تلاش ترامپ و مکرون برای صلح در اوکراین

به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ روز دوشنبه کاخ سفید میزبان یکی از مهم‌ترین دیدارهای دیپلماتیک سال بود؛ جایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، گرد هم آمدند تا درباره مسائل کلیدی جهان، به‌ویژه بحران جاری در اوکراین، گفتگو کنند.

 این اولین دیدار یک رهبر اروپایی با ترامپ در دومین دوره ریاست جمهوری اش بود و همه چیز زیر سایه تنش میان اروپا و امریکا بر سر جنگ اوکراین قرار داشت. این دیدار که در فضایی رسمی و با حضور مقامات ارشد دو کشور برگزار شد، نه‌تنها نمادی از روابط دیرینه و استراتژیک میان واشنگتن و پاریس بود، بلکه فرصتی برای هماهنگی مواضع دو قدرت غربی در برابر یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های قرن بیست‌ویکم به شمار می‌رفت. در این نشست، دو رهبر بر لزوم تقویت همکاری‌های بین‌المللی برای حل بحران‌های جهانی تاکید کردند و نشان دادند که عزمی جدی برای پایان دادن به درگیری‌های اوکراین و بازگرداندن ثبات به منطقه دارند. ترامپ و مکرون، که هر دو سابقه‌ای طولانی در تعامل با مسائل بین‌المللی دارند، در این دیدار بر اهمیت نقش آمریکا و اروپا در حل بحران اوکراین تمرکز کردند. این دیدار همچنین در زمانی برگزار شد که جهان با اضطراب تحولات جنگ اوکراین و پیامدهای گسترده آن را دنبال می‌کند. از موضوعات اقتصادی گرفته تا امنیت جهانی، این بحران اثرات عمیقی بر جامعه بین‌المللی گذاشته و این دیدار را به یک نقطه عطف دیپلماتیک تبدیل کرده است.

ابراز امیدواری به پایان قریب‌الوقوع جنگ اوکراین

دونالد ترامپ در جریان این دیدار، با لحنی خوش‌بینانه و قاطع، ابراز امیدواری کرد که جنگ میان اوکراین و روسیه، که از فوریه 2022 آغاز شده و تاکنون خسارات جانی و مالی سنگینی به بار آورده، ظرف چند هفته آینده به پایان برسد. او این امیدواری را بر پایه گفتگوهای اخیر خود با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، مطرح کرد و گفت که این مذاکرات، که طی چند هفته گذشته به صورت تلفنی و از طریق نمایندگان انجام شده، به پیشرفت‌های قابل توجهی منجر شده است.

ترامپ در سخنان خود به وضعیت کنونی جنگ اشاره کرد و گفت: «ادامه این درگیری‌ها نه‌تنها برای اوکراین و روسیه، بلکه برای کل جهان زیان‌بار است. میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند، زیرساخت‌ها نابود شده و اقتصاد جهانی تحت فشار قرار گرفته است. ما باید هر چه سریع‌تر به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز دست پیدا کنیم.» او همچنین به تلاش‌های دیپلماتیک پیشین خود در دوران ریاست‌جمهوری‌اش اشاره کرد و گفت که تجربه او در مذاکره با رهبران جهان می‌تواند کلید حل این بحران باشد.

این اظهارات در حالی مطرح شد که جنگ اوکراین وارد سومین سال خود شده و تلاش‌های بین‌المللی برای برقراری آتش‌بس تاکنون با موانع متعددی روبه‌رو بوده است. تحلیلگران معتقدند که خوش‌بینی ترامپ ممکن است ناشی از سیگنال‌های مثبتی باشد که از کرملین دریافت کرده، اما برخی دیگر هشدار می‌دهند که بدون تعهدات مشخص از سوی مسکو، این امیدواری ممکن است بیش از حد خوش‌بینانه باشد.

