌اند، مجروحان زیادی داریم که به راحتی قابل درمان نخواهند بود و چندین میلیارد خسارت به منطقه وارد شده. نمی‌توانیم این حادثه را ساده از کنار آن عبور کنیم.
بعد از حادثه چه باید کرد؟
مرتضی کیارسی در ادامه افزود: این حادثه، همچون دیگر فجایع مشابه، ناشی از سوءمدیریت و نبود نظارت است. حالا وزارت کار باید وارد عمل شود. مردم باید بدانند وقتی عزیزی را برای کار به محیطی می‌فرستند، چه تضمینی برای جانش وجود دارد. الان بندر به دلیل خسارت‌های گسترده عملاً از مدار عملیاتی خارج شده. بازگشت به حالت عادی زمان‌بر خواهد بود. این وضعیت تکلیف خانواده‌های آسیب‌دیده را چه می‌کند؟
مرتضی با بیان اینکه وزارت کار باید فوراً الگوی رفتاری مشخصی اعلام کند ادامه داد: چه کسی مسئول معیشت کارگران بیکار شده است؟چه نهادی مسئول پرداخت هزینه‌های درمان مجروحان است؟خانواده‌های کشته‌شدگان باید از کدام مرجع پیگیری کنند؟ در بندر شهید رجایی، کارکنان به دو گروه تقسیم می‌شوند: برخی کارمندان دولت (زیرمجموعه گمرک یا سازمان بنادر) و برخی کارگران تحت پوشش تأمین اجتماعی (ذیل وزارت کار). تکلیف کارمندان شاید مشخص‌تر باشد، اما وضعیت کارگران باید شفاف و فوری تعیین شود.
وی در خصوص وظایف وزارت کار اینگونه گفت: هزینه درمان مصدومان را تعیین کند؛ پرداخت مستمری یا دیه برای خانواده‌های فوت‌شدگان را مشخص کند؛برای معیشت کارگران بیکار شده طرح فوری ارائه کند.
مرتضی کیارسی در خصوص وضعیت سلامتی و بهداشت منطقه بعد از این حادثه نیز چنین گفت: مسئله دیگر، اطلاع‌رسانی درباره دود ناشی از سوختن مواد شیمیایی است. دودی که از دیروز بندر و سطح شهر بندرعباس را فرا گرفته، حاصل سوختن مواد خطرناک است.آثار این دود بر سلامت مردم می‌تواند فاجعه‌بار باشد.اما اطلاع‌رسانی رسمی بسیار مبهم و ناقص بوده. فقط گفته‌اند "مردم ماسک بزنند"! این کافی نیست. مردم عقل‌شان می‌رسد ماسک بزنند، ولی باید دقیق بدانند چه موادی سوخته، چه ترکیباتی در هوا منتشر شده و چه مخاطراتی آن‌ها را تهدید می‌کند.
کیارسی تاکید داشت وزارت بهداشت باید قاطع‌تر عمل کند: شفاف اعلام کند چه ماده‌ای سوخته و دود چه آثاری بر سلامت دارد؛ اگر خطر جدی است، نه فقط مدارس، بلکه کل شهر باید تعطیل می‌شد؛محدوده آلوده باید تخلیه و ساکنان به مکان‌های امن (مثلاً هتل‌ها) منتقل می‌شدند.این انفجار به اندازه‌ای خطرناک بوده که مدارس آسیب دیده‌اند، پس طبیعی است که دود ناشی از آن هم تهدیدی جدی برای سلامتی شهروندان باشد.شناور بودن این دود در سطح شهر یک هشدار جدی است که نیازمند اقدام قاطع و فوری بوده، نه فقط چند توصیه پراکنده.