موافقت پوتین برای استقرار نیروهای حافظ صلح اروپایی

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اعلام‌شده در این دیدار، موافقت ولادیمیر پوتین با استقرار نیروهای حافظ صلح اروپایی در مناطق درگیری اوکراین بود. ترامپ با افتخار این خبر را اعلام کرد و گفت که این نیروها، که قرار است تحت نظارت اتحادیه اروپا و با هماهنگی سازمان ملل فعالیت کنند، در خطوط مقدم درگیری‌ها مستقر خواهند شد تا از تشدید تنش‌ها جلوگیری کرده و به برقراری صلح و امنیت در منطقه کمک کنند. او جزئیاتی از این طرح ارائه داد و گفت: «نیروهای حافظ صلح در مناطقی مانند دونباس و دیگر نقاط مرزی مستقر می‌شوند. این نیروها بی‌طرف خواهند بود و هدفشان ایجاد یک منطقه حائل برای کاهش درگیری‌ها و تسهیل مذاکرات صلح است.» ترامپ این تصمیم پوتین را یک «گام تاریخی» توصیف کرد و از او به خاطر نشان دادن انعطاف در این موضوع تشکر کرد. او همچنین گفت که این اقدام می‌تواند راه را برای آتش‌بس دائمی و آغاز بازسازی اوکراین هموار کند.

این پذیرش از سوی پوتین در حالی اعلام شد که پیش‌تر، کرملین بارها با حضور نیروهای خارجی در اوکراین مخالفت کرده بود.

کارشناسان معتقدند که این تغییر موضع ممکن است نتیجه فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی باشد که روسیه در ماه‌های اخیر با آن مواجه شده است، از جمله تحریم‌های سنگین غرب و کاهش حمایت متحدان سنتی‌اش. با این حال، جزئیات اجرایی این طرح، از جمله تعداد نیروها، زمان‌بندی استقرار و محدوده فعالیت آن‌ها، هنوز به طور کامل مشخص نشده و نیازمند مذاکرات بیشتری است.

 دسترسی به منابع معدنی کمیاب اوکراین

یکی از موضوعات بحث‌برانگیز مطرح‌شده در این دیدار، درخواست دونالد ترامپ برای دسترسی ایالات متحده به منابع معدنی کمیاب اوکراین بود. او با اشاره به اهمیت این منابع برای اقتصاد آمریکا، گفت: «اوکراین دارای ذخایر عظیمی از مواد معدنی کمیاب مانند لیتیوم، کبالت و نئودیمیوم است که برای صنایع پیشرفته، از جمله تولید باتری‌های الکتریکی، تجهیزات نظامی و فناوری‌های سبز، حیاتی هستند. دسترسی به این منابع می‌تواند به تقویت اقتصاد ما و کاهش وابستگی به چین کمک کند.»

ترامپ این درخواست را به عنوان بخشی از بازپرداخت کمک‌های نظامی گسترده‌ای که آمریکا از زمان آغاز جنگ به اوکراین ارائه داده، مطرح کرد. او گفت: «ما میلیاردها دلار برای حمایت از اوکراین هزینه کرده‌ایم و حالا زمان آن است که این همکاری به شکلی دوجانبه سودمند شود.» این اظهارات بلافاصله واکنش‌هایی را در پی داشت؛ برخی آن را یک پیشنهاد هوشمندانه اقتصادی دانستند و برخی دیگر آن را تلاشی برای بهره‌برداری از اوکراین در زمان ضعف این کشور تلقی کردند.

اوکراین یکی از بزرگ‌ترین ذخایر مواد معدنی کمیاب در اروپا را در اختیار دارد و این منابع برای سال‌ها مورد توجه قدرت‌های جهانی بوده‌اند. با این حال، این درخواست ممکن است با مقاومت‌هایی از سوی کی‌یف و حتی مسکو مواجه شود، زیرا هر دو کشور این منابع را بخشی از منافع ملی خود می‌دانند. مکرون در این باره سکوت کرد، اما تحلیلگران معتقدند که فرانسه نیز ممکن است به دنبال سهمی از این منابع باشد، اگرچه به شکلی دیپلماتیک‌تر.

تاکید مکرون بر لزوم تضمین صلح پایدار

امانوئل مکرون، که به عنوان یکی از حامیان اصلی دیپلماسی چندجانبه در اروپا شناخته می‌شود، در این دیدار بر اهمیت دستیابی به صلح پایدار در اوکراین و فراتر از آن تاکید کرد. او گفت: «صلح موقت کافی نیست. ما به یک صلح پایدار نیاز داریم که نه‌تنها درگیری‌ها را متوقف کند، بلکه از بروز بحران‌های جدید جلوگیری کند. این هدف تنها با همکاری بین‌المللی و استفاده از همه ابزارهای دیپلماتیک ممکن است.»

مکرون به راهکارهای پیشنهادی خود اشاره کرد، از جمله تقویت نقش سازمان ملل، افزایش کمک‌های بشردوستانه به اوکراین و ایجاد مکانیزم‌هایی برای نظارت بر اجرای توافقات صلح. او همچنین گفت که اروپا آماده است تا نقش فعال‌تری در این فرآیند ایفا کند، از جمله اعزام نیروهای حافظ صلح و ارائه کمک‌های مالی برای بازسازی اوکراین. مکرون افزود: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که اوکراین به میدان نبرد قدرت‌های بزرگ تبدیل شود. آینده این کشور باید بر اساس خواست مردمش تعیین شود.»

این اظهارات مکرون در حالی مطرح شد که فرانسه در سال‌های اخیر تلاش کرده است خود را به عنوان میانجی اصلی در بحران اوکراین معرفی کند. او همچنین به اهمیت حفظ وحدت اروپا در برابر این بحران اشاره کرد و گفت که اتحادیه اروپا باید در کنار ایالات متحده، نقش کلیدی در شکل‌دهی به آینده منطقه ایفا کند.

نشست مجازی گروه هفت

پس از دیدار دوجانبه، ترامپ و مکرون در یک نشست مجازی با رهبران گروه هفت (G7) شرکت کردند که شامل کشورهای ایالات متحده، فرانسه، بریتانیا، آلمان، ایتالیا، ژاپن و کانادا بود. این نشست، که به صورت آنلاین برگزار شد، فرصتی برای بحث درباره موضوعات حیاتی، به‌ویژه بحران اوکراین، فراهم کرد. در این نشست، رهبران بر لزوم هماهنگی بیشتر در سیاست‌های خود برای مقابله با چالش‌های جهانی، از جمله جنگ اوکراین، تغییرات اقلیمی و مشکلات اقتصادی، تاکید کردند.

ترامپ در این نشست گفت: «گروه هفت باید به عنوان یک جبهه متحد عمل کند. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که بحران اوکراین به یک مشکل دائمی تبدیل شود.» مکرون نیز با اشاره به نقش این گروه در گذشته، گفت: «G7 در زمان‌های دشوار نشان داده که می‌تواند رهبری جهان را بر عهده بگیرد. اکنون زمان آن است که بار دیگر این توانایی را به نمایش بگذاریم.» موضوعات مورد بحث شامل افزایش فشار دیپلماتیک بر روسیه، حمایت از اوکراین و برنامه‌ریزی برای بازسازی این کشور پس از جنگ بود.

این نشست در حالی برگزار شد که گروه هفت در سال‌های اخیر با انتقاداتی درباره کاهش نفوذ خود مواجه بوده است. با این حال، حضور فعال ترامپ و مکرون نشان داد که این گروه همچنان می‌تواند نقش مهمی در حل بحران‌های جهانی ایفا کند.

ترامپ در این باره گفت: «ما از صلح حمایت می‌کنیم، اما این تغییرات با سیاست‌های ما هم‌راستا نبود.» مکرون نیز ضمن حمایت از قطعنامه، گفت: «سازمان ملل باید در مرکز تلاش‌ها برای حل این بحران باشد. این نهاد می‌تواند به عنوان یک میانجی بی‌طرف عمل کند و اعتماد همه طرف‌ها را جلب کند.» هر دو رهبر بر اهمیت نقش سازمان ملل در مدیریت بحران‌ها تاکید کردند و اعلام کردند که کشورهایشان آماده همکاری با این سازمان برای پیشبرد صلح در اوکراین هستند.

دیپلماسی در عصر دیجیتال

دونالد ترامپ، که از زمان راه‌اندازی شبکه اجتماعی تروث سوشال به یکی از فعال‌ترین کاربران آن تبدیل شده، پس از این دیدار پستی منتشر کرد که توجه زیادی را به خود جلب کرد. او در این پست نوشت: «گفتگوهایم بسیار سازنده بوده و ما در آستانه پایان دادن به جنگ اوکراین هستیم. این یک پیروزی بزرگ برای جهان خواهد بود.» او همچنین به نقش شبکه‌های اجتماعی در سیاست خارجی اشاره کرد و گفت: «تروث سوشال به من اجازه می‌دهد مستقیماً با مردم و رهبران جهان صحبت کنم. این دیپلماسی دیجیتال است که آینده را شکل خواهد داد.»

این پست، که تنها چند ساعت پس از دیدار با مکرون منتشر شد، واکنش‌های متفاوتی را برانگیخت. حامیان ترامپ آن را نشانه‌ای از توانایی او در مدیریت بحران‌ها دانستند، در حالی که منتقدانش معتقدند که استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای اعلام سیاست‌های کلان ممکن است مخاطرات خاص خود را داشته باشد. با این حال، این اقدام بار دیگر نشان داد که ترامپ چگونه از ابزارهای مدرن برای پیشبرد اهداف دیپلماتیک خود استفاده می‌کند، رویکردی که از زمان اولین دوره ریاست‌جمهوری‌اش با توییتر آغاز شده بود.

رای‌گیری در مجمع عمومی سازمان ملل

همزمان با دیدار ترامپ و مکرون، مجمع عمومی سازمان ملل شاهد رای‌گیری بر سر پیش‌نویس قطعنامه‌ای درباره جنگ اوکراین و روسیه بود. این قطعنامه، که توسط گروهی از کشورهای اروپایی پیشنهاد شده بود، با تغییرات متعددی به تصویب رسید. در متن نهایی، بر لزوم پایان فوری درگیری‌ها، عقب‌نشینی نیروهای نظامی از مناطق اشغالی و تضمین صلح پایدار در اوکراین تاکید شده بود. با این حال، ایالات متحده به دلیل برخی از این تغییرات، به‌ویژه بندهایی که خواستار تحریم‌های بیشتر علیه روسیه بودند، رای ممتنع داد. رای‌گیری در سازمان ملل درباره جنگ اوکراین

همزمان با این دیدار، پیش‌نویس قطعنامه‌ای از سوی آمریکا و اروپا درباره جنگ اوکراین و روسیه در مجمع عمومی سازمان ملل به رأی گذاشته شد. پیش‌نویس اولیه آمریکا با تغییراتی که کشورهای اروپایی برای حمایت بیشتر از اوکراین در آن اعمال کردند،

تصویب شد، اما آمریکا به نسخه تغییریافته این قطعنامه رأی ممتنع داد. این قطعنامه با ۹۳ رأی موافق، ۷۳ رأی ممتنع و ۸ رأی مخالف به تصویب رسید.

پیش‌نویس اولیه آمریکا شامل سه بخش بود: ابراز تأسف برای جان‌باختگان جنگ روسیه و اوکراین؛تأکید بر هدف اصلی سازمان ملل برای حفظ صلح و امنیت جهانی و حل مسالمت‌آمیز اختلافات؛درخواست پایان سریع درگیری‌ها و برقراری صلح پایدار در اوکراین.

اروپایی‌ها این متن را با افزودن عباراتی مانند «تهاجم تمام‌عیار» روسیه به اوکراین و تأکید بر نیاز به صلح «عادلانه، پایدار و همه‌جانبه» بر اساس منشور سازمان ملل تغییر دادند و بر حمایت از حاکمیت، وحدت و تمامیت ارضی اوکراین تأکید کردند. با این حال، قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل الزام‌آور نیستند و کشورها ملزم به اجرای آن‌ها نمی‌شوند.